Екацярынбург

Горад
Екацярынбург
Екатеринбург
Прывакзальная плошча (Екацярынбург)
Сцяг Герб
56°50′ пн. ш. 60°39′ у. д.
Краіна	Расія
Вобласць	Свярдлоўская
Кіраўнік	Alexey Orlov[d]
Гісторыя і геаграфія
Заснаваны	1723
Горад з	1781
Плошча	1151 км²
Вышыня цэнтра	270 м
Тып клімату	Кантынентальны клімат
Водныя аб’екты	Ісець
Часавы пояс	UTC+5
Насельніцтва
Насельніцтва	▲ 1 383 700  чалавек (2010)
Шчыльнасць	1167,5 чал./км²
Афіцыйная мова	руская
Лічбавыя ідэнтыфікатары
Тэлефонны код	343
Паштовыя індэксы	620XXX
Аўтамабільны код	66,96,196
[[]]	65401
екатеринбург.рф/
Паказаць/схаваць карты
Екацярынбург Екацярынбург
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Екацярынбу́рг (з 1924 да 1991 — Свярдло́ўск) — адміністрацыйны цэнтр Свярдлоўскай вобласці, чацвёрты па колькасці насельніцтва (пасля Масквы, Санкт-Пецярбурга і Новасібірска) горад у Расіі. Транспартна-лагістычны вузел на Транссібірскай магістралі, буйны прамысловы цэнтр (оптыка-механічная прамысловасць, прыборабудаванне і цяжкае машынабудаванне, металургія, паліграфічная прамысловасць, лёгкая і харчовая прамысловасць, ваенна-прамысловы комплекс).

Гісторыя

Герб (1783)

Вясной 1723 года па загаду імператара Пятра I на берагах ракі Ісець разгарнулася будаўніцтва найбуйнейшага ў Расіі металургічнага завода. Датай утварэння горада лічыцца 7(18) лістапада 1723 года, калі ў цэхах завода быў здзейснены першы пробны пуск баявых молатаў. Назву горад атрымаў у гонар імператрыцы Кацярыны I.

Будаўніцтва горада ажыццяўлялася па генеральнаму плану, распрацаванаму выхаванцам артылерыйскай акадэміі Тацішчавым і ваенным інжынерам дэ Геніным. Першы генеральны план тагачаснага завода-крэпасці сведчыць аб тым, што забудова горада на Ісеці ажыццяўлялася ў традыцыі найвыдатнейшых фартыфікацыйных пабудоў Германіі, Нідэрландаў і Францыі. Еўрапейскі характар горада ўвасобіўся не толькі ў яго назве (ням. «бург» у перакладзе на бел. «горад»), але і ў планіроўцы.

Транспарт

• Екацярынбургскі метрапалітэн
• Екацярынбургскі трамвай

Насельніцтва

Год Колькасць 1724 4 000 ± 500 1781 7 969 1786 9 276 1807 10 023 1820 13 026 Год Колькасць 1836 14 973 1851 15 471 1856 16 900 ± 0 1861 19 832 1877 30 274 Год Колькасць 1887 37 399 1897 43 239 1913 69 210 1917 71 590 1920 91 400 ± 100 Год Колькасць 1923 97 400 ± 100 1926 140 000 ± 1 000 2009 1 401 729 2017 1 455 904 2018 1 468 833

Гарады-пабрацімы

•  Інчхон, Паўднёвая Карэя
•  Бірмінгем, Вялікабрытанія
•  Бішкек, Кыргызстан
•  Вуперталь, Германія
•  Генуя, Італія
•  Гуанчжоу, Кітай
•  Гётэбарг, Швецыя
•  Плоўдзіў, Балгарыя
•  Пльзень, Чэхія
•  Сан-Хасэ, ЗША
•  Турын, Італія
•  Ферэнціна^[d], Італія
•  Хашымін, В’етнам

Вядомыя асобы

Асноўны артыкул: Вядомыя асобы Екацярынбурга

• Рыма Леанідаўна Арцёмчык (нар. 1934) — беларуская і расійская архітэктар.
• Ігар Рыгоравіч Бакалаў — савецкі і беларускі спартсмен-стралок.
• Ювеналій Аляксандравіч Вейс — беларускі вучоны ў галіне машыназнаўства.
• Людміла Аляксандраўна Вільчко (нар. 1935) — беларуская архітэктар.
• Уладзімір Гасцюхін — расійскі акцёр.
• Яўген Іванавіч Дашкоў (нар. 1941) — рускі і беларускі акцёр.
• Уладзімір Мікалаевіч Заграбельны (нар. 1938) — беларускі архітэктар.
• Роальд Эдмундавіч Кнаўэр (1937—2021) — беларускі архітэктар.
• Барыс Андрэевіч Кожыхаў (нар. 1932) — беларускі архітэктар.
• Дзмітрый Юр’евіч Мерзлякоў (нар. 1964) — беларускі архітэктар.
• Сяргей Андрэевіч Мыльнікаў — Герой Расійскай Федэрацыі.
• Уладзімір Мулявін (1941 — 2003) — беларускі артыст, спявак, заснавальнік і мастацкі кіраўнік беларускага вакальна-інструментальнага ансамбля «Песняры».
• Барыс Уладзіміравіч Нічкоў (1938—2018) — беларускі музыкант-габаіст, педагог.
• Эрнст Неізвесны — савецкі і амерыканскі скульптар.
• Алег Платонаў — рускі пісьменнік.
• Валянціна Васілеўна Пражэева (1943—2023) — беларуская артыстка тэатра лялек.
• Яўген Сямёнавіч Разенблат (нар. 1961) — беларускі гісторык яўрэйскага паходжання.
• Валерыя Анатолеўна Цецераўкова (нар. 1956) — беларуская архітэктар.
• Вольга Ісаеўна Ціхава (1938—2013) — беларуская архітэктар.

Культура

• Агата Кристи
• Чайф