Химие

Химие (хьарыпыбзэм къыхэкӏыгъ کيمياء‎, ар Мысырым и "Кемет" (транслит. мысыр. Kmt) (шӏуцӏэ) гущыӏэм къытекӏыгъэу алъытэ, ащ къыхэкӏэу Мысырым, чӏыгу шӏуцӏэм ыкӏи къоргъэнэжъым яцӏэхэри къэхъугъэх — Та-Кемет — «чӏыгу шӏуцӏэ» (мысыр. tA-kmt)[1][2][3]; нэмыкӏ вариантхэр: жъы-алыдж. χυμος — „псы", „эссенцие", „псыӏагъ", „ӏэшӏугъэ", жъы-алыдж. χυμα — „гъучӏым изэхэлъхьан", „чъэпхъын", „псычъэ", жъы-алыдж. χυμευσις — „зэхэпкӏэн") — естествознанием иӏахьышхохэм ащыщ, пкъыгъохэр зэрэзэхэтхэр, яухъумэкӏэ-гъэпсыкӏэхэр, ахэм япкъыгъо зэхэтыкӏэхэм елъытыгъэу яшӏуагъэхэр, язэхэтыкӏэ зэблэзыхъурэ зэокӏ-зэхъокӏыныгъэхэр — химие реакциехэр, ащ фэдэу а зэокӏ-зэхъокӏыныгъэхэр зыфэлажьэрэ хабзэхэмрэ зэфыщытыкӏэхэмрэ зэзыгъашӏэрэ шӏэныгъ. Пкъыгъо пстэури атомхэм къазэрэхэкӏырэм, ахэр химие зэпхыныгъэхэм ялъэныкъокӏэ молекулэхэр зэрагъэпсышъурэм къыхэкӏэу, химием апэрэ чӏыпӏэм щызэхефэ ыӏохэрэр атомнэ-молекулярнэ уровнем, ащ фэдэу химие элементхэмрэ ахэм язэхэлъыкӏэхэмрэ яуровнем. Химиер физикэмрэ биологиемрэ бэкӏэ апхыгъ, ахэм азыфагу дэлъ гъунапкъэр шъыпкъэм тетэу щыӏэп[4], ау агъунэ щыӏэ ӏахьхэр квантовэ химием, химие физикэм, физическэ химием, геохимием, биохимием ыкӏи нэмыкӏ шӏэныгъэхэм зэрагъашӏэх. Экспериментальнэ шӏэныгъэу щыт.