Кормань-деска

Кормань-деска – табла плуга (мадь. коrmanу deszka, серб. даска плуга). Талпа плуга на себе мала прикруцене ораче желєзо. Воно направене зоз твардого желєза и мушело буц барз оштре, бо праве воно орало жем. Ґу талпи, и ґу глави плуга, над самим орачим желєзом, ковач прикруцовал кормань-деску. Вона лята зоз получелїку. Кормань-деска була скривена так же би на прави бок руцала глїну хтору ораче желєзо виорало, та за плугом оставала бразда. Опрез орачого желєза, на градзель, ковач кладол оков до хторого ше заглобело чересло. Чересло то желєзо хторе на сподку, там дзе уходзело до жеми, було оштре. Чересло ишло опрез орачого желєза и парало му ярчок у твардей жеми. Воно на тот способ чувало желєзо же би ше нє так швидко витупело, а медзи иншим виорйовало тварди груди, каменя, або заостати копачи. Без чересла нє мож було орац. Кед ше цагало цвиклу, вец ше зоз плуга знїмало ораче желєзо и кормань-деску, а на їх место ше кладло лєм саме чересло. На градзель, опрез чересла, ковач кладол квачки за патинґи (патинґи то ланци хтори повязовали градзель зоз колєсками плуга). На сам конєц градзеля, там дзе вон уходзи до колєскох, ковач кладол оков. Тот оков чувал градзель же би ше му древо нє так поєдло кед чухало до желєза. Оков на верху мал квачку, зоз хтору ше го капчало за колєска же би нє випаднул зоз нїх. Оков, як и сам градзель, предзиравени на вецей местох, так же квачку мож було ухпац далєй або блїжей ґу концу градзеля. Зоз тим прекладаньом плуг могол орац глїбше, або плїтше. То шицко цо ковач мал од оковох и желєжива положиц на градзель плуга.

Познєйше за кормань-деску прилапена назва табла.

Кормань деска ошпивана у народней шпиванки: Зламала ше кормань деска, и такп. нєт Руснака хтори нє чул лєбо нє зна тоту шпиванку шпивац.

„Зламала ше кормань деска

нє пойдземе орац нєшка,

анї нєшка анї ютре

поореме напоютре.”

Литература

• Наташа Фа Холошняй, Колєсарске ремесло, Терминолоґия, Studia Ruthenica 19/2014, б. 101-102