ข้ามไปเนื้อหา

รายพระนามเจ้านายไทยที่ทรงลาออกจากฐานันดรศักดิ์

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

รายพระนามพระบรมวงศานุวงศ์ฝ่ายใน ในราชวงศ์จักรี ที่ได้ขอพระราชทานกราบถวายบังคมลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์ เพื่อเสกสมรสกับสามัญชน หรือด้วยเหตุผลบางประการ และบางองค์ก็ถูกถอดออกจากฐานันดรศักดิ์ เนื่องจากทรงกระทำความผิด

ประวัติ

[แก้]

การอภิเษกสมรสของเจ้านายฝ่ายใน ในสมัยก่อนไม่เป็นที่นิยมมากนัก โดยหลายพระองค์มิได้อภิเษกสมรสตลอดพระชนม์ชีพ เพราะไม่อาจเลือกคู่ครองเองได้ และจะต้องอภิเษกสมรสกับผู้ที่มีฐานันดรศักดิ์สูงกว่า หรือเท่าเทียมกันเท่านั้น แต่ภายหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์เป็นระบอบประชาธิปไตย ซึ่งทำให้โครงสร้าง และระบบระเบียบด้านต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไป โดยเจ้านายฝ่ายในมีสิทธิในการเลือกคู่ครองได้ โดยส่วนมากเป็นหม่อมเจ้าหญิง ได้กราบบังคมลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งราชวงศ์ เพื่อสมรสกับสามัญชน ตามที่กฎมณเฑียรบาลว่าด้วยการสมรสพระราชวงศ์ แก้ไขเพิ่มเติม พุทธศักราช 2475 มาตรา 4 กล่าวว่า "เจ้าหญิงองค์ใด ถ้าจะทำการสมรสกับผู้อื่น ซึ่งมิใช่เจ้าในพระราชวงศ์ อันเป็นการไม่ต้องด้วยพระราชประเพณีนิยม ท่านว่าต้องกราบถวายบังคมลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์เสียก่อน"[1]

เจ้านายฝ่ายในที่ถวายบังคมลาออกจากฐานันดรศักดิ์

[แก้]

เจ้านายฝ่ายในในราชวงศ์จักรีที่ได้ขอพระราชทานกราบถวายบังคมลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์

  ยังทรงพระชนม์
ลำดับ พระยศเดิม พระบิดา พระมารดา ความสัมพันธ์ วันที่ลาออกจากฐานันดรศักดิ์ อ้างอิง
1 หม่อมเจ้าพรรณเพ็ญแข เพ็ญพัฒน์ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นพิไชยมหินทโรดม หม่อมเจ้าวรรณวิไลย เพ็ญพัฒน์ พระราชภาติยะ 23 สิงหาคม พ.ศ. 2475 [2]
2 หม่อมเจ้าฉวีวงศ์ รุจจวิชัย พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ารุจาวรฉวี หม่อมน้อม รุจจวิชัย ณ อยุธยา พระญาติชั้นพระราชภาติยะ 23 สิงหาคม พ.ศ. 2475 [3]
3 หม่อมเจ้าเกษรสุคนธ์ โตษะณีย์ พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโตสินี ไม่ทราบนามพระมารดา พระญาติชั้นพระภคินี 20 กันยายน พ.ศ. 2475 [4]
4 หม่อมเจ้าสุพรรณโนภาศ กาญจนวิชัย พระราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นชาญไชยบวรยศ ไม่ทราบนามพระมารดา พระญาติชั้นพระราชภาติยะ 6 พฤษภาคม พ.ศ. 2476 [5]
5 หม่อมเจ้าศรีอักษร วรวุฒิ พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวรวุฒิอาภรณ์ ไม่ทราบนามพระมารดา พระญาติชั้นพระราชภาติยะ 17 พฤษภาคม พ.ศ. 2476 [6]
6 หม่อมเจ้าจารุพัตรา อาภากร พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ หม่อมกิม อาภากร ณ อยุธยา พระราชภาติยะ 2 สิงหาคม พ.ศ. 2476 [7]
ลำดับ พระยศเดิม พระบิดา พระมารดา ความสัมพันธ์ วันที่ลาออกจากฐานันดรศักดิ์ อ้างอิง
1 หม่อมเจ้าไตรทิพย์สุดา เกษมสันต์ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงพรหมวรานุรักษ์ หม่อมอั๋น เกษมสันต์ ณ อยุธยา พระญาติชั้นพระปิตุจฉา 26 มีนาคม พ.ศ. 2478 [8]
2 หม่อมเจ้าศกุนตลา สวัสดิวัตน์ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์ หม่อมเร่ สวัสดิวัตน์ ณ อยุธยา พระญาติชั้นพระปิตุจฉา 16 สิงหาคม พ.ศ. 2478 [9]
3 หม่อมเจ้าพิศเพี้ยนแขไข ชยางกูร พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นพงษาดิศรมหิป หม่อมพร้อม ชยางกูร ณ อยุธยา พระญาติชั้นพระปิตุจฉา 28 กันยายน พ.ศ. 2479 [10]
4 หม่อมเจ้าเกษมเสาวภา เกษมศรี พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นทิวากรวงษ์ประวัติ หม่อมแหวน เกษมศรี ณ อยุธยา พระญาติชั้นพระปิตุจฉา 28 ตุลาคม พ.ศ. 2479 [ต้องการอ้างอิง]
5 หม่อมเจ้าศะศิธรพัฒนวดี รัชนี พระราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นพิทยาลงกรณ์ หม่อมพัฒน์ รัชนี ณ อยุธยา พระญาติชั้นพระภคินี 30 พฤศจิกายน พ.ศ. 2479 [ต้องการอ้างอิง]
6 หม่อมเจ้าพรพิลาศ ดิศกุล สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ หม่อมแสง ดิศกุล ณ อยุธยา พระญาติชั้นพระปิตุจฉา 24 เมษายน พ.ศ. 2480 [11]
7 หม่อมเจ้าชัชวาลย์ โตษะณีย์ พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโตสินี ไม่ทราบนามพระมารดา พระญาติชั้นพระปิตุจฉา 31 เมษายน พ.ศ. 2480 [11]
8 หม่อมเจ้ากริณานฤมล สุริยง พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นไชยาศรีสุริโยภาส หม่อมสวง สุริยง ณ อยุธยา พระภคินี 11 พฤษภาคม พ.ศ. 2481 [12]
9 หม่อมเจ้าฤดีวรวรรณ วรวรรณ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ หม่อมสุ่น วรวรรณ ณ อยุธยา พระญาติชั้นพระปิตุจฉา 2 พฤศจิกายน พ.ศ. 2481 [13]
10 หม่อมเจ้ารำไพศรีสอางค์ รพีพัฒน์ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ หม่อมราชวงศ์สอางค์ เทวกุล พระภคินี 11 สิงหาคม พ.ศ. 2482 [14]
11 หม่อมเจ้าสุเลสลัลเวง สวัสดิวัตน์ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์ หม่อมเร่ สวัสดิวัตน์ ณ อยุธยา พระญาติชั้นพระปิตุจฉา 23 สิงหาคม พ.ศ. 2482 [15]
12 หม่อมเจ้าบวรวิจิตร สุทัศนีย์ พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุทัศนนิภาธร หม่อมผัน สุทัศนีย์ ณ อยุธยา พระญาติชั้นพระภคินี 28 กันยายน พ.ศ. 2482 [16]
13 หม่อมเจ้าศิริมาบังอร อาภากร พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ หม่อมแฉล้ม อาภากร ณ อยุธยา พระภคินี 20 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2483 [17]
14 หม่อมเจ้าจิตรจง จักรพันธุ์ พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นอนุพงษ์จักรพรรดิ์ หม่อมลำไย จักรพันธุ์ ณ อยุธยา พระญาติชั้นพระภคินี 27 มีนาคม พ.ศ. 2483 [18]
15 หม่อมเจ้าอภิลาช จักรพันธุ์ พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นอนุพงษ์จักรพรรดิ์ หม่อมโป๊ จักรพันธุ์ ณ อยุธยา พระญาติชั้นพระภคินี 4 มิถุนายน พ.ศ. 2483 [19]
16 หม่อมเจ้าจิตร์บรรจง กิติยากร พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระจันทบุรีนฤนาถ หม่อมเจ้าอับศรสมาน กิติยากร พระภคินี 16 พฤษภาคม พ.ศ. 2484 [20]
17 หม่อมเจ้าชัชวาลย์ฉวี สุทัศนีย์ พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุทัศนนิภาธร หม่อมผัน สุทัศนีย์ ณ อยุธยา พระญาติชั้นพระภคินี 2 กันยายน พ.ศ. 2484 [21]
18 หม่อมเจ้าสลักทองนูน ทองใหญ่ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม หม่อมนวม ทองใหญ่ ณ อยุธยา พระญาติชั้นพระปิตุจฉา 18 ธันวาคม พ.ศ. 2484 [22]
19 หม่อมเจ้าอำไพพิลาศ กัลยาณวงศ์ พระราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นกวีพจน์สุปรีชา หม่อมผิน กัลยาณวงศ์ ณ อยุธยา พระญาติชั้นพระภคินี 7 เมษายน พ.ศ. 2485 [23]
20 หม่อมเจ้าอรอำไพ เกษมสันต์ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงพรหมวรานุรักษ์ หม่อมทองสุก เกษมสันต์ ณ อยุธยา พระญาติชั้นพระปิตุจฉา 15 พฤษภาคม พ.ศ. 2485 [24]
21 หม่อมเจ้าสุริยนันทนา สุริยง พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นไชยาศรีสุริโยภาส หม่อมเรณี สุริยง ณ อยุธยา พระภคินี 5 กันยายน พ.ศ. 2485 [25]
22 หม่อมเจ้าคันธรสรังษี รพีพัฒน์ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ หม่อมแดง รพีพัฒน์ ณ อยุธยา พระภคินี 18 มกราคม พ.ศ. 2486 [26]
23 หม่อมเจ้าเราหินาวดี ดิศกุล สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ หม่อมแสง ดิศกุล ณ อยุธยา พระญาติชั้นพระปิตุจฉา 18 มกราคม พ.ศ. 2486 [26]
24 หม่อมเจ้าสุมณีนงเยาว์ ดิศกุล สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ หม่อมลำดวน ดิศกุล ณ อยุธยา พระญาติชั้นพระปิตุจฉา 9 พฤษภาคม พ.ศ. 2487 [ต้องการอ้างอิง]
25 หม่อมเจ้าศิริอัจฉรา จักรพันธุ์ พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นอนุพงษ์จักรพรรดิ์ หม่อมลำไย จักรพันธุ์ ณ อยุธยา พระญาติชั้นพระภคินี 11 กรกฎาคม พ.ศ. 2487 [27]
26 สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี พระโสทรเชษฐภคินี 11 กรกฎาคม พ.ศ. 2487 [27]
27 หม่อมเจ้ามัทรีโสภณนา สวัสดิวัตน์ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์ หม่อมเจ้าฉวีวิลัย สวัสดิวัตน์ พระญาติชั้นพระปิตุจฉา 16 สิงหาคม พ.ศ. 2487 [28]
28 หม่อมเจ้าเริงจิตร์แจรง อาภากร พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงชุมพรเขตรอุดมศักดิ์ หม่อมกิม อาภากร ณ อยุธยา พระภคินี 1 กันยายน พ.ศ. 2487 [29]
29 หม่อมเจ้าจารุลักษณ์กัลยาณี รังสิต สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาชัยนาทนเรนทร หม่อมเอลีซาเบท รังสิต ณ อยุธยา พระภคินี 28 มิถุนายน พ.ศ. 2488 [30]
30 หม่อมเจ้าประไพพงษ์ ชยางกูร พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นพงษาดิศรมหิป หม่อมถม ชยางกูร ณ อยุธยา พระญาติชั้นพระปิตุจฉา 8 สิงหาคม พ.ศ. 2488 [31]
31 หม่อมเจ้าสวรรณา ภาณุพันธุ์ พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นภาณุพงศ์พิริยเดช หม่อมแผ่ว ภาณุพันธุ์ ณอยุธยา พระญาติชั้นพระภคินี 2 เมษายน พ.ศ. 2489 [32]
32 หม่อมเจ้าโสมกานดา จันทรทัต พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นวิวิธวรรณปรีชา หม่อมอาบ จันทรทัต ณ อยุธยา พระญาติชั้นพระภคินี 14 พฤษภาคม พ.ศ. 2489 [ต้องการอ้างอิง]
ลำดับ พระยศเดิม พระบิดา พระมารดา ความสัมพันธ์ วันที่ลาออกจากฐานันดรศักดิ์ อ้างอิง
1 หม่อมเจ้าลำนักเนตร์ จักรพันธุ์ พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นอนุพงษ์จักรพรรดิ์ หม่อมลิ้นจี่ จักรพันธุ์ ณ อยุธยา พระญาติชั้นพระภคินี 21 กรกฎาคม พ.ศ. 2489 [33]
2 หม่อมเจ้าพงศ์กวี กัลยาณวงศ์ พระราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นกวีพจน์สุปรีชา หม่อมผิน กัลยาณวงศ์ ณ อยุธยา พระญาติชั้นพระภคินี 15 มกราคม พ.ศ. 2490 [34]
3 หม่อมเจ้าวิสาขานุจฉวี สวัสดิวัตน์ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์ หม่อมเจ้าฉวีวิลัย สวัสดิวัตน์ พระญาติชั้นพระปิตุจฉา 24 ตุลาคม พ.ศ. 2490 [35]
4 หม่อมเจ้าฉัตรสุดา ฉัตรชัย พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระกำแพงเพชรอัครโยธิน เจ้าลดาคำ ณ เชียงใหม่ พระภคินี 8 มีนาคม พ.ศ. 2493 [36]
5 หม่อมเจ้าส่งรัศมี จักรพันธุ์ พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นอนุพงษ์จักรพรรดิ์ หม่อมลำไย จักรพันธุ์ ณ อยุธยา พระญาติชั้นพระภคินี 31 กรกฎาคม พ.ศ. 2494 [37]
6 หม่อมเจ้าอรอุษา จักรพันธุ์ พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นอนุพงษ์จักรพรรดิ์ หม่อมลำไย จักรพันธุ์ ณ อยุธยา พระญาติชั้นพระภคินี 6 สิงหาคม พ.ศ. 2495 [38]
7 พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอินทุรัตนา สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต หม่อมสมพันธุ์ บริพัตร ณ อยุธยา พระภคินี 4 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2496 [39]
8 หม่อมเจ้าเฟื่องฉัตร ฉัตรชัย พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระกำแพงเพชรอัครโยธิน หม่อมบัวผัด ฉัตรชัย ณ อยุธยา พระภคินี 31 มีนาคม พ.ศ. 2498 [40]
9 หม่อมเจ้ารังษีนภดล ยุคล พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภาณุพันธุ์ยุคล หม่อมหลวงสร้อยระย้า ยุคล พระญาติชั้นพระราชภาติยะ 10 เมษายน พ.ศ. 2499 [41]
10 หม่อมเจ้าพันธุ์สวลี ยุคล พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภาณุพันธุ์ยุคล หม่อมหลวงสร้อยระย้า ยุคล พระญาติชั้นพระราชภาติยะ 10 เมษายน พ.ศ. 2499 [41]
11 หม่อมเจ้าหิรัญฉัตร ฉัตรชัย พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระกำแพงเพชรอัครโยธิน หม่อมจำลอง ฉัตรชัย ณ อยุธยา พระภคินี 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2499 [42]
12 หม่อมเจ้าวุฒิเฉลิม วุฒิชัย พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร หม่อมประพันธ์ วุฒิชัย ณ อยุธยา พระภคินี 14 กรกฎาคม พ.ศ. 2499 [43]
13 หม่อมเจ้าอมิตดา สวัสดิวัตน์ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์ หม่อมเร่ สวัสดิวัตน์ ณ อยุธยา พระญาติชั้นพระปิตุจฉา 17 สิงหาคม พ.ศ. 2499 [44]
14 หม่อมเจ้าวุฒิสวาท วุฒิชัย พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร หม่อมประพันธ์ วุฒิชัย ณ อยุธยา พระภคินี 8 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2500 [45]
15 หม่อมเจ้าวุฒิวิฑู วุฒิชัย พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร หม่อมประพันธ์ วุฒิชัย ณ อยุธยา พระภคินี 8 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2500 [45]
16 หม่อมเจ้าพันธุ์วโรภาส ภาณุพันธุ์ พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นภาณุพงศ์พิริยเดช หม่อมมาลี ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา พระญาติชั้นพระภคินี 31 มีนาคม พ.ศ. 2501 [46]
17 หม่อมเจ้าประภาพันธุ์ ภาณุพันธุ์ พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นภาณุพงศ์พิริยเดช หม่อมมาลี ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา พระญาติชั้นพระภคินี 16 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2504 [47]
18 หม่อมเจ้าภุมรีภิรมย์ ยุคล พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอนุสรมงคลการ ฟองจันทร์ ศิริวัติ พระญาติชั้นพระราชภาติยะ 1 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2506 [48]
19 หม่อมเจ้าปัทมนรังษี ยุคล พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอนุสรมงคลการ หม่อมอุบล ยุคล ณ อยุธยา พระญาติชั้นพระราชภาติยะ 29 มกราคม พ.ศ. 2508 [ต้องการอ้างอิง]
20 หม่อมเจ้าจันทรจรัสศรี ยุคล พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอนุสรมงคลการ ฟองจันทร์ ศิริวัติ พระญาติชั้นพระราชภาติยะ ตุลาคม พ.ศ. 2508 [ต้องการอ้างอิง]
21 หม่อมเจ้ามาลินีมงคล ยุคล พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอนุสรมงคลการ หม่อมอุบล ยุคล ณ อยุธยา พระญาติชั้นพระราชภาติยะ สิงหาคม พ.ศ. 2512 [ต้องการอ้างอิง]
22 สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าอุบลรัตนราชกัญญา สิริวัฒนาพรรณวดี พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง พระราชธิดา 25 กรกฎาคม พ.ศ. 2515 [49]
23 หม่อมเจ้าศรีสว่างวงศ์ ยุคล พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมพลฑิฆัมพร หม่อมทองแถม ยุคล ณ อยุธยา พระญาติชั้นพระราชภาติยะ 27 ธันวาคม พ.ศ. 2521 [50]
24 สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ อัครราชกุมารี พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง พระราชธิดา 12 ตุลาคม พ.ศ. 2524 [51]
25 หม่อมเจ้าภานุมา ยุคล พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภาณุพันธุ์ยุคล หม่อมไฉไล ยุคล ณ อยุธยา พระญาติชั้นพระราชภาติยะ 19 ธันวาคม พ.ศ. 2552 [ต้องการอ้างอิง]
26 พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศรีรัศมิ์ พระวรชายาฯ อภิรุจ สุวะดี วันทนีย์ สุวะดี อดีตพระสุณิสา 11 ธันวาคม พ.ศ. 2557 [52]

เจ้านายที่ถูกถอดออกจากฐานันดรศักดิ์

[แก้]

เจ้านายในราชวงศ์จักรี ที่ถูกถอดออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์

ลำดับ พระยศเดิม พระบิดา พระมารดา ความสัมพันธ์ วันที่ถูกถอดออกจากฐานันดรศักดิ์ อ้างอิง
รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช
1 พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าลำดวน สมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาท เจ้าจอมมารดาขะ พระราชภาติยะ 17 มกราคม พ.ศ. 2347 [53]
2 พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอินทปัต สมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาท เจ้าจอมมารดาตัน พระราชภาติยะ 17 มกราคม พ.ศ. 2347 [53]
รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย
3 สมเด็จพระเจ้าหลานเธอ เจ้าฟ้าธรรมาธิเบศร กรมขุนกษัตรานุชิต สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าฉิมใหญ่ พระภาดา กันยายน พ.ศ. 2352
รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว
4 พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงรักษ์รณเรศ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช เจ้าจอมมารดาน้อยแก้ว พระปิตุลา สมัยรัชกาลที่ 3 [54]
รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
5 พระเจ้าพี่นางเธอ พระองค์เจ้ายิ่งเยาวลักษณ์ อรรคราชสุดา พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เจ้าจอมมารดาแพ พระเชษฐภคินีต่างพระมารดา 21 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2429 [55]
6 หม่อมเจ้าออน เรณุนันท์ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเรณู หม่อมราชวงศ์อิ่ม เรณุนันท์ พระภคินี ราว พ.ศ. 2435 [56][57]
7 หม่อมเจ้าแฝง นันทิศักดิ์ พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเริงคนอง ไม่ทราบนามพระมารดา พระญาติชั้นพระภคินี ราว พ.ศ. 2435 [56]
รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว
8 หม่อมเจ้าอุบลพรรณี วรวรรณ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ หม่อมผัน วรวรรณ ณ อยุธยา พระภคินี 2 สิงหาคม พ.ศ. 2477 [58]
รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร
9 หม่อมเจ้าจันทร์เจริญ รัชนี พระราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นพิทยาลงกรณ์ หม่อมพัฒน์ รัชนี ณ อยุธยา พระญาติชั้นพระภคินี 10 มิถุนายน พ.ศ. 2481 [59]
10 พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนชัยนาทนเรนทร พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เจ้าจอมมารดาหม่อมราชวงศ์เนื่อง พระปิตุลา 25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2482 [60]
รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
11 หม่อมเจ้าจุฑาวัชร มหิดล พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว สุจาริณี วิวัชรวงศ์ พระราชนัดดา 13 มกราคม พ.ศ. 2540
12 หม่อมเจ้าวัชเรศร มหิดล พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว สุจาริณี วิวัชรวงศ์ พระราชนัดดา 13 มกราคม พ.ศ. 2540
13 หม่อมเจ้าจักรีวัชร มหิดล พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว สุจาริณี วิวัชรวงศ์ พระราชนัดดา 13 มกราคม พ.ศ. 2540
14 หม่อมเจ้าวัชรวีร์ มหิดล พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว สุจาริณี วิวัชรวงศ์ พระราชนัดดา 13 มกราคม พ.ศ. 2540

ดูเพิ่ม

[แก้]

อ้างอิง

[แก้]
  1. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, กฎมณเฑียรบาลว่าด้วยการสมรสพระราชวงศ์แก้ไขเพิ่มเติม พุทธศักราช 2475 เก็บถาวร 2016-03-06 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม 49, 11 สิงหาคม พ.ศ. 2475, หน้า 256
  2. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศศาลาว่าการพระราชวัง พระราชวงศ์กราบถวายบังคมลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์, เล่ม 49, ตอน 0ง, 28 สิงหาคม พ.ศ. 2475, หน้า 1807
  3. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศศาลาว่าการพระราชวัง พระราชวงศ์กราบถวายบังคมลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์, เล่ม 49, ตอน 0ง, 4 กันยายน พ.ศ. 2475, หน้า 1853
  4. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศศาลาว่าการพระราชวัง พระราชวงศ์กราบถวายบังคมลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์, หน้า 49, ตอน0ง, 25 กันยายน พ.ศ. 2475, หน้า 2196
  5. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศศาลาว่าการพระราชวัง เรื่อง หม่อมเจ้าลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์เพื่อทำการสมรส, เล่ม 50, ตอน 0ง, 14 พฤษภาคม พ.ศ. 2476, หน้า 449
  6. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศศาลาว่าการพระราชวัง เรื่อง หม่อมเจ้าลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์, เล่ม 50, ตอน 0ง, 21 พฤษภาคม พ.ศ. 2476ล หน้า 495
  7. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศศาลาว่าการพระราชวัง เรื่อง หม่อมเจ้าลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์, เล่ม 50, ตอน 0 ง, 6 สิงหาคม พ.ศ. 2476, หน้า 1264
  8. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง กราบถวายบังคมลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์, เล่ม 52, ตอน 0ง, 29 มีนาคม พ.ศ. 2478, หน้า 4067
  9. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง กราบถวายบังคมลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์ เพื่อทำการสมรส, เล่ม 52, ตอน 0ง, 25 สิงหาคม พ.ศ. 2478, หน้า 1714
  10. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง, เล่ม 53, ตอน 0ง, 11 ตุลาคม พ.ศ. 2479, หน้า 1769
  11. 1 2 ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง กราบถวายบังคมลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์, เล่ม 54, ตอน ง, 10 พฤษภาคม พ.ศ. 2480ล หน้า 263
  12. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง หม่อมเจ้ากริณานฤมล สุริยง กราบถวายบังคมลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์เพื่อทำการสมรส, เล่ม 55, ตอน ง, 23 พฤษภาคม พ.ศ. 2481, หน้า 446
  13. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง หม่อมเจ้าฤดีวรวรรณ วรวรรณ กราบถวายบังคมลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์ เพื่อทำการสมรส, เล่ม 55, ตอน ง, 7 พฤศจิกายน พ.ศ. 2481, หน้า 2753
  14. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง หม่อมเจ้ารำไพศรีสอางค์ รพีพัฒน์ กราบถวายบังคมลาออกจากฐานันดรศักดิ์, เล่ม 56, ตอน 0 ง, 21 สิงหาคม พ.ศ. 2482, หน้า 1465
  15. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง หม่อมเจ้ากราบถวายบังคมลาออกจากฐานันดรศักดิ์, เล่ม 56, ตอน 0ง, 28 สิงหาคม พ.ศ. 2482ล หน้า 1523
  16. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง หม่อมเจ้ากราบถวายบังคมลาออกจากฐานันดรศักดิ์, เล่ม 56, ตอน 0ง, 9 ตุลาคม พ.ศ. 2482, หน้า 2124
  17. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์, เล่ม 56, ตอน 0ง, 26 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2482, หน้า 3463
  18. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง กราบถวายบังคมลาออกจากฐานันดรศักดิ์, เล่ม 57, ตอน 0ง, 2 เมษายน พ.ศ. 2483, หน้า 94
  19. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์, เล่ม 57, ตอน 0ง, 11 มิถุนายน พ.ศ. 2483, หน้า 789
  20. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์, เล่ม 58, ตอน 0 ง, 27 พฤษภาคม พ.ศ. 2484,หน้า 1595
  21. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง กราบถวายบังคมลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์, เล่ม 58, ตอน 0 ง, 9 กันยายน พ.ศ. 2484, หน้า 2872
  22. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์, เล่ม 58, ตอน 0 ง, 30 ธันวาคม พ.ศ. 2484, หน้า 5046
  23. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์, เล่ม 59, ตอน 26 ง, 15 เมษายน พ.ศ. 2485, หน้า 1032
  24. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์, เล่ม 59, ตอน 34 ง, 26 พฤษภาคม พ.ศ. 2485, หน้า 1433
  25. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ลาออกจากฐานันดรศักดิ์, เล่ม 59, ตอน 60ง, 15 กันยายน พ.ศ. 2485, หน้า 2099
  26. 1 2 ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์, เล่ม 60, ตอน 13 ง, 2 มีนาคม พ.ศ. 2486, หน้า 778
  27. 1 2 ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ลาออกจากฐานันดรศักดิ์, เล่ม 61, ตอน 42 ง, 18 กรกฎาคม พ.ศ. 2487, หน้า 1411
  28. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ลาออกจากฐานันดรศักดิ์, เล่ม 61, ตอน 51 ง, 22 สิงหาคม พ.ศ. 2487ล หน้า 1662
  29. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ลาออกจากฐานันดรศักดิ์, เล่ม 61, ตอน 57ง, 12 กันยายน พ.ศ. 2487, หน้า 1798
  30. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ลาออกจากฐานันดรศักดิ์ (หม่อมเจ้าจารุลักษณ์กัลยาณี รังสิต), เล่ม 62, ตอน 39ง, 24 กรกฎาคม พ.ศ. 2488ล หน้า 1113
  31. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ลาออกจากฐานันดรศักดิ์ (หม่อมเจ้าประไพพงษ์ ชยางกูร), เล่ม 62, ตอน 46 ง, 28 สิงหาคม พ.ศ. 2488ล หน้า 1301
  32. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ลาออกจากฐานันดรศักดิ์, เล่ม 63, ตอน 23 ง, 16 เมษายน พ.ศ. 2489, หน้า 547
  33. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ลาออกจากฐานันดรศักดิ์ , เล่ม 63, ตอน 53 ง, 6 สิงหาคม พ.ศ. 2489, หน้า 1075
  34. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ลาออกจากฐานันดรศักดิ์, เล่ม 64, ตอน 7 ง, 4 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2490, หน้า 188
  35. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ลาออกจากฐานันดรศักดิ์, เล่ม 64, ตอน 52 ง, 4 พฤศจิกายน พ.ศ. 2490, หน้า 2850
  36. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง ที่ 1/2493 เรื่อง กราบถวายบังคมลาออกจากฐานันดรศักดิ์, เล่ม 67, ตอน 16 ง, 21 มีนาคม พ.ศ. 2493ล หน้า 1303
  37. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง ที่ 1/2494 เรื่อง กราบถวายบังคมลาออกจากฐานันดรศักดิ์เพื่อทำการสมรส, เล่ม 68, ตอน 52 ง, 14 สิงหาคม พ.ศ. 2494, หน้า 3329
  38. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์, เล่ม 69, ตอน 51 ง, 19 สิงหาคม พ.ศ. 2495ล หน้า 2570
  39. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง ที่ 1/2496 เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์, เล่ม 70, ตอน 15 ง, 24 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2496, หน้า 755
  40. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง ที่ 1/2498 เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์ (หม่อมเจ้าเฟื่องฉัตร ฉัตรชัย), เล่ม 72, ตอน 30 ง, 26 เมษายน พ.ศ. 2498, เล่ม 932
  41. 1 2 ราชกิจจานุเบกษา,ประกาศสำนักพระราชวัง ที่ 2/2499 เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์ (หม่อมเจ้ารังษีนภดล ยุคล), เล่ม 73, ตอน 59 ง, 31 กรกฎาคม พ.ศ. 2499 หน้า 2125
  42. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง ที่ 4/2499 เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์ (หม่อมเจ้าหญิงหิรัญฉัตร ฉัตรชัย), เล่ม 73, ตอน 44 ง, 29 พฤษภาคม พ.ศ. 2499ล หน้า 1557
  43. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง ที่ 4/2499 เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์ (หม่อมเจ้าหญิงวุฒิเฉลิม วุฒิชัย), เล่ม 73, ตอน 61 ง, 7 สิงหาคม พ.ศ. 2499, หน้า 2222
  44. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง ที่ 6/2499 เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์ (หม่อมเจ้าอมิตตา สวัสดิวัตน์), เล่ม 73, ตอน 72 ง, 11 กันยายน พ.ศ. 2499, หน้า 2602
  45. 1 2 ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง ที่ 2/2500 เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์, เล่ม 74, ตอน 23 ง, 5 มีนาคม พ.ศ. 2500,หน้า 667
  46. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง ที่ 1/2501 เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์, เล่ม 75, ตอน 32 ง, 22 เมษายน พ.ศ. 2501, หน้า 1354
  47. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง ที่ 1/2504 เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ลาออกจากฐานันดรศักดิ์พระราชวงศ์, เล่ม 78, ตอน 23 ง, 14 มีนาคม พ.ศ. 2504, หน้า 692
  48. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง ที่ 1/2506 เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์, เล่ม 80, ตอน 21 ง, 5 มีนาคม พ.ศ. 2506, หน้า 634
  49. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศพระบรมราชโองการ เรื่อง ลาออกจากฐานันดรศักดิ์, เล่ม 89, ตอน 112 ก ฉบับพิเศษ, 25 กรกฎาคม พ.ศ. 2515, หน้า 1
  50. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์ หม่อมเจ้าศรีสว่างวงศ์ ยุคล, เล่ม 96, ตอน 18 ง, 13 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2522ล หน้า 587
  51. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศพระบรมราชโองการ เรื่อง สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ อัครราชกุมารี ทรงเสกสมรส, เล่ม 98, ตอน 171 ฉบับพิเศษ, 15 ตุลาคม พ.ศ. 2524, หน้า 1
  52. ↑ "พระบรมราชโองการ ประกาศ เรื่อง ลาออกจากฐานันดรศักดิ์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 131 (29ข): 1. 12 ธันวาคม พ.ศ. 2557. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |date= (help)
  53. 1 2
  54. ↑ ภาณุพันธุวงศ์วรเดช, สมเด็จฯ เจ้าฟ้า กรมพระยา. เรื่องเดิม, หน้า 117-118.
  55. ↑ เอนก นาวิกมูล. หญิงชาวสยาม. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ : แสงดาว, 2547, หน้า 115
  56. 1 2 วีระยุทธ ปีสาลี (8 มิถุนายน 2559). "บันทึกรักท่านหญิง : ความรักและการแต่งงานของเจ้านายสตรีหลัง พ.ศ. 2475". ศิลปวัฒนธรรม (37:8), หน้า 78
  57. ↑ ภาวิณี บุนนาค (มกราคม–ธันวาคม 2557). เพศวิถีของผู้หญิงในคดีความ สมัยรัชกาลที่ 5 (PDF). วารสารวิชาการมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏบ้านสมเด็จเจ้าพระยา (8:1). p. 83-85.{{cite book}}: CS1 maint: date format (ลิงก์)[ลิงก์เสีย]
  58. ↑ "ประกาศกระทรวงวัง เรื่อง ถอดออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 51 (0ง): 1399. 12 สิงหาคม พ.ศ. 2477. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |date= (help)
  59. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ถอดหม่อมเจ้าจันทรเจริญ รัชนี ออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์, เล่ม 55, ตอน ง, 20 มิถุนายน พ.ศ. 2481, หน้า 797
  60. ↑ "ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง ถอดยศ ฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์ และบรรดาศักดิ์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 56 (0ง): 2617. 27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2482. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |date= (help)

หนังสือสำหรับค้นคว้าเพิ่มเติม

[แก้]
  • กัลยาณิวัฒนา, สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ เจ้าฟ้า. มหามกุฎราชสันตติวงศ์ พระนามพระราชโอรสธิดา พระราชนัดดา. กรุงเทพฯ : อมรินทร์พริ้นติง แอนด์ พับลิชชิ่ง, 2547.
  • กัลยาณิวัฒนา, สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ เจ้าฟ้า. จุฬาลงกรณราชสันตติวงศ์ พระนามพระราชโอรส พระราชธิดา และพระราชนัดดา. กรุงเทพฯ : บรรณกิจ 1991, 2548.
  • ไฟน์สโตน, เจฟฟรีย์. จุฬาลงกรณราชสันตติวงศ์ พระบรมราชวงศ์แห่งประเทศไทย. กรุงเทพฯ : พิษณุโลกการพิมพ์, 2532.
  • วีระยุทธ ปีสาลี. "'แม่ค้าศักดินา' : การปรับตัวสู่การประกอบอาชีพของเจ้านายสตรีหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475," ศิลปวัฒนธรรม 36, 10 (สิงหาคม 2558), หน้า 72-89.
  • ศุภวัฒย์ เกษมศรี, พลตรี หม่อมราชวงศ์, และรัชนี ทรัพย์วิจิตร. พระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้าในพระราชวงศ์จักรี. พิมพ์ครั้งที่ 3, กรุงเทพ : บรรณกิจ 1991, 2549.
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=รายพระนามเจ้านายไทยที่ทรงลาออกจากฐานันดรศักดิ์&oldid=12423881"