ឯក ថុស្ស សារុត
| ឯកទសរថ เอกาทศรถ | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| ស្ដេចអយុធ្យា | |||||
 រូបនៅវត្តផាមោក, អាងទង | |||||
| ស្ដេចសៀម | |||||
| រជ្ជកាល | ២៥ មេសា ១៦០៥ – ១៦១០/១១[១] | ||||
| អង្គមុន | នរេនសូ | ||||
| អង្គក្រោយ | ស្រីសៅវភាក់ | ||||
| អនុរាជសៀម | |||||
| អាណត្តិ | ១៥៩០ – ២៥ មេសា ១៦០៥ | ||||
| អ្នកតែងតាំង | នរេនសូ | ||||
| អង្គមុន | នរេនសូ | ||||
| អង្គក្រោយ | សុថាត់ | ||||
| ប្រសូត | ១៥៦០ ពិស្ណុលោក, នគរអយុធ្យា | ||||
| សុគត | ១៦១០/១១[២] (aged 50–51) អយុធ្យា, នគរអយុធ្យា | ||||
| រាជបច្ឆាញាតិ | សុផាត់, អនុរាជសៀម ស្រីសៅវភាក់ សុងថាម ស៊ីសិន អង្គថង | ||||
| |||||
| វង្ស | សុខោទ័យ | ||||
| បិតា | មហាថាមារាជា | ||||
| មាតា | Wisutkasat | ||||
ឯកទសរថ ( เอกาทศรถ ឬ សានផេត ទី ៣ ( Thai ); ១៥៦០ – ១៦១០/១១) ជា ស្តេចអយុធ្យា ពីឆ្នាំ ១៦០៥ ដល់ ១៦១០/១១ [៣] និងជាស្តេច ឡានណា ពីឆ្នាំ ១៦០៥ ដល់ ១៦០៨/០៩ ស្នងរាជ្យបន្តពីព្រះនាម នរេសសូ ។ រជ្ជកាលរបស់ទ្រង់មានសន្តិភាពភាគច្រើន ដោយសារសៀមជារដ្ឋដ៏មានអំណាចតាមរយៈការសញ្ជ័យរបស់ព្រះនរេសួន។ វាក៏ជាក្នុងរជ្ជកាលរបស់ទ្រង់ដែរ ដែលជនបរទេសមានដើមកំណើតផ្សេងៗបានចាប់ផ្តើមបំពេញកងទ័ពស៊ីឈ្នួល។ ជាពិសេស ស្តេចមានកងវរសេនាធំឆ្មាំជប៉ុនដែលមានជំនាញវិជ្ជាជីវៈក្រោមការបញ្ជារបស់ យ៉ាម៉ាដា ណាហ្គាម៉ាសា ។ :51
នៅជុំវិញរជ្ជកាលរបស់ទ្រង់ អង់គ្លេសបានចូលមកសៀមលើកដំបូងក្នុងឆ្នាំ ១៦១២។ :53[៤] :242
ព្រះអង្គម្ចាស់ស
[កែប្រែ]ព្រះអង្គម្ចាស់សជាបុត្ររបស់ ព្រះមហាថាម៉ារាជាធិរាជ នៃ ក្រុងពិស្ណុលោក និងព្រះនាង វិសុតកាសាត ។ ព្រះអង្គម្ចាស់មានបងប្រុសម្នាក់ដែលត្រូវបានគេហៅថា ព្រះអង្គខ្មៅ និងបងស្រីច្បងដែលគេស្គាល់ថាជា នាងមាស ។
នៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ១៥៦៣ ទីក្រុង វិស្ណុលោក បានរងការវាយប្រហារដោយស្តេច បាយីនង នៃ ប្រទេសភូមា ។ ដោយប្រឈមមុខនឹងកម្លាំងដ៏ច្រើនលើសលប់ មហាធម្មរាជាធិរាជ បានចុះចាញ់នៅខែមករា ឆ្នាំ ១៥៦៤ ហើយយល់ព្រមចូលរួមក្នុងការវាយលុករបស់ព្រះបាទបាយីននងលើអយុធ្យា។ បាយិននងបានបង្ខំព្រះបាទ មហាចក្រពត្តិ នៃអយុធ្យាឱ្យចុះចាញ់នៅខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ១៥៦៤។ ព្រះអង្គម្ចាស់ទាំងពីរត្រូវបានអប់រំ និងគ្រប់គ្រងដោយព្រះបាទបាយីននង រួមជាមួយព្រះអង្គម្ចាស់ឈ្លើយដទៃទៀត។
នៅពេលដែលអយុធ្យាបានបះបោរនៅខែឧសភា ឆ្នាំ ១៥៦៨ មហាធម្មរាជាធិរាជនៅតែស្មោះត្រង់នឹង បាយីននង ហើយបានក្លាយជាស្តេចចក្រពត្តិនៃសៀម នៅពេលដែលកងកម្លាំងរបស់បាយិនណងដណ្តើមយកអយុធ្យាក្នុងខែសីហា ឆ្នាំ
ស្តេចទីពីរ
[កែប្រែ]ព្រះអង្គម្ចាស់ ឯកទសរថ បានចូលរួមជាមួយព្រះនាម នរេនសូ ក្នុងសង្គ្រាមផ្សេងៗជាមួយភូមា។ នរេនសូ បានប្រកាសឯករាជ្យនៅខែឧសភា ឆ្នាំ ១៥៨៤ ហើយបានប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការឈ្លានពានរបស់ភូមាពីឆ្នាំ ១៥៨៤ ដល់ ១៥៩៣ ។ នៅឆ្នាំ ១៥៩០ មហាធម្មរាជាធិរាជបានទទួលមរណភាព។ នរេនសូ ត្រូវបានឡើងគ្រងរាជ្យជាស្តេចអយុធ្យា ខណៈដែលព្រះបាទឯកថោសារុត ត្រូវបានតែងតាំងជា ឧបរាជ ប៉ុន្តែមានកិត្តិយសស្មើនឹងព្រះនរេនសូ (ដូចក្នុងករណី មង្គុត និង ពិនក្លាវ ) ។
ការបញ្ចប់នៃការលុកលុយរបស់ភូមាជាបន្តបន្ទាប់នេះបានកើតឡើងនៅខែមករា ឆ្នាំ ១៥៩៣។ រាជទាយាទភូមា មីងយីស្វា បានឈ្លានពានសៀមម្តងទៀត។ ទ្រង់បានធ្វើ ការវាយលុកដំរី ជាមួយនឹងព្រះនរេសួន ហើយត្រូវគេសម្លាប់ក្នុងជម្លោះប្រដាប់អាវុធ។
នៅឆ្នាំ ១៥៩៥ បេគូបានប្រឈមមុខនឹងការបះបោរដោយដៃទន្លេផ្សេងៗនិងព្រះមហាក្សត្រ។ ព្រះនរេសួនបានរៀបចំផែនការវាយលុកក្រុងពាគូយ៉ាងធំ ប៉ុន្តែក្រុងនេះត្រូវបានម្ចាស់ទួនយកបានមុន ដោយមានការគាំទ្រពី អារ៉ាកាន ។ ការខិតខំដណ្តើមយកតុងហ្គោបានបរាជ័យនៅខែឧសភា ឆ្នាំ១៦០០ ហើយព្រះនរេនសូបានសម្រេចដកថយ។ នៅ ប្រទេសឡានណា ជម្លោះមួយបានកើតឡើងរវាង ណាវរ៉ាតា មីនស្វា ស្តេចភូមានៃលន់ណា និងប្រាយ៉ារ៉ាមដែលជាស្តេចសៀមបានដំឡើងឋានន្តរស័ក្តិ។ ព្រះនរេសួនបានបញ្ជូនឯកអគ្គរាជទូតមកទាមទារជម្លោះដោយបែងចែកឡានណាជាពីរផ្នែក។
នរេសសូបានស្លាប់នៅឆ្នាំ ១៦០៥ ខណៈពេលដែលគ្រោងនឹងឈ្លានពាន រដ្ឋ សាន របស់ភូមា។ ឯកអគ្គរាជទូតឡើងសោយរាជ្យ។
ស្តេចសៀម
[កែប្រែ]ពេល ឡើង សោយរាជ្យ នគរអយុធ្យាបានឈានដល់កម្រិតអតិបរមា។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ភ្លាមៗបន្ទាប់ពីឡើងសោយរាជ្យមក នគរឡានណាក៏បែកចេញទៅ។
នៅឆ្នាំ ១៦១២ បេសកជនអង់គ្លេសបានមកដល់សៀមដោយយកលិខិតមួយច្បាប់ពី ស្តេចជេមទី ១ នៃប្រទេសអង់គ្លេស សុំការអនុញ្ញាតឲ្យឈ្មួញអង់គ្លេសធ្វើជំនួញនៅសៀម។ ព្រះមហាក្សត្របានស្វាគមន៍យ៉ាងកក់ក្តៅចំពោះពិធីជប់លៀង ហើយបានប្រទានឱ្យពួកគេនូវស្ថានីយសម្រាប់លក់ដូរ ព្រមទាំងថ្វាយអំណោយដ៏ថ្លៃថ្លាផងដែរ។ នៅឆ្នាំ ១៦១៣-១៦១៤ ស្តេចភូមា Anaukpetlun បានឈ្លានពានឆ្នេរសមុទ្រ តេណាសេរីម ។ គាត់បានជាប់ក្រុងតាវយ ប៉ុន្តែត្រូវបានគេដេញត្រឡប់មកវិញជាមួយនឹងការខាតបង់យ៉ាងខ្លាំងនៅ មឺហ្គី ។ ពេលនោះ ភូមាបានវាយលុកឡានណាក្នុងខែមេសា ឆ្នាំ ១៦១៤ :197–199 ឡានណាបានស្វែងរកជំនួយពី ឡានឆាង ប៉ុន្តែមិនមាន [៤] ឡើយ ហើយឈៀងម៉ៃបានធ្លាក់ទៅភូមានៅ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៦១៤ [៥]:197–199ប៉ុន្តែអាហារូបករណ៍អន្តរជាតិទទួលយកថា ឡានណាបានក្លាយជាសេនាប្រមុខភូមាម្ដងទៀត។ [៥]
កំណត់ចំណាំ
[កែប្រែ]- ↑ "History of Ayutthaya - Historical Events - Timeline 1600–1649". Ayutthaya History.
- ↑ "History of Ayutthaya - Historical Events - Timeline 1600–1649". Ayutthaya History.
- ↑ "History of Ayutthaya - Historical Events - Timeline 1600-1649". www.ayutthaya-history.com.
- ↑ ៤,០ ៤,១ Rajanubhab, D., 2001, Our Wars With the Burmese, Bangkok: White Lotus Co. Ltd., ISBN 9747534584 Cite error: Invalid
<ref>tag; name "Damrong" defined multiple times with different content - ↑ ៥,០ ៥,១ Cite error: Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedgeh-189