ਧਿਆਨ ਸਿੰਘ ਸ਼ਾਹ ਸਿਕੰਦਰ
ਧਿਆਨ ਸਿੰਘ ਸ਼ਾਹ ਸਿਕੰਦਰ | |
|---|---|
 | |
| ਜਨਮ | 16 ਨਵੰਬਰ 1938 ਖੋਜੇਪੁਰ, ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ, ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ |
| ਕਿੱਤਾ | ਕਵੀ, ਨਿਬੰਧਕਾਰ, ਵਾਰਤਕਕਾਰ |
| ਭਾਸ਼ਾ | ਪੰਜਾਬੀ |
| ਸਿੱਖਿਆ | ਗਿਆਨੀ, ਅੱਮ.ਏ., ਬੀ.ਐੱਡ. |
| ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ | ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਸੁਖਦੀਪ ਕੌਰ |
| ਬੱਚੇ | ਡਾ. ਜਗਦੀਪ ਸਿੰਘ ਰਣਜੀਤ ਕੌਰ ਡਾ. ਕੰਵਰ ਦੀਪ ਸਿੰਘ |
| ਮਾਪੇ | ਸ. ਮੁਣਸ਼ਾ ਸਿੰਘ (ਪਿਤਾ) ਸਵਰਨ ਕੌਰ/ਪ੍ਰਸਿੰਨੀ (ਮਾਤਾ) |
ਧਿਆਨ ਸਿੰਘ ਸ਼ਾਹ ਸਿਕੰਦਰ (ਜਨਮ 16 ਨਵੰਬਰ 1938) ਇੱਕ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕ ਹਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 1971 ਵਿੱਚ "ਜਿੰਦ" ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਿਹ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਅਦਬੀ ਸਫ਼ਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਹਿਤ ਦੀਆਂ ਕਈ ਵਿਧਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਹਿਤ ਸਿਰਜਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕਾਵਿ-ਰੂਪ ਦੋਹੜਾ (ਇੱਕ ਖੋਜ) (1994) ਸਿਰਜ ਕੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸੂਫ਼ੀ ਕਾਵਿ ਦੇ ਖੋਜ ਕਾਰਜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।
ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]ਧਿਆਨ ਸਿੰਘ ਸ਼ਾਹ ਸਿਕੰਦਰ 16 ਨਵੰਬਰ 1938 ਨੂੰ ਪਿੰਡ ਖੋਜੇਪੁਰ, ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ, ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਾਦੇ ਦਾ ਨਾਂ ਸ. ਮੱਘਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਦਾਦੀ ਦਾ ਨਾਂ ਧਨ ਦੇਵੀ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਦਾ ਨਾਂ ਸ. ਮੁਣਸ਼ਾ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦਾ ਨਾਂ ਸਵਰਨ ਕੌਰ ਸੀ।[1]
ਆਪ ਕਿੱਤੇ ਵਜੋਂ ਅਧਿਆਪਕ ਸਨ ਤੇ 1996 ਤੋਂ ਸੇਵਾ ਮੁਕਤ ਹੋਏ। ਤ੍ਰੈ-ਮਾਸਕ ਮੈਗਜੀਨ ਰੂਪਾਂਤਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਵ. ਪਵੀਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਅਕਾਲ ਚਲਾਣੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁਣ ਤੀਕ ਇਸ ਮੈਗਜੀਨ ਦੀ ਸੰਪਾਦਕੀ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਬਹੁਤੀਆਂ ਜਿਮੇਵਾਰੀਆਂ ਆਪ ਜੀ ਤੇ ਹੀ ਹਨ। ਅੱਜ ਕੱਲ ਆਪ ਇਸੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਚੜ੍ਹਦੀ ਬਾਹੀ ਮੁਗਰਾਲਾ ਰੋਡ ਤੇ ਨਵੀਂ ਬਣੀ ਰੂਪਾਂਤਰ ਕਲੋਨੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਘਰ ਬਣਾ ਕੇ ਰਹਿ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਹੋਰ ਅਮੀਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।[2]
ਰਚਨਾਵਾਂ
[ਸੋਧੋ]- ਜਿੰਦ (ਕਾਵਿ-ਸੰਗ੍ਰਿਹ)— 1977
- ਕਾਵਿ-ਰੂਪ ਦੋਹੜਾ (ਇੱਕ ਖੋਜ)— 1994, 2000 , 2011, 2024
- ਦੋਹੜੇ 'ਰਾਹੀ' ਦੇ (ਸੰਪਾਦਨਾ)— 2002, 2024 ਬੀਰ ਤੇ ਉਹਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ (ਸੰਪਾਦਨਾ)— 2006
- ਰੋਸ਼ਨੀਆਂ ਦਾ ਦੇਸ਼ (ਮੇਰੀ ਵਲੈਤ ਫੇਰੀ) (ਸਫ਼ਰਨਾਮਾ)—2005, 2008
- ਫ਼ੱਕਰਨਾਮਾ (ਸੰਪਾਦਨਾ)—2008, 2012
- ਤਾਈ ਮਤਾਬੀ ਤੇ ਹੋਰ ਕਹਾਣੀਆਂ (ਕਹਾਣੀ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ)—2012
- ਤਾਕਿ ਸਨਦ ਰਹੇ (ਸੰਪਾਦਕੀਆਂ)— 2015
- ਕਾਵਿ-ਰੰਗ-(ਕਾਵਿ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ)— 2020[3]
- ਬਿਖੜੇ ਰਾਹਾਂ ਦਾ ਪਾਂਧੀ ( ਸ੍ਵੈ-ਜੀਵਨੀ)— 2021
- ਇੱਕ ਸੁਪਨਾ (ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਸੇਧਾਂ)[4]— 2023
- ਘਟਨਾਵਾਂ (ਸੰਸਮਰਣ)[5]— 2024
- ਤਾਰਿਆਂ ਦੀ ਛਾਵੇਂ (ਨਾਵਲੈੱਟ)[6]— 2024
- ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਮਹਾਨ ਚਿੰਤਕ (ਸੰਪਾਦਨਾ) — 2024
ਤਸਵੀਰਾਂ
[ਸੋਧੋ]-
ਧਿਆਨ ਸਿੰਘ ਸ਼ਾਹ ਸਿਕੰਦਰ ਜੀ ਆਪਣੇ ਹੱਥੀਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਪਾਰਕ “ਰੂਪਾਂਤਰ” ਵਿੱਚ
ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿਖੇ (ਹਾਲੀਆ ਤਸਵੀਰ) 
ਫੌਜਾ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਲ 
ਸੇਵਾ ਮੁਕਤੀ ਸਮੇਂ 
1971 ਦੀ ਜੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਫੌਜੀਆਂ ਨਾਲ ਭੰਗੜਾ ਪਾਉਂਦੇ ਹੋਏ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Virsa Te Vartman (2024-03-24), 1947 Yaadan De Jharokhe Chon || Pind Khojepur (Gurdaspur)|| S.Dhian Singh Shah Sikandar Ji, retrieved 2024-09-09
- ↑ "ਧਿਆਨ ਸਿੰਘ 'ਸ਼ਾਹ ਸਿਕੰਦਰ' : ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ". www.punjabi-kavita.com. Retrieved 2024-09-10.
- ↑ ਕਾਵਿ-ਰੰਗ (ਕਾਵਿ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ 2020), ਲੇਖਕ: ਧਿਆਨ ਸਿੰਘ ਸ਼ਾਹ ਸਿਕੰਦਰ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ: ਸਾਤਵਿਕ ਬੁਕਸ, S.C.O.225, ਸਿਟੀ ਸੈਂਟਰ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ –143001; ISBN: 81-87526-85-8 ਕਾਵਿ-ਰੰਗ ਧਿਆਨ ਸਿੰਘ ਸ਼ਾਹ ਸਿਕੰਦਰ ਰਚਿਤ ਇੱਕ ਕਾਵਿ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਾਤਵਿਕ ਬੁਕਸ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਨੇ ਜੁਲਾਈ 2020 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਤਕਰੀਬਨ 59 ਰਚਨਾਵਾਂ ਹਨ, ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਲੇਖਕ ਨੇ 1970 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 2018 ਤਕ ਦੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਅਖ਼ੀਰ ਵਿੱਚ ਲੇਖਕ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਤ ਲਗਭਗ 36 ਦੋਹੇ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
- ↑ Ek Supna By Dhian Singh Shah Sikandar; Published by: Sehaj Publication, Samana (Patiala) in 2023; ISBN:978-93-88947-33-6
- ↑ Ghatnawan (Sansmaran) By Dhian Singh Shah Sikandar; Published by: Sehaj Publication, Samana (Patiala) in 2024`; ISBN:978-81-972003-5-9
- ↑ Tareyan Di Chhaven (Novelette) By Dhian Singh Shah Sikandar; Published by: Sehaj Publication, Samana (Patiala) in 2024`; ISBN:978-81-968866-6-0