ਬਿਸ਼ਨੀ ਦੇਵੀ ਸ਼ਾਹ
ਬਿਸ਼ਨੀ ਦੇਵੀ ਸ਼ਾਹ | |
|---|---|
| ਜਨਮ | 12 ਅਕਤੂਬਰ 1902 ਬਗੇਸ਼ਵਰ, ਭਾਰਤ |
| ਮੌਤ | 1972 (ਉਮਰ 69–70) |
| ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ | ਭਾਰਤੀ ਅਜ਼ਾਦੀ ਲਹਿਰ |
ਬਿਸ਼ਨੀ ਦੇਵੀ ਸ਼ਾਹ (12 ਅਕਤੂਬਰ 1902 – 1972) ਉਤਰਾਖੰਡ ਦੀ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਕਾਰਕੁਨ ਸੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਅੰਦੋਲਨ ਦੌਰਾਨ ਜੇਲ੍ਹ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਇਸ ਖੇਤਰ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ ਸੀ।[1] [2]
ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]ਬਿਸ਼ਨੀ ਦੇਵੀ ਦਾ ਜਨਮ 12 ਅਕਤੂਬਰ 1902 ਨੂੰ ਬਾਗੇਸ਼ਵਰ, ਹੁਣ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਅਤੇ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਆਈਆਂ ਸਨ।[3] ਉਸ ਨੇ ਚੌਥੀ ਜਮਾਤ ਤੱਕ ਪਡ਼੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਸੀ।[4] ਉਸ ਦਾ ਵਿਆਹ 13 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ 16 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਉਹ ਵਿਧਵਾ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਵਿਧਵਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਸਹੁਰਿਆਂ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।[5]
ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]ਬਿਸ਼ਨੀ ਦੇਵੀ ਨੇ ਅਲਮੋਡ਼ਾ ਦੇ ਨੰਦਾ ਦੇਵੀ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਇਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਅੰਦੋਲਨ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਇਕੱਠਾਂ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ। ਜੇਲ੍ਹ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫੁੱਲ ਭੇਟ ਕਰਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਰਤੀ ਕਰਦੀ ਸੀ, ਇੱਕ ਰਸਮ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੇਵਤਾ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਸ ਨੇ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਸਮਝਦਾਰੀ ਨਾਲ ਫੰਡ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ। ਕਵੀ ਕੁਮਾਓਨੀ ਗੋਰਡਾ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੋ ਕੇ, ਜਿਸ ਨੇ ਛੂਆਛੂਤ ਅਤੇ ਅੰਧਵਿਸ਼ਵਾਸ ਵਰਗੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਬਾਰੇ ਲਿਖਿਆ, ਉਸ ਨੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਗੀਤ ਵੀ ਗਾਏ।[6]
ਵਿਰਾਸਤ
[ਸੋਧੋ]ਸਾਲ 2021 ਵਿੱਚ ਡਾਕ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਇਸ ਦਲੇਰ ਔਰਤ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਯਤਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ। ਇਸ ਪਹਿਲ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ, ਉਸ ਦੀ ਫੋਟੋ ਅਤੇ ਜੀਵਨੀ ਡਾਕ ਲਿਫਾਫਿਆਂ ਉੱਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।[7]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "स्वतंत्रता आंदोलन के दौरान जेल जाने वाली उत्तराखंड की पहली महिला के बारे में जानिए - Bishni Devi Sah Know about Bishni Devi Sah the first woman from Uttarakhand to be jailed during freedom movement Jagran Special". Jagran (in ਹਿੰਦੀ). Retrieved 2024-12-02.
- ↑ "Unsung hero Bishni Devi Shah display held at Chennai airport".
- ↑ "उत्तराखंड की पहली महिला स्वतंत्रता सेनानी थीं बिशनी देवी साह, डाक विभाग की पहल से मिलेगी पहचान". News18 हिंदी (in ਹਿੰਦੀ). 2021-10-24. Retrieved 2024-12-02.
- ↑ "उत्तराखंड की पहली महिला आंदोलनकारी, जो आजादी की लड़ाई के दौरान गईं जेल; द्रौपदी मुर्मू ने किया ज़िक्र". www.india.com (in ਹਿੰਦੀ). Retrieved 2024-12-02.
- ↑ "बिशनी देवी: स्वतंत्रता आंदोलन में जेल जाने वाली उत्तराखंड की पहली वीरांगना हैं बिशनी देवी, जानिए इनकी कहानी". Amar Ujala (in ਹਿੰਦੀ). Retrieved 2024-12-02.
- ↑ "Bishni Devi is first woman freedom fighter of Uttarakhand". Prabhat Khabar (in ਹਿੰਦੀ). 2023-08-11. Retrieved 2024-12-02.
- ↑ "Bishni Devi is first woman freedom fighter of Uttarakhand". Prabhat Khabar (in ਹਿੰਦੀ). 2023-08-11. Retrieved 2024-12-02.