ਕਲਿਆਣਵਸੰਤਮ ਰਾਗ

    

ਕਲਿਆਣਵਸੰਤਮ (ਕਲਿਆਣਵਾਸੰਤਮ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂ ਬੋਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਕਰਨਾਟਕੀ ਸੰਗੀਤ (ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਸੰਗੀਤਕ ਪੈਮਾਨਾ) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਾਗ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਜਨਯ ਰਾਗਮ ਹੈ (21ਵੇਂ ਮੇਲਕਾਰਤਾ ਸਕੇਲ ਕੀਰਵਾਨੀ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਰਗਮ)। ਇਹ ਇੱਕ ਜਨਯ ਰਾਗ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦੇ ਅਰੋਹ (ਚਡ਼੍ਹਨ ਵਾਲੇ ਪੈਮਾਨੇ) ਵਿੱਚ ਸੱਤ ਸੁਰ (ਸੰਗੀਤਕ ਨੋਟਸ) ਨਹੀਂ ਲਗਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਪੈਂਟਾਟੋਨਿਕ ਰਾਗ ਚੰਦਰਕਾਊਂਸ ਅਤੇ ਸੰਪੂਰਨਾ ਰਾਗ ਕੀਰਵਾਨੀ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਹੈ।

ਬਣਤਰ ਅਤੇ ਲਕਸ਼ਨ

ਸੀ 'ਤੇ ਸ਼ਡਜਮ ਦੇ ਨਾਲ ਚਡ਼੍ਹਨ ਵਾਲਾ ਪੈਮਾਨਾ, ਜੋ ਕਿ ਚੰਦਰਕਾਉਂਸ ਰਾਗ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ

ਸੀ 'ਤੇ ਸ਼ਡਜਮ ਦੇ ਨਾਲ ਉਤਰਦਾ ਪੈਮਾਨਾ, ਜੋ ਕਿ ਕੀਰਵਾਨੀ ਰਾਗ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ

ਕਲਿਆਣਵਸੰਤਮ ਇੱਕ ਅਸਮਰੂਪ ਰਾਗ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਅਰੋਹ(ਚਡ਼੍ਹਨ ਦੇ ਪੈਮਾਨੇ) ਵਿੱਚ ਰਿਸ਼ਭਮ ਜਾਂ ਪੰਚਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਇਹ ਇੱਕ ਔਡਵ-ਸੰਪੂਰਨ ਰਾਗਮ (ਜਾਂ ਔਡਵ ਰਾਗਮ, ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਪੈਂਟਾਟੋਨਿਕ ਚਡ਼੍ਹਨ ਵਾਲਾ ਸਕੇਲ) ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਆਰੋਹਣ-ਅਵਰੋਹਣ (ਚਡ਼੍ਹਨ ਅਤੇ ਉਤਰਨ ਦਾ ਪੈਮਾਨਾ) ਦੀ ਬਣਤਰ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈਃ

• ਅਰੋਹਣ: ਸ ਗ2 ਮ1 ਧ1 ਨੀ3 ਸੰ [a]
• ਅਵਰੋਹਣਃ ਸੰ ਨੀ3 ਧ1 ਪ ਮ1 ਗ2 ਰੇ2 ਸ [b]

ਇਸ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਗਏ ਸੁਰ ਹਨ ਸ਼ਡਜਮ, ਸਾਧਾਰਨ ਗੰਧਾਰਮ, ਸ਼ੁੱਧ ਮੱਧਯਮ, ਸ਼ੁੱਧਾ ਧੈਵਤਮ ਅਤੇ ਕਾਕਲੀ ਨਿਸ਼ਾਦਮ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੰਚਮ ਅਤੇ ਚਥੁਸ੍ਰੁਥੀ ਰਿਸ਼ਭਮ ਅਵਰੋਹੀ ਪੈਮਾਨੇ ਵਿੱਚੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਸੰਕੇਤਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਵੇਰਵਿਆਂ ਲਈ, ਕਰਨਾਟਕੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਸਵਰ ਵੇਖੋ।

ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰਚਨਾਵਾਂ

ਕਲਿਆਣਵਸੰਤਮ ਰਾਗਮ ਵਿੱਚ ਸੁਰ ਬੱਧ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਕੁਝ ਰਚਨਾਵਾਂ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਕਲਿਆਣਵਸੰਤਮ ਵਿੱਚ ਬਣੀਆਂ ਕੁਝ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਹਨ।

• ਤਿਆਗਰਾਜ ਦੁਆਰਾ ਸੰਗੀਤਬੱਧ ਨਡਾਲੋਲੁਦਾਈ ਅਤੇ ਕਨੂਲੂ ਤਕਾਨੀ
• ਸਾਗਰਸੂਥਮ ਅਰਾਧਿਆਏ ਕਲਿਆਣੀ ਵਰਦਰਾਜਨ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
• ਪੁਰੰਦਰ ਦਾਸਾ ਦੁਆਰਾ ਸੰਗੀਤਬੱਧ ਇਨੋਦਿਆ ਬਾਰਡੇ
• ਜੈਚਾਮਰਾਜਾ ਵੋਡੇਅਰ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਆ ਗਿਆ ਸ਼੍ਰੀ ਰੰਗਨਾਥ ਪਾਹਿਮਮ
• ਐਮ. ਬਾਲਾਮੁਰਲੀਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਨਾਮਾਲਿੰਚੀ
• ਭਾਰਤੀਦਾਸਨ ਦੁਆਰਾ ਵਾਨੀਨ ਮਜ਼ਹਾਈ ਨੀਏ
• ਦੇਵ ਜਗਨਨਾਥ ਗੋਪਾਲਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਭਾਰਤੀ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ

ਫ਼ਿਲਮੀ ਗੀਤ

ਭਾਸ਼ਾਃ ਤਮਿਲ

ਗੀਤ.	ਫ਼ਿਲਮ	ਸੰਗੀਤਕਾਰ	ਗਾਇਕ/ਕਲਾਕਾਰ
ਕਾਂਚੀ ਪੱਟੂਡੂਥੀ	ਵਾਯਾਸੂ ਪੋਨੂ	M.S.Viswanathan	ਕੇ. ਜੇ. ਯੇਸੂਦਾਸ, ਵਾਣੀ ਜੈਰਾਮ
ਨਿੰਨਈਏ ਰਾਠੀ ਐਂਡਰੂ	ਕਨਈਆਮੁਥੇ		ਕੇ. ਜੇ. ਯੇਸੂਦਾਸ, ਸ਼ਸ਼ਿਰੇਖਾ
ਨੱਲਾ ਮਾਨਮ ਵਾਜ਼ਗਾ	ਓਰੂ ਊਧਾੱਪੂ ਕਾਨ ਸਿਮਿੱਤੁਗਿਰਧੂ	ਵੀ. ਦਕਸ਼ਿਨਾਮੂਰਤੀ	ਕੇ. ਜੇ. ਯੇਸੂਦਾਸ
ਨੇਜਲ ਉੱਲਾ	ਰਿਸ਼ੀ ਮੂਲਮ	ਇਲੈਅਰਾਜਾ	ਪੀ. ਜੈਚੰਦਰਨ
ਗਿਆਨ ਗਿਆਨ ਪਾਦਾਨੁਮ (ਰਾਗਮ ਸਰੋਥੋਸਵਿਨੀ ਵੀ ਛੋਹਦੀ ਹੈ)	ਪੂੰਥਲਿਰ		ਜੈਨ੍ਸੀ ਐਂਥਨੀ
ਸੰਧਾਨਾ ਨੀਲਵੋਲੀ	ਲਕਸ਼ਮੀ ਵੰਧਾਚੂ	ਰਵਿੰਦਰਨ	ਮਲੇਸ਼ੀਆ ਵਾਸੁਦੇਵਨ
ਥੀਮ ਸੰਗੀਤ (ਸੈਕਸੋਫੋਨ)	ਜੋਡ਼ੀ	ਏ. ਆਰ. ਰਹਿਮਾਨ	ਕਾਦਰੀ ਗੋਪਾਲਨਾਥ, ਰਾਜੂ

ਭਾਸ਼ਾਃ ਮਲਿਆਲਮ

ਗੀਤ.	ਫ਼ਿਲਮ	ਸੰਗੀਤਕਾਰ	ਗਾਇਕ/ਕਲਾਕਾਰ
ਸਿਆਮਾ ਸੈਂਡਏ ਸੂਰਯਾਨੇਵਿਡੇ	ਸਾਗਰਮ ਸਾਕਸ਼ੀ	1994 ਸ਼ਰੇਥ ਓਨਵ ਕੁਰੂਪੂ	ਕੇ. ਜੇ. ਯੇਸੂਦਾਸ ਅਤੇ ਕੋਰਸ
ਸ਼ਿਲਪਕਾ ਦੇਵਥਾੱਕੂ	ਮੋਹਮ ਐਨਾਪਕਸ਼ੀ 1979	ਐਮ ਕੇ ਅਰਜੁਨਨ ਓ. ਐਨ. ਵੀ. ਕੁਰੁਪ	ਕੇ. ਜੇ. ਯੇਸੂਦਾਸ

ਸਬੰਧਤ ਰਾਗਮ

ਇਹ ਭਾਗ ਇਸ ਰਾਗ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਕ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਪਹਿਲੂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਸਕੇਲ ਸਮਾਨਤਾਵਾਂ

• ਚੰਦਰਕਾਊਂਸ ਦਾ ਇੱਕ ਸਮਮਿਤੀ ਪੈਂਟਾਟੋਨਿਕ ਸਕੇਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਲਿਆਣਵਾਸੰਥਮ ਦੇ ਚਡ਼੍ਹਨ ਵਾਲੇ ਸਕੇਲ ਦੇ ਸਮਾਨ ਨੋਟ ਹਨ। ਇਸ ਦੀ ਅਰੋਹਣ-ਅਵਰੋਹਣ ਦੀ ਬਣਤਰ ਸ ਗ2 ਮ1 ਧ1 ਨੀ3 ਸੰ - ਸੰ ਨੀ3 ਧ1 ਮ1 ਗ2 ਸ ਹੈ।