ਰਾਗ ਰਾਮਾਕੇਰੀ
(ਓਡੀਆਃ கார்கியார், ਰੋਮਨਃ ராமகery) ਰਾਗ ਰਾਮਕੇਰੀ ਓਡੀਸੀ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਇੱਕ ਰਾਗ ਹੈ।[1][2][3] ਇਹ ਰਾਗ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਲਗਭਗ 12ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਰਾਗ ਹੈ। ਇਸ ਰਾਗ ਦਾ ਥਾਟ ਜਿਸਨੂੰ ਮੇਲ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਮੇਲ/ਥਾਟ ਬਾਰਾਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਰਾਗ ਇਸ ਦੇ ਥਾਟ /ਮੇਲ ਬਾਰਾਦੀ ਦੇ ਵਿੱਚ ਲੱਗਣ ਵਾਲੇ ਸੁਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਮਲ ਰਿਸ਼ਭ (ਰੇ),ਕੋਮਲ ਧੈਵਤ (ਧ) ਅਤੇ ਤੀਵ੍ਰ ਮੱਧਯਮ(ਮ) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਇਹ ਰਾਗ ਕਰੂਣਾ ਰਸ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਅਤੇ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।[4][5] ਰਾਗ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਗੀਤਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤਾ ਨਾਰਾਇਣ ਵਰਗੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।[5][6][7] ਇਸ ਰਾਗ ਦੀ ਵਰਤੋਂ 12ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਓਡੀਆ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਜੈਦੇਵ ਨੇ ਆਪਣੀ ਗੀਤਾ ਗੋਵਿੰਦ ਰਚਨਾ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਹੈ।[8]
ਬਣਤਰ
[ਸੋਧੋ]ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਰਾਗ, ਰਾਮਾਕੇਰੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸੈਕੜੇ ਕਵੀ-ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪਿਛਲੀਆਂ ਕਈ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਰਹੀ ਹੈ।[9] ਇਸ ਦਾ ਅਰੋਹਾ-ਅਵਰੋਹਾ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈਃ
ਅਰੋਹਾਃ ਸ ਰੇ ਗ ਪ ਧ ਸੰ
ਅਵਰੋਹਾਃ ਸੰ ਨੀ ਧ ਪ ਮ(ਤੀਵ੍ਰ) ਗ ਰੇ ਸ
ਰਾਗ ਪਰੰਪਰਾ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਰਾਗ ਗੰਧਾਰ ਉੱਤੇ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਨਿਆਸਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ( ਜਾਂ ਇੰਜ ਕਹਿ ਲਿਆ ਜਾਵੇ ਕਿ ਗੰਧਾਰ (ਗ) ਇਸ ਰਾਗ ਦਾ ਵਾਦੀ ਸੁਰ ਹੈ ਅਤੇਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਇਹ ਰਾਗ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਮੂਡ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।[8]
ਰਚਨਾਵਾਂ
[ਸੋਧੋ]ਇਸ ਰਾਗ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰਵਾਇਤੀ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨਃ
- ਕੁਰੂ ਯਦੁਨੰਦਨ (ਜੈਦੇਵ ਦੁਆਰਾ ਗੀਤ ਗੋਵਿੰਦ ਦਾ 24ਵਾਂ ਪ੍ਰਬੰਧ)
- ਬਨਮਾਲੀ ਦਾਸਾ ਦੁਆਰਾ ਸਿਆਮੇ ਤੂ ਨੁਹਾ ਬਿਮਾਨਾ [10]
ਰਚਨਾਵਾਂ
[ਸੋਧੋ]ਇਸ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਰਚੀਆਂ ਕੁਝ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰਵਾਇਤੀ ਰਚਨਾਵਾਂ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨਃ
- ਕੁਰੂ ਯਦੁਨੰਦਨ (ਜੈਦੇਵ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਤ ਗੀਤ ਗੋਵਿੰਦ ਦਾ 24ਵਾਂ ਪ੍ਰਬੰਧ)
- ਬਨਮਾਲੀ ਦਾਸਾ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਤ ਸਿਆਮੇ ਤੂ ਨੁਹਾ ਬਿਮਾਨਾ [11]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ . Bhubaneswar.
{{cite book}}: Missing or empty|title=(help); Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ . India.
{{cite book}}: Missing or empty|title=(help); Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ . Bhubaneswar.
{{cite book}}: Missing or empty|title=(help); Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ . Bhubaneswar.
{{cite book}}: Missing or empty|title=(help) - ↑ . Bhubaneswar.
{{cite book}}: Missing or empty|title=(help); Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ . Bhubaneswar.
{{cite book}}: Missing or empty|title=(help) - ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs named:0 - ↑ 8.0 8.1 . Bhubaneswar.
{{cite book}}: Missing or empty|title=(help); Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (help) ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid<ref>tag; name ":02" defined multiple times with different content - ↑ . Bhubaneswar, Odisha.
{{cite book}}: Missing or empty|title=(help); Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ . Cuttack.
{{cite book}}: Missing or empty|title=(help) - ↑ . Cuttack.
{{cite book}}: Missing or empty|title=(help)