ਆਸ਼ਿਸ਼ ਖਾਨ(ਸਰੋਦ ਵਾਦਕ)
ਆਸ਼ਿਸ਼ ਖਾਨ (ਜਨਮ 5 ਦਸੰਬਰ 1939-ਦੇਹਾਂਤ 14 ਨਵੰਬਰ 2024) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਅਤੇ ਸਰੋਦ ਵਾਦਕ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ 2006 ਵਿੱਚ 'ਬੈਸਟ ਟ੍ਰੈਡੀਸ਼ਨਲ ਵਰਲਡ ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਐਲਬਮ' ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਮੀ ਅਵਾਰਡ ਲਈ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[1] ਉਹ ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦੇ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਸਨ। ਇੱਕ ਕਲਾਕਾਰ, ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਅਤੇ ਸੁਚਾਲਕ ਹੋਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਹ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਸੈਂਟਾ ਕਰੂਜ਼ ਵਿਖੇ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਸਹਾਇਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਵੀ ਸਨ।
ਅਲਾਉਦੀਨ ਖਾਨ ਦੇ ਪੋਤੇ ਵਜੋਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰਵੀ ਸ਼ੰਕਰ ਅਤੇ ਦ ਬੀਟਲਜ਼ ਵਰਗੇ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ,ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਭਰਾ ਪ੍ਰਾਣੇਸ਼ ਖਾਨ ਨੇ ਡਿਸਕੋ ਜੈਜ਼ ਐਲਬਮ ਲਈ ਡਿਸਕੋ ਸੰਗੀਤ ਵੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਰੂਪਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨੇ ਗਾਇਆ ਸੀ।
ਪਿਛੋਕੜ
[ਸੋਧੋ]ਖਾਨ ਦਾ ਜਨਮ 1939 ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਦੇ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਰਾਜ ਮੈਹਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬੰਗਾਲੀ ਮੁਸਲਿਮ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ,ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਦਾਦਾ ਅਲਾਉਦੀਨ ਖਾਨ, ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਦੇ "ਸੇਨੀਆ ਮੈਹਰ ਘਰਾਨਾ" ਜਾਂ "ਸੇਨੀਆ ਮੇਹਰ ਸਕੂਲ" ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸ਼ਾਹੀ ਦਰਬਾਰੀ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਸਨ।
ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮਾਂ, ਸਵਰਗੀ ਜ਼ੁਬੇਦਾ ਬੇਗਮ, ਅਲੀ ਅਕਬਰ ਖਾਨ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪਤਨੀ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਸਿਖਣ ਡੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਆਪਣੇ ਦਾਦਾ ਜੀ ਤੋਂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਅਲੀ ਅਕਬਰ ਖਾਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਚਾਚੀ ਅੰਨਪੂਰਨਾ ਦੇਵੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਜਾਰੀ ਰਹੀ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਤਲਾਕ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਦੋ ਬੱਚੇ ਫਰਾਜ਼ ਅਤੇ ਨੁਸਰਤ ਖਾਨ ਸਨ।
ਕੈਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]ਖਾਨ ਮੈਹਰ ਅਤੇ ਕਲਕੱਤਾ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਵੱਡੇ ਹੋਏ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 13 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਦਾਦਾ ਜੀ ਨਾਲ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ,ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਜਨਤਕ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਉਸੇ ਸਾਲ, ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਦਾਦਾ ਜੀ ਨਾਲ "ਤਾਨਸੇਨ ਸੰਗੀਤ ਕਾਨਫਰੰਸ", ਕਲਕੱਤਾ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਦਿੰਦੇ ਸਨ। ਖਾਨ 1969 ਵਿੱਚ ਤਬਲਾ ਵਾਦਕ ਉਸਤਾਦ ਜ਼ਾਕਿਰ ਹੁਸੈਨ ਨਾਲ ਇੰਡੋ-ਅਮਰੀਕੀ ਸੰਗੀਤਕ ਸਮੂਹ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਫਿਊਜ਼ਨ ਸਮੂਹ, "ਦਿ ਥਰਡ ਆਈ" ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਵੀ ਸਨ। ਸ਼ਾਂਤੀ ਵਿੱਚ, ਆਸ਼ੀਸ਼ ਖਾਨ ਨੂੰ ਧੁਨੀ ਸਰੋਦ ਵਜਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਕਈ ਵਾਰ ਇੱਕ ਵਾਇਬ੍ਰੇਟੋ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਗਿਟਾਰ ਐਂਪਲੀਫਾਇਰ ਦੁਆਰਾ।
ਰਵੀ ਸ਼ੰਕਰ ਦੇ ਅਧੀਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਸਕਰ ਜੇਤੂ ਸੱਤਿਆਜੀਤ ਰੇ ਦੀ ਅਪੂਰ ਸੰਸਾਰ, ਪਾਰਸ਼ ਪੱਥਰ, ਜਲਸਾਘਰ ਅਤੇ ਰਿਚਰਡ ਐਟਨਬਰੋ ਦੀ ਫਿਲਮ ਗਾਂਧੀ ਸਮੇਤ ਫਿਲਮ ਅਤੇ ਸਟੇਜ ਦੋਵਾਂ ਲਈ ਸਾਊਂਡਟ੍ਰੈਕ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਜੌਜੌਨ ਹਸਟਨ ਦੀ ਫਿਲਮ 'ਦ ਮੈਨ ਹੂ ਵੁੱਡ ਬੀ ਕਿੰਗ', ਡੇਵਿਡ ਲੀਨ ਦੀ 'ਏ ਪੈਸੇਜ ਟੂ ਇੰਡੀਆ' ਵਿੱਚ ਮੌਰਿਸ ਜਾਰੇ ਨਾਲ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਤਪਨ ਸਿਨਹਾ ਦੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ, ਜੋਤੁਰਗਰਿਹਾ (ਜਿਸ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਸਰਬੋਤਮ ਫਿਲਮ ਸਕੋਰ ਅਵਾਰਡ ਮਿਲਿਆ ਸੀ) ਅਤੇ ਆਦਮੀ ਔਰਤ ਲਈ ਵੀ ਸੰਗੀਤ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੈ।
1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਭਰਾ ਪ੍ਰਾਣੇਸ਼ ਖਾਨ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੌਪ ਗਾਇਕਾ ਨਾਜ਼ੀਆ ਹਸਨ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਡਿਸਕੋ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਲਈ। ਭਰਾਵਾਂ ਨੇ ਡਿਸਕੋ ਜੈਜ਼ ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਲਈ ਡਿਸਕੋ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ "ਆਜ ਸ਼ਾਨੀਬਾਰ" ਇਸ ਦੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਸੀ। ਉਸ ਸਾਲ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰੂਪਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨੂੰ ਕੈਲਗਰੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਵੇਖਿਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਲਈ ਆਵਾਜ਼ ਦੇਣ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਮਿਲੇ। ਡਿਸਕੋ ਜੈਜ਼ ਐਲਬਮ 1981 ਵਿੱਚ ਮੁਕੰਮਲ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ 1982 ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਪਿਚਫੋਰਕ ਨੇ ਨੋਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਬੰਗਾਲੀ ਗੀਤ "ਆਜ ਸ਼ਾਨੀਬਾਰ" ਵਿੱਚ "ਉਸ ਦੇ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਅਤੇ ਹਿਪਨੋਟਿਕ ਸੰਗੀਤਕ ਅੰਤਰਾਲਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਹੁਣ ਬਲੇਅਰਿਕ ਬੀਟ ਸੰਗੀਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ, ਦੇ ਛੋਹ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।" ਦੌਰਾਨ 1989-1990, ਖਾਨ ਨੇ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਆਰਕੈਸਟਰਾ ਲਈ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਅਤੇ ਸੁਚਾਲਕ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ।
ਖਾਨ ਇੱਕ ਸੰਗੀਤ ਅਧਿਆਪਕ ਸੀ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ, ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ, ਯੂਐਸ ਅਤੇ ਸੈਂਟਾ ਕਰੂਜ਼ ਵਿਖੇ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਇੰਡੀਅਨ ਕਲਾਸੀਕਲ ਸੰਗੀਤ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ।[2] ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੈਨ ਰਾਫੇਲ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਵਿੱਚ ਅਲੀ ਅਕਬਰ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਮਿਊਜ਼ਿਕ, ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਅਲਬਰਟਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਅਤੇ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਸੀਏਟਲ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪਡ਼੍ਹਾਇਆ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਸਮਾਂ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਕਲਕੱਤਾ ਅਤੇ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅਤੇ ਸ਼ਗਿਰਦ ਸਥਿਤ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਹੇਠ ਇੱਕ ਸਕੂਲ ਆਸ਼ੀਸ਼ ਖਾਨ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਵਰਲਡ ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ।
ਸਹਿਯੋਗ
[ਸੋਧੋ]ਖਾਨ ਨੇ ਜੌਨ ਅਬਰਾਹਮ, ਜਾਰਜ ਹੈਰੀਸਨ, ਰਿੰਗੋ ਸਟਾਰ, ਦ ਬੀਟਲਜ਼, ਐਰਿਕ ਕਲੈਪਟਨ, ਚਾਰਲਸ ਲੋਇਡ, ਜੌਨ ਹੈਂਡੀ, ਐਲਿਸ ਕੋਲਟਰੇਨ, ਐਮਿਲ ਰਿਚਰਡਜ਼, ਡੱਲਾਸ ਸਮਿੱਥ, ਡੌਨ ਪੋਪ, ਜੋਰਜ ਸਟ੍ਰੰਜ਼, ਅਰਡੇਸ਼ਿਰ ਫਰਾਹ ਅਤੇ ਫਿਲਡੇਲ੍ਫਿਯਾ ਸਟਰਿੰਗ ਕੁਆਰਟੇਟ ਨਾਲ ਸਹਿਯੋਗ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਸਤਾਦ ਆਸ਼ਿਸ਼ ਖਾਨ ਨੇ ਐਂਡਰਿਊ ਮੈਕਲੀਨ ਨਾਲ "ਸ਼੍ਰਿੰਗਾਰ" ਦੀ ਸਹਿ-ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਟਿਮ ਗ੍ਰੀਨ ਅਤੇ ਜੇਸਨ ਮਾਰਸਾਲਿਸ ਵਰਗੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨਿਊ ਓਰਲੀਨਜ਼ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਸ਼੍ਰਿੰਗਰ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਰਵਾਲ ਮਿਊਜ਼ਿਕ, ਯੰਗ ਮਾਸਟਰ ਆਫ਼ ਦ ਸਰੋਦ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਕੰਸਰਟ, ਸਰੋਦ ਅਤੇ ਪਿਆਨੋ ਜੁਗਲਬੰਦੀ, ਸ਼ਾਂਤੀ, ਲਾਈਵ ਐਟ ਦ ਰਾਇਲ ਫੈਸਟੀਵਲ ਹਾਲ ਲੰਡਨ, ਹੋਮਜ, ਇਨਰ ਵੋਏਜ, ਮੌਨਸੂਨ ਰਾਗ, ਦ ਸਾਊਂਡ ਆਫ਼ ਮੁਗਲ ਕੋਰਟ ਅਤੇ ਉਸਤਾਦ ਸੁਲਤਾਨ ਖਾਨ ਨਾਲ ਜੁਗਲਬੰਦ ਸਰੋਦ ਅਤੇ ਸਾਰੰਗੀ ਜੋੜੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਮਾਨਤਾ
[ਸੋਧੋ]ਖਾਨ ਨੂੰ 2002 ਵਿੱਚ ਇਲੀਨੋਇਸ ਆਰਟਸ ਕੌਂਸਲ, ਯੂ. ਐੱਸ. ਦੀ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਅਤੇ 2005 ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸੰਨ 2006 ਵਿੱਚ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ 'ਬੈਸਟ ਟ੍ਰੈਡੀਸ਼ਨਲ ਵਰਲਡ ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਐਲਬਮ' ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਮੀ ਅਵਾਰਡ ਲਈ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 24 ਮਈ 2007 ਨੂੰ, ਉਸਤਾਦ ਆਸ਼ਿਸ਼ ਖਾਨ ਏਸ਼ੀਆਈ ਕਲਾ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਯੂਕੇ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਸਮਾਜ, ਰਾਇਲ ਏਸ਼ੀਆਟਿਕ ਸੁਸਾਇਟੀ ਆਫ ਗ੍ਰੇਟ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਅਤੇ ਆਇਰਲੈਂਡ ਦਾ ਫੈਲੋ ਬਣਨ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਭਾਰਤੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਬਣ ਗਏ।[3]
ਧਰਮ ਪਰਿਵਰਤਨ
[ਸੋਧੋ]ਖਾਨ ਦਾ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਮੁਸਲਮਾਨ ਵਜੋਂ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 2000 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਵਜੋਂ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਸਤੰਬਰ 2006 ਵਿੱਚ, ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਲਕੱਤਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰੈੱਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪੂਰਵਜ ਪੂਰਬੀ ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਹਿੰਦੂ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਸਨ ਅਤੇ ਉਪਨਾਮ "ਦੇਬਸ਼ਰਮ" ਰੱਖਦੇ ਸਨ, ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪੂਰਵਜਾਂ ਦੇ ਉਪਨਾਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸੰਗੀਤਕ ਵੰਸ਼ ਦੀ ਜੜ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸਲਾਮ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਪਨਾਮ "ਖਾਨ" ਦਾ ਇਹ ਮਤਲਬ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਮੁਸਲਮਾਨ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਆਪਣੇ ਦਾਦਾ, ਸਵਰਗੀ ਉਸਤਾਦ ਅਲਾਉਦੀਨ ਖਾਨ, ਜੀਵਨੀ, ਆਮੇਅਮਰ ਕਥਾ (ਬੰਗਾਲੀ) 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪੂਰਵਜ ਉਪਨਾਮ "ਦੇਬਸ਼ਰਮ" ਵਾਲੇ ਹਿੰਦੂ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਨਾਮ (ਆਸ਼ਿਸ਼ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਭਰਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਮ (ਧਿਆਨ, ਪ੍ਰਾਣੇਸ਼, ਅਮਰੇਸ਼) ਸਾਰੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਾਦਾ ਅਲਾਉਦੀਨ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ, ਅਲੀ ਅਕਬਰ ਖਾਨ ਨੇ ਆਸ਼ਿਸ਼ ਦੇ ਦਾਅਵਿਆਂ ਨੂੰ ਗਲਤ ਦੱਸਦਿਆਂ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਅਲੀ ਅਕਬਰ ਖਾਨ ਨੇ ਟਾਈਮਜ਼ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਅਖ਼ਬਾਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਈਮੇਲ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆਃ "ਮੈਂ ਉਸ ਦੀ (ਆਸ਼ਿਸ਼ ਦੀ) ਚੋਣ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ, ਮੇਰੇ ਬੇਟੇ ਦੁਆਰਾ ਮੇਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਬਾਰੇ ਅਖ਼ਬਾਰ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬਿਆਨ ਗਲਤ ਹਨ।" ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਕਈ ਪੀਡ਼੍ਹੀਆਂ ਤੋਂ ਮੁਸਲਮਾਨ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਹ ਮੁਸਲਮਾਨ ਰਹੇਗਾ।[4] ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਉਸ ਨੇ ਸ਼ਹਦਾ (ਇਸਲਾਮੀ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦਾ ਐਲਾਨ) ਲਿਆ ਅਤੇ ਇਸਲਾਮੀ ਕਾਨੂੰਨ ਅਨੁਸਾਰ ਦਫ਼ਨਾਇਆ ਗਿਆ। ਉਸ ਦਾ ਅੰਤਿਮ ਆਰਾਮ ਸਥਾਨ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਦੇ ਕੈਮਰੀਲੋ ਵਿੱਚ ਕੈਨੇਜੋ ਮਾਉਂਟੇਨ ਕਬਰਸਤਾਨ ਦੇ ਇਸਲਾਮਿਕ ਗਾਰਡਨ ਵਿੱਚ ਹੈ।
ਮੌਤ
[ਸੋਧੋ]ਆਸ਼ਿਸ਼ ਖਾਨ ਦੀ ਮੌਤ 14 ਨਵੰਬਰ 2024 ਨੂੰ 84 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਦੇ ਇੱਕ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਹੋਈ।
ਡਿਸਕੋਗ੍ਰਾਫੀ
[ਸੋਧੋ]- ਆਸ਼ਿਸ਼ ਖਾਨਃ ਅੰਦਰੂਨੀ ਯਾਤਰਾ ਰਾਗ ਭੀਮਪਾਲਸੀ (ਤੀਰਥ ਯਾਤਰਾ ਰਾਗ ਜੋਗ (ਦੋ ਆਯਾਮ ਰਾਗ ਮਿਸ਼ਰਾ ਕਾਫੀ (ਇਨਰ ਵੋਏਜ ਰਾਗ ਮਿਸ਼ਰਾ ਗਾਰਾ) ਰਾਗ ਮਿਸ਼ਰਾ ਅਭੋਗੀ (ਪਿਆਰ ਰਾਗ ਮਿਸ਼ਰਾ ਦੇ ਅੰਦਰ) ਰਾਗ ਮਿਸ਼ਰ ਕਾਫੀ (ਸਟਾਰਸ ਦੇ ਅੰਡਰ) ਕੀਬੋਰਡ ਅਤੇ ਨਿਰਮਾਤਾਃ ਐਲਨ ਸਕੌਟ ਬਾਕਮੈਨ ਅਤੇ ਪਰਕਸ਼ਨਃ ਜਾਰਜ ਗ੍ਰਾਂਟ। (ਡੀ ਡੀ ਡੀ)
- ਆਸ਼ਿਸ਼ ਖਾਨਃ ਰਾਗ ਦੇਸ਼ ਮਲਹਾਰ, ਰਾਗਾ ਮਿਸ਼ਰਾ ਸ਼ਿਵਰੰਜਨੀ, ਰਾਗਾ ਮਿਸ਼ਰ ਖਮਾਜ ਸਾਥੀਃ ਤਬਲਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਣੇਸ਼ ਖਾਨ ਅਤੇ ਤਾਨਪੁਰਾ ਵਿੱਚ ਐਮੀ ਮੈਸੀਜ਼ੇਵਸਕੀ। ਬਿਹਾਨ ਸੰਗੀਤ, ਕਲਕੱਤਾ, ਭਾਰਤ (ਡੀ ਡੀ ਡੀ)
- ਆਸ਼ਿਸ਼ ਖਾਨਃ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ੀਃ ਆਰਾਮ ਲਈ ਸੰਗੀਤ ਰਾਗ ਦਰਬਾਰੀ ਕਾਹਨੜਾ, ਰਾਗ ਕੌਸ਼ੀ। ਸਾਥੀਃ ਤਬਲਾ ਵਿੱਚ ਸਵਪਨ ਚੌਧਰੀ। ਨਿਨਾਦ ਰਿਕਾਰਡਜ਼, ਇੰਡੀਆ (ਐਨਸੀ 0035) (ਡੀ ਡੀ ਡੀ)
- ਆਸ਼ਿਸ਼ ਖਾਨ ਅਤੇ ਸੁਲਤਾਨ ਖਾਨਃ ਜੁਗਲਬੰਦੀ-ਸਰੋਦੇ ਅਤੇ ਸਾਰੰਗੀ ਡੁਏਟ ਸਟੱਟਗਾਰਟ 1995 ਵਿੱਚ ਲਾਈਵ ਰਾਗ ਸ਼੍ਰੀ, ਰਾਗ ਮਾਰੂ ਬੇਹਾਗ, ਰਾਗ ਮਾਂਡ ਤਬਲਾਃ ਜ਼ਾਕਿਰ ਹੁਸੈਨ, ਤਨਪੁਰਾਃ ਸ਼ੇਫਾਲੀ ਨਾਗ ਅਤੇ ਮਾਧੁਰੀ ਚਟੋਪਾਧਿਆਏ। ਛੰਡਾ ਧਾਰਾ, ਜਰਮਨੀ (ਐੱਸ. ਐੱਨ. ਸੀ. ਡੀ. 70197) (ਡੀ ਡੀ ਡੀ)
- ਆਸ਼ਿਸ਼ ਖਾਨਃ ਬਰਸਾਤ ਦਾ ਮੌਸਮ ਰਾਗ ਦੇਸ਼ ਮਲ੍ਹਾਰ-ਆਲਾਪ, ਜੋੜ , ਝਾਲਾ, ਰਾਗ ਮੀਆਂ ਦੀ ਮਲ੍ਹਾਰ-ਤੀਨ ਤਾਲ ਵਿੱਚ ਗੱਤ, ਰਾਗਮਾਲਿਕਾ-ਗੱਤ ਟੀਂਤਾਲ ਤਬਲੇ ਵਿੱਚਃ ਜ਼ਾਕਿਰ ਹੁਸੈਨ, ਤਾਨਪੁਰਾਃ ਕਰੁਣਾ ਐੱਫ ਅਤੇ ਡੈਨੀਏਲਾ ਬਿਰਸ਼ੇਲ। ਛੰਡਾ ਧਾਰਾ, ਜਰਮਨੀ (ਐੱਸ. ਐੱਨ. ਸੀ. ਡੀ. 7394) (ਡੀ ਡੀ ਡੀ)
- ਆਸ਼ਿਸ਼ ਖਾਨ ਅਤੇ ਇੰਦਰਨੀਲ ਭੱਟਾਚਾਰੀਆਃ ਸਾਡੇ ਗੁਰੂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ-ਜੁਗਲਬੰਦੀ ਰਾਗ ਦਰਬਾਰੀ ਕਾਹਨੜਾ-ਆਲਾਪ ਅਤੇ ਜੋੜ, ਰਾਗ ਕਿਰਵਾਨੀ-ਤੀਨਤਾਲ ਵਿੱਚ ਗੱਤ, ਠੁਮਰੀ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਰਾਗ ਖਮਾਜ-ਚੰਚਰ ਵਿੱਚ ਤਾਲ-ਤਬਲਾਃ ਅਨਿੰਦੋ ਚੈਟਰਜੀ। ਛੰਡਾ ਧਾਰਾ, ਜਰਮਨੀ (ਐੱਸ. ਐੱਨ. ਸੀ. ਡੀ. 70994) ਅਤੇ ਨਵਰਸ ਰਿਕਾਰਡਜ਼, ਯੂ. ਕੇ. (ਡੀ ਡੀ ਡੀ)
- ਆਸ਼ਿਸ਼ ਖਾਨਃ ਸਰੋਦ ਦੀਆਂ ਸੋਨੇ ਦੀਆਂ ਤਾਰਾਂ ਰਾਗ ਭੀਮਪਲਸ਼ੀ, ਰਾਗ ਭੈਰਵੀ, ਰਾਗ ਲਲਿਤਾਗੌਰੀ ਤਬਲਾਃ ਜ਼ਾਕਿਰ ਹੁਸੈਨ। ਮੋਮੇਂਟ ਰਿਕਾਰਡਜ਼, ਯੂ. ਐੱਸ. ਏ. (ਐੱਮ. ਆਰ. ਸੀ. ਡੀ. 1022) ਅਤੇ ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਟੂਡੇ, ਇੰਡੀਆ। (ਡੀ ਡੀ ਡੀ)
ਜਾਰਜ ਹੈਰੀਸਨ ਨਾਲਃ
- ਵੰਡਰਵਾਲ ਸੰਗੀਤ (1968)
- ਸਰੋਦ ਦਾ ਨੌਜਵਾਨ ਮਾਸਟਰ (1967) ਰਾਗ ਲਲਿਤ (ਰਾਗ ਯਮਨ) [5]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "2006 Grammy Winners". Grammy Awards. Retrieved 14 December 2023.
- ↑ "South and Southeast Asian Studies". UC Santa Cruz. Associated Faculty. Archived from the original on 14 June 2007.
- ↑ [1] Archived 8 August 2014 at the Wayback Machine. Royal Asiatic Society News
- ↑ We were always hindu. Archived 25 September 2008 at the Wayback Machine. The Times of India – 1 September 2006
- ↑ "Young master of the sarod". Amazon.
- ਆਸ਼ਿਸ਼ ਖਾਨ(ਸਰੋਦ ਵਾਦਕ), ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਮੂਵੀ ਡੈਟਾਬੇਸ 'ਤੇ
- Aashish Khanਉੱਤੇ ਡਿਸਕੋਗ੍ਰਾਫੀਚਰਚਾ
- ਸੋਨੀ ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਇੰਡੀਆ ਵਿਖੇ ਜੀਵਨੀ
- ਜੀਵਨੀ Archived 29 July 2020 at the Wayback Machine. 29 ਜੁਲਾਈ 2020 at the Wayback Machine at Simlahouse
- ਟਾਈਮਜ਼ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ
- ਇੰਡੀਆ ਡੇਲੀ
- ਹਿੰਦੂ
- ਆਸ਼ੀਸ਼ ਖਾਨ ਦਾ ਇੰਟਰਵਿਊ
- ਵਿਸ਼ਵ ਸੰਗੀਤ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਪੋਡਕਾਸਟ 'ਤੇ ਇੰਟਰਵਿਊ