Jan Holnicki-Szulc

Jan Holnicki-Szulc (ur. 1945^[1]) – polski inżynier i naukowiec. Jest profesorem w Instytucie Podstawowych Problemów Techniki PAN (IPPT PAN)^[2], gdzie pracuje w Zakładzie Technologii Inteligentnych^[3].

Badania Holnickiego-Szulca koncentrują się na mechanice konstrukcji, projektowaniu optymalnym i nauce o materiałach. Opublikował ponad 200 prac, w tym rozdziały książek, artykuły w recenzowanych czasopismach oraz autorskie książki, takie jak Virtual Distortion Method and Structural Analysis, Design, and Control, a także redagowane prace jak Smart Structures i Smart Technologies for Safety Engineering^[4]. Otrzymał Nagrodę Koboriego^[5] oraz nagrodę II stopnia dyrektora IPPT PAN.^[6]

Edukacja

Holnicki-Szulc uzyskał tytuł magistra inżyniera na Politechnice Warszawskiej w 1969 roku, a następnie tytuł magistra matematyki na Uniwersytecie Warszawskim w 1972 roku. Stopień doktora nauk technicznych uzyskał w IPPT PAN w 1973 roku (tytuł rozprawy: "O sprężaniu ustrojów ciągłych układami cięgien"), a habilitację w 1983 roku^[7].

Kariera

Holnicki-Szulc rozpoczął pracę jako adiunkt w IPPT PAN w 1973 roku. Prowadził badania na Uniwersytecie Michigan w 1978 roku i Lehigh University w 1981 roku. W latach 1983–1999 był profesorem nadzwyczajnym, pracując także jako specjalista badawczy na Virginia Polytechnic Institute w 1988 roku i Northwestern University w 1986 roku. Od 1999 roku jest profesorem zwyczajnym w IPPT PAN, gdzie kierował Centrum Smart-Tech oraz Zakładem Technologii Inteligentnych^[8].

Holnicki-Szulc kierował projektami badawczymi w dziedzinie technologii kosmicznych i produkcji energii. Jako koordynator prowadził projekt UE ADLAND (2008–2010) oraz projekt UE Marie Curie SMART-NEST (2011–2015), skupiający się na adaptacyjnych amortyzatorach do podwozi lotniczych^[9]. Wśród krajowych projektów koordynował SMART i SAFE (2008–2012) oraz AIA Polish (2013–2016), rozwijając metody monitorowania stanu konstrukcji, projektowania adaptacyjnego i kontroli drgań^[10].

Dorobek naukowy

W swojej książce z 1991 roku Virtual Distortion Method Holnicki-Szulc przedstawił koncepcję wirtualnych dystorsji jako narzędzia obliczeniowego do analizy problemów konstrukcyjnych^[11]. W 1995 roku, wspólnie z Jackiem T. Gierlińskim, opublikował Structural Analysis, Design, and Control by the Virtual Distortion Method, wprowadzając metodę VDM i jej zastosowania w analizie konstrukcji^[12].

Wspólnie z José Rodellar redagował Smart Structures, analizując postępy w monitorowaniu inteligentnych konstrukcji^[13]. W 2004 roku, z Carlosem Motą Soaresem, opublikował Advances in Smart Technologies in Structural Engineering, gromadząc wykłady z konferencji SMART'03. Tracy Kijewski-Correa w recenzji podkreśliła, że książka „prezentuje unikalne rozwiązania problemów społecznych”^[14]. W książce Smart Technologies for Safety Engineering (2008) przedstawił interdyscyplinarne zastosowania technologii inteligentnych^[15].

Badania

Holnicki-Szulc skupił się na adaptacyjnej absorpcji uderzeń, metodzie wirtualnych dystorsji oraz innowacyjnych projektach, takich jak lądowniki bezsilnikowe. Promował 18 doktorantów^[16].

W latach 80. opracował metodę VDM, inspirowaną teorią dystorsji sprężystych, umożliwiającą szybką reanalizę konstrukcji^[17]. Zastosowania VDM obejmowały modelowanie postępującego zawalania konstrukcji oraz identyfikację uszkodzeń w monitorowaniu stanu konstrukcji^[18]. Wraz z zespołem Smart-Tech rozwijał techniki Adaptacyjnej Absorpcji Uderzeń (AIA), łączące mechanikę, elektronikę i informatykę^[19].

Od 2014 roku prowadził badania nad inżynierią stratosferyczną, projektując adaptacyjne aerostaty z helem^[20]. Opracował koncepcję adaptacyjnych materiałów z regulowaną granicą plastyczności oraz system adaptacyjnego podwozia lotniczego z regulowanym tłumieniem^[21]. Jego patentowany lądownik do bezpiecznego zrzutu ładunków zapewnia stabilne lądowanie delikatnych ładunków^[22].

Himalaizm

Jan Holnicki-Szulc był uczestnikiem i organizatorem wielu wypraw wysokogórskich, w tym ekspedycji na najwyższe szczyty świata.

W 1972 roku uczestniczył w polskiej wyprawie kierowanej przez Janusza Kurczaba na Noszak (7492 m n.p.m.), najwyższy szczyt Afganistanu. Wraz z Januszem Kurczabem i Krzysztofem Zdzitowieckim dokonał pierwszego przejścia południowo-zachodniej ściany góry.

W 1974 roku był członkiem polsko-niemieckiej ekspedycji na Shispare (7611 m n.p.m.), również pod przewodnictwem Janusza Kurczaba. Wyprawa trwała 35 dni i zakończyła się pierwszym wejściem na szczyt. Holnicki-Szulc wspinał się w towarzystwie m.in. Leszka Cichego, Mirosława Dąbrowskiego, Marka Grochowskiego i innych.

Holnicki-Szulc brał także udział w historycznej zimowej wyprawie na Mount Everest w 1980 roku, prowadzonej przez Andrzeja Zawadę. Była to pierwsza udana zimowa ekspedycja na najwyższy szczyt świata (8848 m n.p.m.). Wyprawa zakończyła się zdobyciem wierzchołka przez Leszka Cichego i Krzysztofa Wielickiego. Holnicki-Szulc był jednym z członków zespołu wspierającego działania na górze.

W 2005 roku pełnił funkcję kierownika wyprawy, podczas której Piotr Morawski i Simone Moro dokonali pierwszego zimowego wejścia na ośmiotysięcznik Shisha Pangma (8027 m n.p.m.). Było to kolejne istotne osiągnięcie w historii polskiego himalaizmu zimowego.

Nagrody i wyróżnienia

2014 – Nagroda Koboriego, Międzynarodowe Stowarzyszenie Kontroli i Monitoringu Konstrukcji^[5]
2019 – Nagroda II stopnia dyrektora IPPT PAN^[6]

Publikacje

Wybrane książki

Metoda wirtualnych dystorsji (1991) ISBN 978-3540537793
Structural Analysis, Design and Control by the Virtual Distortion Method (1995) ISBN 978-0471956563
Smart Structures: Requirements and Potential Applications in Mechanical and Civil Engineering (1999) ISBN 978-0792356127
Advances in Smart Technologies in Structural Engineering (2004) ISBN 978-3642061042
Smart Technologies for Safety Engineering (2008) ISBN 978-0470058466

Przypisy

[1] Holnicki-Szulc, Jan 1945-, [w:] VIAF [online] (ang.).

[2] Staff - IPPT PAN.

[3] Department of Intelligent Technologies.

[4] A concept of the SDT (Self-Deployable Tensegrity) structure for the rapid and precise lifting of helium aerostats, especially into the stratosphere.

[qqq-5] Kobori Prize.

[naa-6] IPPT PAN Director’s Awards Winners.

[7] Uchwała Nr 1/D/2014.

[8] Jan Holnicki-Szulc - Smart-Tech.

[9] Adaptive Landing Gears for Improved Impact Absorption (ADLAND).

[10] Smart Technologies for Safety Engineering.

[11] Virtual Distortion Method.

[12] Structural analysis, design and control by the virtual distortion method / Jan Holnicki-Szulc, Jacek T. Gierlinski..

[13] Smart Structures : Requirements and Potential Applications in Mechanical and Civil Engineering.

[14] Book Reviews.

[15] Smart technologies for safety engineering.

[16] Jan Holnicki-Szulc Professor, Institute of Fundamental Technological Research (IPPT PAN).

[17] Structural modifications simulated by virtual distortions.

[18] The virtual distortion method—a versatile reanalysis tool for structures and systems.

[19] Adaptive Impact Absorption – The Concept and Potential Applications.

[20] Self-deployable tensegrity structures for adaptive morphing of helium-filled aerostats.

[21] Adaptive landing gear concept—feedback control validation.

[Landing_capsule_for_safe_airdrops-22] Landing capsule for safe airdrops.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]