Cum hoc ergo propter hoc

Dialegd: Schbaimarisch

Cum hoc ergo propter hoc (lat. „fa, midd dem, alla wesche dem“) ischä rhetorischi Figur unnen Druchschluss, wu ä Scheinkausalität, baim g'moinsame Uffdrede vun Eraigniss (Koinzidenz) odda de Zommehong zwische Mergmol ohne Iwwabriefung als Vaursachung odda B'grindung uffgfassd werd. Awwa än Zommehong zwische Mergmol impliziert kä Kausalität, a wonns so schoine dud.

Willma ausdrigge, dass der Druchschluss vorlischd, sachdma cum hoc non est propter hoc (lat. „midd dem isch nedd wesche dem“).

Än vawonda Druchschluss ischde Post hoc ergo propter hoc. Im Unnaschied zum „post hoc“ b'tond de „cum hoc“, dass die vamoindlische Wirgung glaischzaidisch midde vamoindlische Ursach oidridd.

De Druchschluss kerd zu de „falscha Grund“ Druchschliss *Kausalitätsirrdum, uff Ladoin „non causa pro causa“ (lat. „ohne driffdische Grund“).

Form

Die Form isch

	$A$ unn $B$ sinn glaischzaidisch passierd
Druchschluss:	$A$ hodd $B$ vaursachd

odda

	Eraigniss vum Tip $A$ dreden imm zomme midem Eraignis $B$ uff
Druchschluss:	$A$ vaursachd $B$

Ma schliessd alla vun $A$ unn $B$ uff $A=>B$.

Baischbiel

Äfache Baischbiel sinn

• Wonn isch in soina Näh bin, ischa of g'waldtedisch. Isch wes a nedd wassem on mir g'waldtedisch werre lossd.
• Wonnse Geld fa sisch ausgewwe konn, ischse gligglischa. Isch muss gugge wie isch mehr vadiene konn.

Gugschd a uff

• Post hoc ergo propter hoc
• Non causa pro causa