อีซาแบลแห่งอ็องกูแลม

อีซาแบลแห่งอ็องกูแลม
สมเด็จพระราชินีแห่งอังกฤษ
ระหว่าง	24 สิงหาคม ค.ศ. 1200 - 19 ตุลาคม ค.ศ. 1216
เคาน์เตสแห่งอ็องกูแลม
ครองราชย์	16 มิถุนายน ค.ศ. 1202 – 4 มิถุนายน 1246
ก่อนหน้า	เอแมร์
ถัดไป	อูก
เคาน์เตสแห่งลามาร์ช
ระหว่าง	10 พฤษภาคม ค.ศ. 1220 – 4 มิถุนายน ค.ศ. 1246
ประสูติ	ราว ค.ศ. 1188
สิ้นพระชนม์	31 พฤษภาคม ค.ศ. 1246 (ประมาณ 58 พรรษา)
คู่อภิเษก	พระเจ้าจอห์นแห่งอังกฤษ (เสกสมรส 1200; สวรรคต 1216) อูกที่ 10 แห่งลูซิญ็อง (สมรส 1220)
พระบุตร	สมเด็จพระเจ้าเฮนรีที่ 3 แห่งอังกฤษ
ราชวงศ์	ไตย์แฟร์
พระบิดา	เอแมร์ แตล์อีแฟร์ เคานต์แห่งอ็องกูแลม
พระมารดา	อาลีส เดอ กูร์เตอแนย์

อิซาเบลลาแห่งอ็องกูแลม (ประสูติราว ค.ศ.1186 หรือ ค.ศ.1188 – สิ้นพระชนม์ 4 มิถุนายน ค.ศ.1246) ทรงเป็น สมเด็จพระราชินีแห่งอังกฤษ ในฐานะพระมเหสีองค์ที่สองของ พระเจ้าจอห์นแห่งอังกฤษ ผู้ทรงปกครองระหว่างปี ค.ศ.1200 ถึง ค.ศ.1216 หลังจากที่พระเจ้าจอห์นสวรรคต พระองค์ได้กลับไปยังฝรั่งเศสและอภิเษกสมรสครั้งที่สองกับ อูกที่ 10 แห่งลูซิญ็อง (Hugh X of Lusignan) และเป็น เคาน์เตสแห่งอ็องกูแลม ในสิทธิของพระองค์เอง อิซาเบลลาเป็นที่รู้จักจากความงามอันโดดเด่น อารมณ์ร้อน และบทบาทที่ซับซ้อนในความสัมพันธ์ระหว่างอังกฤษและฝรั่งเศส

พระชนมชีพช่วงต้นและภูมิหลัง

อิซาเบลลาประสูติในฝรั่งเศสตอนใต้ ราวปี ค.ศ.1186 หรือ ค.ศ.1188 พระองค์เป็นพระธิดาของ แอเมร์ แตล์อีแฟร์ เคานต์แห่งอ็องกูแลม (Aymer Taillefer, Count of Angoulême) และ อาลีส เดอ กูร์เตอแนย์ (Alice of Courtenay) ซึ่งเป็นหลานสาวของพระเจ้าหลุยส์ที่ 6 แห่งฝรั่งเศส ทำให้อิซาเบลลาเป็นทายาทเพียงคนเดียวของดินแดนอ็องกูแลม ซึ่งเป็นอาณาจักรเล็กๆ ที่มีความสำคัญทางยุทธศาสตร์ในภาคตะวันตกเฉียงใต้ของฝรั่งเศส

ด้วยฐานะที่เป็นทายาทผู้มั่งคั่งและมีสายสัมพันธ์กับราชวงศ์ฝรั่งเศส อิซาเบลลาจึงเป็นที่หมายปองของขุนนางหลายคน ก่อนที่จะอภิเษกสมรสกับพระเจ้าจอห์น พระองค์เคยได้รับการหมั้นหมายกับ อูกที่ 9 เลอ บรัน (Hugh IX le Brun) ซึ่งเป็นขุนนางผู้ทรงอำนาจจากตระกูลลูซิญ็อง

การอภิเษกสมรสกับพระเจ้าจอห์นแห่งอังกฤษ

การอภิเษกสมรสของอิซาเบลลากับพระเจ้าจอห์น เป็นเหตุการณ์ที่สร้างความประหลาดใจและก่อให้เกิดปัญหาทางการเมืองอย่างมาก

พระเจ้าจอห์นได้ประกาศให้การอภิเษกสมรสครั้งแรกกับ อิซาเบลลาแห่งกลอสเตอร์เป็นโมฆะ (ด้วยเหตุผลทางสายเลือดที่ใกล้ชิด) ในปี ค.ศ.1199 เมื่อพระองค์ได้เป็นกษัตริย์ พระองค์มองหาพระมเหสีพระองค์ใหม่ที่สามารถให้กำเนิดรัชทายาท และที่สำคัญคือต้องช่วยเสริมสร้างอำนาจของพระองค์ในฝรั่งเศส การที่พระเจ้าจอห์นเลือกอิซาเบลลาแห่งอ็องกูแลม ซึ่งเคยหมั้นหมายกับอูกที่ 9 เลอ บรัน (จากตระกูลลูซิญ็อง ซึ่งเป็นขุนนางศักดินาของพระองค์ในปัวตู) เป็นการกระทำที่ท้าทายอำนาจของตระกูลลูซิญ็องอย่างยิ่ง

อิซาเบลลาอภิเษกสมรสกับพระเจ้าจอห์น เมื่อวันที่ 24 สิงหาคม ค.ศ.1200 ณ เมืองอ็องกูแลม ขณะนั้นอิซาเบลลามีพระชนมายุเพียง 12-14 ปี ส่วนพระเจ้าจอห์นมีพระชนมายุราว 33 ปี พระองค์ทรงได้รับการสวมมงกุฎเป็นสมเด็จพระราชินีแห่งอังกฤษ ในพิธีที่ยิ่งใหญ่ ณ เวสต์มินสเตอร์แอบบีย์ เมื่อวันที่ 8 ตุลาคม ค.ศ.1200

ชีวิตในฐานะสมเด็จพระราชินีแห่งอังกฤษ

อิซาเบลลาได้รับการกล่าวขานว่าเป็นสตรีที่งดงามอย่างยิ่ง บางครั้งถูกเรียกว่า "เฮเลนแห่งยุคกลาง" แต่ก็มีบุคลิกที่ค่อนข้าง เอาแต่ใจ อารมณ์ร้อน และเจ้าอารมณ์ ซึ่งคล้ายคลึงกับพระสวามี ทำให้ความสัมพันธ์ระหว่างทั้งสองพระองค์ค่อนข้างซับซ้อนและมีเรื่องวุ่นวาย

หน้าที่สำคัญที่สุดของสมเด็จพระราชินีในยุคนั้น คือ การให้กำเนิดรัชทายาทชาย และอิซาเบลลาก็สามารถทำหน้าที่นี้ได้สำเร็จ โดยให้กำเนิดพระโอรสและพระธิดา ถึง 5 พระองค์ ในช่วงระหว่างปี ค.ศ.1207 ถึง ค.ศ.1215 ซึ่งรวมถึง พระเจ้าเฮนรีที่ 3 แห่งอังกฤษ กษัตริย์องค์ต่อไป

ในช่วงที่ยังเป็นพระราชินีแห่งอังกฤษ อิซาเบลลามีบทบาททางการเมืองที่ค่อนข้างจำกัด เมื่อเทียบกับพระมารดาของพระสวามีอย่าง เอเลนอร์แห่งอากีแตน หลังจากที่พระเจ้าจอห์นสวรรคต พระองค์มักจะถูกแยกออกจากกิจการของรัฐ และถูกจำกัดการเข้าถึงรายได้และที่ดินบำนาญ (dower lands) โดยพระเจ้าจอห์น

บันทึกร่วมสมัยบางแห่งกล่าวหาอิซาเบลลาว่าเจ้าชู้ หรือกระทั่งใช้เวทมนตร์ ซึ่งสะท้อนถึงภาพลักษณ์ที่เป็นลบของพระองค์ ในสายตาของนักประวัติศาสตร์บางคน

พระโอรสธิดากับพระเจ้าจอห์น

1. พระเจ้าเฮนรีที่ 3 แห่งอังกฤษ (Henry III of England) (ค.ศ.1207–1272) กษัตริย์แห่งอังกฤษองค์ต่อไป
2. ริชาร์ด เอิร์ลแห่งคอร์นวอลล์ (Richard, Earl of Cornwall) (ค.ศ.1209–1272) ต่อมาได้รับเลือกเป็น "กษัตริย์แห่งชาวโรมัน" (King of the Romans) ซึ่งเป็นผู้ปกครองของจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์
3. โจนแห่งอังกฤษ (Joan of England) (ค.ศ.1210–1238) สมเด็จพระราชินีแห่งสกอตแลนด์ โดยการอภิเษกสมรสกับ พระเจ้าอเล็กซานเดอร์ที่ 2 แห่งสกอตแลนด์
4. อิซาเบลลาแห่งอังกฤษ (Isabella of England) (ค.ศ.1214–1241) จักรพรรดินีแห่งจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์ โดยการอภิเษกสมรสกับ จักรพรรดิฟรีดริชที่ 2 แห่งจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์
5. เอเลนอร์แห่งอังกฤษ (Eleanor of England) (ค.ศ.1215–1275) สมรสครั้งแรกกับ วิลเลียม มาร์แชลที่ 2 เอิร์ลแห่งเพมโบรก ต่อมาสมรสครั้งที่สองกับ ซีมอง เดอ มงฟอร์ (Simon de Montfort) เอิร์ลแห่งเลสเตอร์

ช่วงหลังในฐานะม่ายและอภิเษกสมรสครั้งที่สอง

หลังจาก พระเจ้าจอห์นสวรรคต ในปี ค.ศ.1216 อิซาเบลลาทรงดำเนินการอย่างรวดเร็ว เพื่อให้พระโอรสวัย 9 พรรษา คือ เจ้าชายเฮนรี่ ได้รับการสวมมงกุฎเป็นกษัตริย์ พระเจ้าเฮนรีที่ 3 ในเมืองกลอสเตอร์ เพื่อป้องกันการแย่งชิงบัลลังก์ในช่วงเวลาที่วุ่นวาย

ในปี ค.ศ.1217 อิซาเบลลาเดินทางกลับไปยังบ้านเกิดที่อ็องกูแลม โดยมีจุดประสงค์เพื่อนำพระธิดาองค์โต โจน ไปอภิเษกสมรสกับ อูกที่ 10 แห่งลูซิญ็อง (Hugh X of Lusignan) ซึ่งเป็นพระโอรสของชายที่เธอเคยหมั้นหมายด้วย (อูกที่ 9)

แต่แล้วในเหตุการณ์ที่น่าตกใจและไม่คาดฝัน อิซาเบลลากลับตัดสินใจอภิเษกสมรสกับอูกที่ 10 แห่งลูซิญ็องเอง ในเดือนพฤษภาคม ค.ศ. 1220 โดยไม่ได้ขออนุญาตจากสภาองคมนตรีของอังกฤษ ซึ่งเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับอดีตพระราชินี การแต่งงานครั้งนี้ทำให้พระธิดาของเธอต้องถูกหมั้นหมายใหม่

ในฐานะเคาน์เตสแห่งอ็องกูแลมและเคาน์เตสแห่งลามาร์ช จากการแต่งงานครั้งที่สอง อิซาเบลลามีบทบาทและอำนาจมากขึ้นกว่าที่เคยเป็นราชินีแห่งอังกฤษ เธอและอูกที่ 10 มีบุตรธิดารวมกันถึง 9 คน และเธอได้ใช้ตำแหน่งของตน เพื่อเรียกร้องสิทธิ์ในทรัพย์สินและดินแดนของเธอ รวมถึงพยายามสร้างอิทธิพลและต่อรองอำนาจระหว่างราชวงศ์แพลนแทเจเนตของอังกฤษและราชวงศ์กาเปเซียงของฝรั่งเศส

ในช่วงบั้นปลายชีวิต อิซาเบลลาเริ่มเผชิญกับความตึงเครียดมากขึ้น เธอถูกกล่าวหาว่าสมคบคิดต่อต้านพระเจ้าหลุยส์ที่ 9 แห่งฝรั่งเศส และในปี ค.ศ.1244 ยังถูกกล่าวหาว่าพยายามวางยาพิษพระเจ้าหลุยส์และพระมารดาของพระองค์ คือ บลังกาแห่งกัสติยา (ซึ่งเป็นพระธิดาของ เอเลนอร์แห่งอังกฤษ สมเด็จพระราชินีแห่งกัสติยาและเป็นญาติของอิซาเบลลาทางอ้อม) เพื่อหลีกเลี่ยงการจับกุม อิซาเบลลาจึงลี้ภัยไปบวชที่อารามฟงเตฟโร (Fontevraud Abbey) และสิ้นพระชนม์ที่นั่นในเวลาต่อมา

การสิ้นพระชนม์และสถานที่ฝังพระศพ

อิซาเบลลาแห่งอ็องกูแลม สิ้นพระชนม์ เมื่อวันที่ 4 มิถุนายน ค.ศ.1246 ณ อารามฟงเตฟโร ประเทศฝรั่งเศส

พระศพของอิซาเบลลาได้รับการฝังไว้ที่ อารามฟงเตฟโร เคียงข้าง พระเจ้าเฮนรีที่ 2, เอเลนอร์แห่งอากีแตน, และพระเจ้าริชาร์ดที่ 1 ซึ่งเป็นเรื่องน่าประหลาดใจ เนื่องจากความสัมพันธ์ที่ไม่ราบรื่นกับราชวงศ์แพลนแทเจเนตในช่วงชีวิตของพระองค์

อ้างอิง

• Isabella of Angouleme Queen Consort of King John of England
• Isabella of Angoulême – Queen of England: History of Royal Women
• Isabella of Angoulême: Englisg Monarchs
• Isabelle of Angoulême, Queen of England: The Freelance History Writer

แหล่งข้อมูลอื่น

• ThePeerage on Isabella d'Angoulême