ਭੋਗੇਸ਼ਵਰੀ ਫੁਕਾਨਾਨੀ
ਸ਼ਹੀਦ ਭੋਗੇਸ਼ਵਰੀ ਫੁਕਾਨਾਨੀ | |
|---|---|
 | |
| ਜਨਮ | c. 1885 ਨਾਗਾਓਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, ਅਸਾਮ, ਬਰਤਾਨਵੀ ਭਾਰਤੀ |
| ਮੌਤ | 20 ਜਾਂ 21 ਸਤੰਬਰ 1942 ਬੇਰਹਮਪੁਰ, ਨਾਗਾਓਂ, ਅਸਾਮ, ਬਰਤਾਨਵੀ ਭਾਰਤ |
| ਮੌਤ ਦਾ ਕਾਰਨ | ਗੋਲੀ ਨਾਲ ਜਖ਼ਮੀ |
| ਬੱਚੇ | 8 |
ਸ਼ਹੀਦ (ਸ਼ਹੀਦ) ਭੋਗੇਸ਼ਵਰੀ ਫੁਕਨਾਨੀ (1885 - 20 ਜਾਂ 21 ਸਤੰਬਰ 1942)[1] ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਅੰਦੋਲਨ ਕਾਰਕੁਨ ਸੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੰਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।
ਭਾਰਤੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਅੰਦੋਲਨ
[ਸੋਧੋ]ਫੁਕਨਾਨੀ ਦਾ ਜਨਮ 1885 ਵਿੱਚ ਅਸਾਮ ਦੇ ਨਾਗਾਓਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਵਿਆਹ ਭੋਗੇਸ਼ਵਰ ਫੁਕਨਾਨੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਜੋੜੇ ਦੀਆਂ ਦੋ ਧੀਆਂ ਅਤੇ ਛੇ ਪੁੱਤਰ ਸਨ। ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਅੱਠ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮਾਂ ਸੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਘਰੇਲੂ ਔਰਤ ਸੀ,[1] ਫੁਕਨਾਨੀ ਨੇ ਭਾਰਤ ਛੱਡੋ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਫੁਕਨਾਨੀ ਅਸਾਮ ਦੇ ਨਾਗਾਓਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਬਰਹਮਪੁਰ, ਬਾਬਾਜੀਆ ਅਤੇ ਬਾਰਪੂਜੀਆ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਸੀ ਅਤੇ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ ਲਈ ਦਫ਼ਤਰ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ। 1930 ਵਿੱਚ ਫੁਕਨਾਨੀ ਨੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਸਿਵਲ ਨਾਫ਼ਰਮਾਨੀ ਦੇ ਇੱਕ ਕਾਰਜ ਵਜੋਂ ਇੱਕ ਅਹਿੰਸਕ ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪਿਕਟਿੰਗ ਲਈ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਮੌਤ
[ਸੋਧੋ]ਭਾਰਤੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਅੰਦੋਲਨ ਦੌਰਾਨ, ਫੁਕਨਾਨੀ ਅਕਸਰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਜਾਂ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਵਿਰੁੱਧ ਅਹਿੰਸਕ ਵਿਰੋਧ ਮਾਰਚਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਂਦੀ ਸੀ। 1942 ਵਿੱਚ ਬਰਹਮਪੁਰ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਦਫ਼ਤਰ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਜ਼ਬਤ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।[1] ਫੁਕਨਾਨੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨੇ ਉਸ ਵਿਰੋਧ ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਦਫ਼ਤਰ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦੀ ਸਫਲ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ।[1] ਦਫ਼ਤਰ ਦੇ ਦੁਬਾਰਾ ਖੁੱਲ੍ਹਣ ਦਾ ਜਸ਼ਨ 18 ਸਤੰਬਰ 1942 ਨੂੰ, ਜਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਦੋ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਕਾਂਗਰਸ ਦਫ਼ਤਰ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਫੌਜ ਭੇਜੀ, ਅਤੇ ਸੰਭਵ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।[1]
ਫੁਕਾਨਾਨੀ ਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਵਾਪਰੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਦੋ ਬਿਰਤਾਂਤ ਹਨ। ਇੱਕ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਫੁਕਾਨਾਨੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਧੀ ਰਤਨਾਮਾਲਾ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਸਮੂਹ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਸਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ, ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਝੰਡਾ ਲੈ ਕੇ ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਨਾਅਰੇ ਲਗਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਸਮੂਹ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਈ ਝੜਪ ਵਿੱਚ "ਫਿਨਿਸ਼" ਨਾਮ ਦੇ ਇੱਕ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫੌਜ ਦੇ ਕੈਪਟਨ ਨੇ ਰਤਨਾਮਾਲਾ ਤੋਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਝੰਡਾ ਖੋਹ ਲਿਆ, ਜੋ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਡਿੱਗ ਪਿਆ। ਇਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਝੰਡੇ ਦਾ ਅਪਮਾਨ ਸਮਝਦੇ ਹੋਏ, ਫੁਕਾਨਾਨੀ ਨੇ ਕੈਪਟਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਝੰਡੇ ਦੇ ਖੰਭੇ ਨਾਲ ਮਾਰਿਆ ਜੋ ਉਹ ਖੁਦ ਲੈ ਕੇ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਇੱਕ ਹੋਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਦੋਂ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪਹੁੰਚੇ ਤਾਂ ਫੁਕਾਨਾਨੀ ਉੱਥੇ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਸੀ ਅਤੇ ਭੀੜ ਤੋਂ ਕਾਂਗਰਸ ਦਫ਼ਤਰ ਨੂੰ ਢਾਹ ਦੇਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਉਹ ਆਈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ "ਫਿੰਚ" ਨਾਮ ਦੇ ਇੱਕ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਵੱਲ ਬੰਦੂਕ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਦੇਖਿਆ। ਅੱਗੇ ਵਧਦੇ ਹੋਏ, ਉਸ ਨੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਝੰਡੇ ਦੇ ਖੰਭੇ ਨਾਲ ਮਾਰਿਆ। ਇਹਨਾਂ ਬਿਰਤਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚ, ਜਿਸ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਉਸ ਨੇ ਮਾਰਿਆ ਸੀ - "ਫਿੰਚ" ਜਾਂ "ਫਿਨਿਸ਼" - ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਗੋਲੀ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ। ਫੁਕਨਾਨੀ ਦੀ ਮੌਤ ਗੋਲੀ ਲੱਗਣ ਕਾਰਨ ਜਾਂ ਤਾਂ ਉਸੇ ਦਿਨ (20 ਸਤੰਬਰ 1942), ਜਾਂ 18 ਸਤੰਬਰ 1942 ਨੂੰ ਲੱਗੀ ਸੱਟ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਹੋਈ।[1]
1947 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਹਸਪਤਾਲ ਅਤੇ ਇੱਕ ਇਨਡੋਰ ਸਟੇਡੀਅਮ ਦਾ ਨਾਮ ਉਸ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਇਹ ਹਸਪਤਾਲ 1854 ਵਿੱਚ ਨਾਗਾਓਂ, ਅਸਾਮ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਬੈਪਟਿਸਟ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਮਾਈਲਸ ਬ੍ਰੋਂਸੋਨਿਸ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਨਾਮ ਭੋਗੇਸ਼ਵਰੀ ਫੁਕਾਨਾਨੀ ਸਿਵਲ ਹਸਪਤਾਲ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।[2][3] ਉਸ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਇਨਡੋਰ ਸਟੇਡੀਅਮ ਅਸਾਮ ਦੇ ਗੁਹਾਟੀ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ।[4]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 Singh, Daya Nath (2 October 2008). "Assamese women in India's freedom movement". Assam Times. Archived from the original on 7 November 2017. Retrieved 3 November 2017. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; name "Times" defined multiple times with different content - ↑ "154-year-old hospital to get a dose of renovation". The Telegraph. 3 December 2008. Archived from the original on 7 November 2017. Retrieved 3 November 2017.
- ↑ "Bhogeswari Phukanani Civil Hospital". Archived from the original on 16 July 2017. Retrieved 6 February 2018.
- ↑ "Bhogeswari Phukanani Indoor Stadium". The Assam Tribune. 14 October 2017. Archived from the original on 20 October 2017. Retrieved 3 November 2017.