สิริสุธรรมราชาแห่งเมาะตะมะ
| สิริสุธรรมราชา သီရိ သုဓမ္မ ရာဇာ | |
|---|---|
| อุปราชเมาะตะมะ | |
| ครองราชย์ | 26 พฤษภาคม 1581 – 3 พฤษภาคม 1584 |
| ก่อนหน้า | Minye Nandameit |
| ถัดไป | ไม่ทราบชื่อ |
| ประสูติ | 8 เมษายน ค.ศ. 1561 วันอังคาร แรม 9 ค่ำ เดือนดะกู้ 923 ME[note 1] พะโค อาณาจักรตองอู |
| สิ้นพระชนม์ | ประมาณ พฤษภาคม ค.ศ. 1584 |
| ราชวงศ์ | ตองอู |
| พระราชบิดา | พระเจ้าบุเรงนอง |
| พระราชมารดา | พระนางราชเทวี |
| ศาสนา | พุทธเถรวาท |
สิริสุธรรมราชาแห่งเมาะตะมะ (พม่า: သီရိ သုဓမ္မ ရာဇာ, ออกเสียง: [θìɹḭ θṵdəma̰ jàzà], บาลี: Sīrisudhammarājā; 8 เมษายน 1561 – ประมาณ พฤษภาคม 1584) เป็นอุปราชเมาะตะมะระหว่าง ค.ศ. 1581 ถึง 1584 ในรัชสมัยพระเจ้านันทบุเรง พระองค์เป็นพระอนุชาของพระเจ้าสาวถีนรตรามังซอศรีมังสรธาช่อ กษัตริย์แห่งล้านนาและ พระนางราชธาตุกัลยา แห่งตองอู สันนิษฐานว่าพระองค์คือคนเดียวกันกับ พระสังขทัต ในพงศาวดารไทย
พระประวัติ
[แก้]พระองค์ผู้จะเป็นอุปราชในอนาคตมีพระนามตอนประสูติว่า สังฆทัตถ (သင်္ဃဒတ္ထ) หรือ สังฆาทัตถ (သင်္ဃာ ဒတ္ထ, [θɪ̀ɴgà daʔtʰa̰]) โดยเป็นพระโอรสในพระนางราชเทวีกับพระเจ้าบุเรงนองแห่งราชวงศ์ตองอูในวันที่ 8 เมษายน ค.ศ. 1561 ที่พระราชวังกัมโพชธานี[1] พระองค์เป็นพระราชโอรสองค์สุดท้องในพระราชโอรสธิดา 6 พระองค์จากอัครมเหสีสามพระองค์ที่เติบโตในพระราชวัง พระองค์ทรงเข้าทำพระราชพิธีการไว้จุกในวันที่ 20 ตุลาคม ค.ศ. 1577[note 2]
พระองค์ทรงบัญชาการทหารกองหนึ่งในการรบที่ล้านช้างเมื่อ ค.ศ. 1579–80 ภายใต้การนำของนันทบุเรง ผู้บัญชาการสูงสุดผู้เป็นพระเชษฐาต่างมารดา แต่กองทัพที่มีทหารทั้งหมด 22,000 นายนี้ก็ไม่ได้ทำการสู้รบ[2]
พระองค์ได้รับการแต่งตั้งเป็นอุปราชเมาะตะมะพร้อมบรรดาศักดิ์ สิริสุธรรมราชา ในวันที่ 26 พฤษภาคม ค.ศ. 1581[3] อุปราชองค์ใหม่ได้รับการขอร้องให้ร่วมเป็นผู้นำร่วมกับมังกะยอดิน[note 3] ในสงครามที่กำลังดำเนินอยู่กับยะไข่[4] เมื่อวันที่ 28 กันยายน ค.ศ. 1581[note 4] กองทัพที่มีทหาร 18,000 นาย ม้า 800 ตัว ช้าง 60 เชือกจึงออกจากพะโคไปยังยะไข่ (พระเจ้ามังกะยอดินทรงนำทัพทหารแกร่ง 11,000 นาย) แต่ไม่ได้ทำการสู้รบ หกสัปดาห์ต่อมา พระมหากษัตริย์สวรรคต และนันทบุเรงผู้เป็นพระราชโอรสองค์แรกจึงจำต้องเลิกทัพ[4]
นี่จึงเป็นช่วงสุดท้ายที่พระองค์ได้รับการกล่าวถึงโดยตรงในพงศาวดารพม่า ในเดือนพฤษภาคม ค.ศ. 1584 เมาะตะมะตกอยู่ภายใต้การครอบครองของพระนเรศวรมหาราชแห่งสยาม ผู้เสด็จกลับสยามโดยนำทหารเกณฑ์กลับไปเป็นจำนวนมาก[5] ตัวอุปราชอาจถูกนำตัวไปหรือถูกสังหาร แม้กองกำลังของพะโคจะกลับเข้ายึดครองเมาะตะมะในปีเดียวกัน แต่ชื่ออุปราชหรือคำว่า "อุปราชเมาะตะมะ" (မုတ္တမ မင်းကြီး)[note 5] กลับไม่ปรากฏอีกเลย แม้ว่าในการรุกรานสยามของพม่า (ค.ศ. 1584–1593) จะมีการเดินทัพผ่านเมาะตะมะถึงสามครั้งจากทั้งหมดห้าครั้ง แต่ก็ไม่มีการกล่าวถึงชื่อของพระองค์หรือชื่อผู้ปกครองเมาะตะมะในรายชื่อผู้บัญชาการของกองทัพ เมื่อมีการกล่าวถึงผู้ปกครองเมาะตะมะในการบุกโจมตีของสยามใน ค.ศ. 1592 ก็ได้เรียกเพียงเป็นข้าหลวงแห่งเมาะตะมะ (မုတ္တမ မြို့စား)[6]
หมายเหตุ
[แก้]- ↑ (Maha Yazawin Vol. 2 2006: 260): วันอังคาร แรม 9 ค่ำ เดือนดะกู้ 923 ME = 8 เมษายน ค.ศ. 1561 มหาราชวงศ์ ฉบับหอแก้ว (Hmannan Vol. 2 2003: 338) คัดลอกวันประสูติผิดเป็นวันอังคาร แรม 6 ค่ำ เดือนดะกู้ 923 ME ซึ่งแปลงเป็นวันเสาร์ที่ 5 เมษายน ค.ศ. 1561 เมื่อเขียนด้วยลายมือ ตัวเลข ၆ (6) และ ၉ (9) ของเลขพม่ามีรูปร่างคล้ายกัน
- ↑ (Maha Yazawin Vol. 3 2006: 63): วันศุกร์, ขึ้น 9 ค่ำ เดือนดะซองโม่น 939 ME = วันอาทิตย์ ที่ 20 ตุลาคม ค.ศ. 1577.
- ↑ (Maha Yazawin Vol. 3 2006: 83): มังกะยอดินกลายเป็นอุปราชตองอูพร้อมบรรดาศักดิ์เมงเยสีหตูในเดือนมิถุนายน ค.ศ. 1584
- ↑ (Maha Yazawin Vol. 3 2006: 74) และ (Hmannan Vol. 3 2003: 60): วันจันทร์ ขึ้น 1 ค่ำ เดือนตะดี้นจุ 943 ME ซึ้งแปลงได้เป็น วันพฤหัสบดี ที่ 28 กันยายน ค.ศ. 1581
- ↑ เช่น พระองค์ได้รับการเรียกขานเป็น "မုတ္တမ မင်းကြီး" ใน (Maha Yazawin Vol. 3 74).
อ้างอิง
[แก้]บรรณานุกรม
[แก้]- Kala, U (1724). มหาราชวงศ์ (ภาษาพม่า). Vol. 1–3 (2006, 4th printing ed.). Yangon: Ya-Pyei Publishing.
- Royal Historical Commission of Burma (1832). มหาราชวงศ์ ฉบับหอแก้ว (ภาษาพม่า). Vol. 1–3 (2003 ed.). Yangon: Ministry of Information, Myanmar.