Чиләбе операциясе

Чиләбе операциясе
Төп низаг: Россия ватандашлар сугышы
Дата	17 июль—4 август 1919
Урын	Урал
Нәтиҗә	Кызыллар Чиләбене һәм башка Көньяк Уралдагы шәһәрләрне алалар.
Көндәшләр
ЭККА Аклар хәрәкәте
Сәргаскәрләр
Михаил Тухачевский Константин Сахаров
Яклар көчләре
5-нче армия: 32 000 штык һәм кылыч 713 пулемёт 100 орудие Көнбатыш армиясе: 27 600 штык һәм кылыч 354 пулемёт 110 орудие
Югалтулар
билгесез билгесез

Чиләбе операциясе — ватандашлар сугышы барышында 1919 елның июль—августта узган ЭККА Көнчыгыш фронтының Көнбатыш армиясе көчләренә каршы һөҗүм итү операциясе. ЭККА Көнчыгыш фронты каршы һөҗүменең состав өлеше.

Операция барышы

Кызыл Армиянең һөҗүме Златоуст һәм Екатеринбург операцияләрнең уңышлы тәмамланудан соң 17 июньдә башлана. Акгвардиячеләр кызылларны Чибәркүл — Иртәш сызыгында туктатырга тырышканнар, ләкин кызыллар шул оборона сызыгын өзәләр һәм Чиләбегә таба һөҗүм итәүен башлаганнар.

Аклар кызылларны Чиләбегә кертү, ә аннан соң шәһәрдә чолгап алу һәм тар-мар итү максаты белән үз гаскәрләрен яңадан төркемнәргә аералар һәм гаскәрне Чиләбе артына күчерәләр. 24 июльдә кызыллар Чиләбегә керәләр, ә 25 июньдә аклар каршы һөҗүмгә күчәтеләр. Аклар ике төркем белән һөҗүм иткәннәр: төньяк төркеме (командир — Сергей Войцеховский) һәм көньяк төркеме (командир — Владимир Каппель). Войцеховский төркеме Чиләбе — Екатеринбург тимер юлын кисә һәм 5-нче армиянең тылга чыга. Каппель төркеменең һөҗүме уңышсыз булган аркасында кызыллраны чолгап алуы уңышсызлыкка очрый. 29 июльдә — 1 августта узган кара-каршы алып барыла торган сугышларда 5-нче армиянең удар төркеме Войцеховский өзүен юк итә. 1 августта кызыллар гаскәрен яңадан төркемнәргә аералар һәм яңадан һөҗүмгә күчәләр. 4 августта кызыллар партизаннар белән бергәләп Троицкны алганнар һәм Троицк — Эткүл — Мияс — Бродокалмак сызыгына чыгалар.

Әдәбият

• Совет хәрби энциклопедиясе, сигезенче том, 449-нче бит.