หม่อมเจ้าพงษ์พิศมัย เกษมสันต์

หม่อมเจ้าพงษ์พิศมัย เกษมสันต์
หม่อมเจ้า ชั้น 4
ประสูติ	13 มีนาคม พ.ศ. 2442
สิ้นชีพิตักษัย	23 พฤศจิกายน พ.ศ. 2551 (109 ปี) โรงพยาบาลรามาธิบดี กรุงเทพมหานคร
สวามี	หม่อมเจ้าเกียรติประวัติ เกษมสันต์
พระบุตร	หม่อมราชวงศ์มหิศร เกษมสันต์
ราชสกุล	เกษมสันต์
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงพรหมวรานุรักษ์
พระมารดา	หม่อมราชวงศ์ละม้าย เกษมสันต์

หม่อมเจ้าพงษ์พิศมัย เกษมสันต์ (13 มีนาคม พ.ศ. 2442 – 23 พฤศจิกายน พ.ศ. 2551) เป็นพระธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงพรหมวรานุรักษ์ กับหม่อมราชวงศ์ละม้าย เกษมสันต์ เป็นจ้านายที่มีชันษายืนยาวที่สุดในราชวงศ์จักรี

พระประวัติ

หม่อมเจ้าพงษ์พิศมัย เกษมสันต์ เป็นพระธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงพรหมวรานุรักษ์ ประสูติแต่หม่อมราชวงศ์ละม้าย (ราชสกุลเดิม สุริยกุล) เมื่อวันที่ 13 มีนาคม พ.ศ. 2441 (แบบสากลคือ พ.ศ. 2442) มีโสทรเชษฐา 2 องค์ คือ หม่อมเจ้าพันธุประวัติ เกษมสันต์ และหม่อมเจ้านิวัทธวงศ์ เกษมสันต์

หม่อมเจ้าพงษ์พิศมัย มีพระปรีชาหลากหลายและรสนิยมทันสมัย ก่อนสงครามโลกครั้งที่สอง ทรงประกอบธุรกิจบ้านเช่า โดยแบ่งตำหนักส่วนองค์ในซอยเกษมสันต์ให้ชาวต่างชาติเข้าพักอาศัย เป็นผู้จัดเตรียมอาหาร เครื่องดื่ม และให้คำปรึกษาเกี่ยวกับการดำรงชีวิตในพระนครแก่ชาวต่างชาติ

ในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง เสด็จไปประทับที่หัวหิน และทรงประกอบอาชีพเกษตรกรรม โดยเพาะพันธุ์ไก่งวงและปลาสวายเพื่อจำหน่าย ต่อมาเสกสมรสกับหม่อมเจ้าเกียรติประวัติ เกษมสันต์ ผู้พิพากษาศาลพระราชอาญา เชษฐาต่างพระมารดา ซึ่งประสูติแต่หม่อมเจียม (สกุลเดิม คชเสนี) และมีโอรสหนึ่งคนคือ หม่อมราชวงศ์มหิศร เกษมสันต์ ซึ่งได้เสด็จไปศึกษาต่อที่ประเทศอังกฤษ

ในบั้นปลายพระชนม์ชีพ ประทับที่บ้านพักถนนเพชรบุรีกับทายาท และยังคงประกอบอาชีพเกษตรกรรมในที่ดินริมคลองแสนแสบ ทรงดำรงชีวิตอย่างเรียบง่าย เสวยอาหารรสอ่อน และมักเสวยน้ำโซดาหลังอาหาร แม้ในชันษา 100 ปี ยังมีพลานามัยแข็งแรง แต่เมื่อทรงพระชรามากขึ้น พลานามัยก็อ่อนแรงลง จนสิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 23 พฤศจิกายน พ.ศ. 2551 ณ โรงพยาบาลรามาธิบดี สิริชันษา 109 ปี พระราชทานเพลิงศพเมื่อวันที่ 7 มีนาคม พ.ศ. 2552 นับเป็นเจ้านายที่มีชันษายืนยาวที่สุดในราชวงศ์จักรี

พงศาวลี

พงศาวลีของหม่อมเจ้าพงษ์พิศมัย เกษมสันต์

16. พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช               8. พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย                       17. สมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี               4. พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                             18. เงิน แซ่ตัน               9. สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี                       19. สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากรมพระศรีสุดารักษ์               2. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงพรหมวรานุรักษ์                                   20. เจ้าพระยาธรรมาธิกรณาธิบดี (ทองดี)               10. พระสำราญหฤทัย (อ้าว)                       5. เจ้าจอมมารดาแพ ในรัชกาลที่ 4                             11. ท้าวทรงกันดาล (สี)                       1. หม่อมเจ้าพงษ์พิศมัย เกษมสันต์                                         24. พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช               12. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระรามอิศเรศร                       25. เจ้าจอมมารดาเพ็งใหญ่ ในรัชกาลที่ 1               6. หม่อมเจ้าอินทนิล สุริยกุล                             3. หม่อมราชวงศ์ละม้าย เกษมสันต์                                   28. พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย               14. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นอลงกฎกิจปรีชา                       29. เจ้าจอมมารดาพิม ในรัชกาลที่ 2               7. หม่อมเจ้าทับทิม สุริยกุล