Jump to content

အပူဓာတုဗေဒ

ဝီကီးပီးဒီးယား က
ပထမဆုံး ရီခဲ-အပူတိုင်းကိရိယာ၊ အန်ထော်နီ လဗွိုင်စီယာနန့် ဖြဲ စီမွန် လာပလားစ်ရို့၁၇၈၂-၈၂ ဆောင်းရာသ္တွင် အသုံးပြုခကတ်ရေ၊ အမျိုးမျိုးရေ ဓာတုပြောင်းလဲမှုတိတွင် ပြောင်းလဲဖြစ်ပေါ်ရေ အပူကို ဆုံးဖြတ်ရန်ဖြစ်ပြီးကေ ဂျိုးဇက် ဘလက်အောင်းပူယှာတွိ့မှုအပေါ် အခြီခံရေ တွက်ချက်မှုတိဖြစ်ရေ။ ဒေလက်တွိ့စမ်းသပ်ချက်ကပင် အပူဓာတုဗေဒဧအခြီခံအုတ်မြစ်အဖြစ် အမှတ်သညာပြုနိုင်ခရေ။

အပူဓာတုဗေဒ (Thermochemistry) ရေ အပူစွမ်းအင်ကို လိလာရေဘာသာရပ်ဖြစ်ပြီး ယင်း၌ ဓာတုဓာတ်ပြုခြင်းတိ၊ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အသွင်ပြောင်းခြင်းတိ ပါဝင်ရေ။ ဓာတ်ပြုခြင်းတစ်ခုရေ စွမ်းအင်ကို လွှင့်ထုတ် (သို့) စုပ်ယူနိုင်ရေ။ အဆင့်ကူးပြောင်းခြင်းတစ်ခုရေလည်း အရည်ပျော်ခြင်း နန့် ဆူခြင်းတို့၌ ထိုအတိုင်းပင်ဖြစ်လေရေ။ အပူဓာတုဗေဒရေ စွမ်းအင် ပြောင်းလဲခြင်းတိအကြောင်းကို အလေးထား လိလာရာ အထူးအနိန်နန့်ပတ်ဝန်းကျင်နန့် စနစ်ရို့ဧစွမ်းအင် ကူးပြောင်းခြင်းတိတွင် ဖြစ်ရေ ။ ဒေပညာရပ်ရေ ဓာတ်ပြုမှုအတောအတွင်း ဓာတ်စမ်းပစ္စည်း၊ ရလဒ်ပစ္စည်းတိဧပမာဏကို ခန့်မှန်းရာ၌ အသုံးဝင်ရေ။ အင်ထရိုပီ တွက်ချက်ဆုံးဖြတ်ခြင်းတိနန့်အတူ ဓာတ်ပြုမှုတစ်ခုရေ သဘာဝအတိုင်း (သို့) ပြောင်းပြန်အတိုင်း ဖြစ်ပွားမှု ဟိမဟိကိုလည်း ခန့်မှန်နိုင်လီရေ။

အန်ဒိုသားမစ်ဓာတ်ပြုခြင်းတိရေ အပူကိုစုပ်ယူဧ။ တစ်ဖက်၌ အက်ဇိုသားမစ်ဓာတ်ပြုခြင်းတိရေ အပူကို လွှင့်ထုတ်ဧ။ အပူဓာတုဗေဒနန့် သာမိုဒိုင်းနမစ်ဘာသာရပ်တို့ဧအယူအဆရေ ဓာတုစည်းနှောင်မှုပုံစံအတွင်း စွမ်းအင်အယူအဆ၌ သဘောညီကတ်ရေ။ ဒေဘာသာရပ်၌ အပူစွမ်းအင်ပမာဏ (heat capacity) ၊ လောင်ကျွမ်းအပူ (heat of combustion) ၊ ဖွဲ့စည်းအပူ (heat of formation) ၊ အင်သာပီအင်ထရိုပီ၊ သာမိုဒိုင်းနမစ်ဆိုင်ရာ လွတ်လပ်စွမ်းအင် (free energy) ၊ ကယ်လိုရီ တန်ဖိုးတိကို တွက်ချက်မှုတိပါဝင်ရေ။