Nguyên thực lục

Nguyên thập tam triều thực lục (chữ Hán: 元十三朝實錄), viết tắt Nguyên thực lục (元實錄), là bộ thực lục do nhà Nguyên chính thức biên soạn nhưng nay đã bị thất lạc.

Tổng quan

Vào đầu thời Minh, Đại tướng Từ Đạt đã thu được bộ sách này từ Thuận Thiên phủ (Bắc Kinh) và vận chuyển về Ứng Thiên phủ (Nam Kinh). Sau này, khi triều đình nhà Minh biên soạn bộ chính sử Nguyên sử, họ đã sao chép một lượng lớn nội dung từ Nguyên thực lục vào đó. Do đó, mọi người vẫn có thể hiểu được phần nào về nội dung của bộ thực lục này thông qua bộ Nguyên sử. Tác phẩm này được viết theo thể biên niên. Khác với Đường thực lục và Tống thực lục, Nguyên thực lục không có mục Đại thần phụ truyện, mà thay vào đó, triều đình đã biên soạn một bộ sách riêng là Hậu phi công thần liệt truyện.

Nội dung

Từ khi Thái Tổ Thiết Mộc Chân lập quốc cho đến khi Nguyên Huệ Tông chạy về phương Bắc, nhà Nguyên trải qua tổng cộng 15 đời Hoàng đế. Trong số đó, Nguyên Thiên Thuận Đế và Nguyên Huệ Tông không được biên soạn thực lục. 13 bộ thực lục của các đời vua còn lại bao gồm:

TT	Danh xưng		Tên vua	Chú thích
	Tiếng Việt	Tiếng Trung
1	Thái Tổ thực lục	太祖实录	Thiết Mộc Chân	Hoàn thành cùng với thực lục của Thái Tông, Định Tông, Duệ Tông, Hiến Tông vào tháng 10 năm Đại Đức thứ 7 (1303). Có cả phiên bản chữ Duy Ngô Nhĩ.
2	Thái Tông thực lục	太宗实录	Oa Khoát Đài
3	Định Tông thực lục	定宗实录	Quý Do
4	Hiến Tông thực lục	宪宗实录	Mông Kha
5	Thế Tổ thực lục	世祖實錄	Hốt Tất Liệt	Bắt đầu giám tu từ ngày 25 tháng 6 năm Chí Nguyên thứ 31 (1294), và dâng lên vào ngày 11 tháng 6 năm Nguyên Trinh thứ 1 (1295), gồm tổng cộng 210 quyển; ngoài ra còn có Sự mục 54 quyển và Thánh huấn 6 quyển.
6	Thành Tông thực lục	成宗實錄	Nguyên Thành Tông	Bắt đầu biên soạn và chỉnh lý từ ngày 20 tháng 3 năm Chí Đại thứ 1 (1308), và dâng lên vào ngày 26 tháng 10 năm Hoàng Khánh thứ 1 (1312), gồm tổng cộng 56 quyển; ngoài ra còn có Sự mục 10 quyển và Chế chiếu lục 7 quyển.
7	Vũ Tông thực lục	武宗實錄	Nguyên Vũ Tông	Bắt đầu biên soạn và chỉnh lý từ ngày 5 tháng 5 năm Chí Đại thứ 4 (1311), và dâng lên cùng ngày với Thành Tông Thực lục, gồm tổng cộng 50 quyển; ngoài ra còn có Sự mục 7 quyển và Chế chiếu lục 3 quyển.
8	Nhân Tông thực lục	仁宗實錄	Nguyên Nhân Tông	Bắt đầu biên soạn và chỉnh lý từ ngày 9 tháng 11 năm Diên Hữu thứ 7 (1320), và dâng lên vào ngày 4 tháng 2 năm Chí Trị thứ 3 (1323), gồm tổng cộng 60 quyển; ngoài ra còn có Sự mục 17 quyển và Chế chiếu lục 13 quyển.
9	Anh Tông thực lục	英宗實錄	Nguyên Anh Tông	Bắt đầu biên soạn và chỉnh lý từ ngày 14 tháng 12 năm Thái Định thứ 1 (1324), và dâng lên vào ngày 17 tháng 5 năm Chí Thuận thứ 1 (1330), gồm tổng cộng 40 quyển; ngoài ra còn có Sự mục 8 quyển và Chế chiếu lục 2 quyển.
10	Thái Định thực lục	泰定實錄	Nguyên Thái Định Đế	Bắt đầu biên soạn và chỉnh lý vào năm Nguyên Thống nguyên niên (1333).
11	Minh Tông thực lục	明宗實錄	Nguyên Minh Tông	Sơ thảo và chuẩn bị vào năm Nguyên Thống thứ 2 (1334) (do Thành Tuân chủ biên).
12	Văn Tông thực lục	文宗實錄	Nguyên Văn Tông	Sơ thảo và chuẩn bị vào năm Nguyên Thống thứ 2 (1334) (do Tô Thiên Tước chủ biên).
13	Ninh Tông thực lục	宁宗实录	Nguyên Ninh Tông	Sơ thảo và chuẩn bị sau năm Nguyên Thống thứ 2 (1334) (do Tạ Đoan chủ biên).

Ngoài 13 đời vua trên, nhà Nguyên còn biên soạn Duệ Tông thực lục và Thuận Tông thực lục một quyển (cùng các thực lục khác).

Đọc thêm

• Tạ Quý An, 谢贵安 (2013). 中国已佚实录研究 [Nghiên cứu về các bộ Thực lục thất lạc của Trung Quốc]. Thượng Hải cổ tịch xuất bản xã.