Triptamina
| Triptamina | |
|---|---|
 | |
| Formula kimikoa | C10H12N2 |
| SMILES kanonikoa | 2D eredua |
| MolView | 3D eredua |
| Konposizioa | Nitrogeno, karbono eta hidrogeno |
| Mota | tryptamine alkaloid (en)  |
| Ezaugarriak | |
| Fusio-puntua | 114 ℃ |
| Masa molekularra | 160,1 Da |
| Erabilera | |
| Elkarrekintza | 5-hydroxytryptamine receptor 1B (en) , 5-hydroxytryptamine receptor 1D (en) , 5-hydroxytryptamine receptor 1E (en) , 5-hydroxytryptamine receptor 1F (en) , 5-hydroxytryptamine receptor 2A (en) , 5-hydroxytryptamine receptor 2B (en) , 5-hydroxytryptamine receptor 2C (en) eta 5-hydroxytryptamine receptor 7 (en) |
| Rola | primary metabolite (en) |
| Identifikatzaileak | |
| InChlKey | APJYDQYYACXCRM-UHFFFAOYSA-N |
| CAS zenbakia | 61-54-1 |
| ChemSpider | 1118 |
| PubChem | 1150 |
| Reaxys | 125513 |
| Gmelin | 16765 |
| ChEBI | 603448 |
| ChEMBL | CHEMBL6640 |
| ZVG | 35780 |
| EC zenbakia | 200-510-5 |
| ECHA | 100.000.464 |
| Human Metabolome Database | HMDB0000303 |
| KNApSAcK | C00001434 |
| UNII | 422ZU9N5TV |
| KEGG | C00398 |
| PDB Ligand | TSS |
Triptamina konposatu organiko aromatikoa da, C10H12N2 formula duena, indolaren deribatua eta aminen klasekoa. Solidoa da. Narritagarria da[1].
Triptamina produktu naturala da eta landare eta animaliengan aurki daiteke.
Ezaugarriak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Triptaminak eragin fisiologikoak ditu ugaztunengan[2]. Besteak beste, serotonina-hartzaileak aktibatzen ditu eta sistema dopaminergiko, serotonergiko eta glutamatergikoen jarduera erregulatzen du. Giza hesteetan, bakterioek triptamina bihurtzen dute dietako triptofanoa, zeinek 5-HT4 hartzaileak aktibatzen dituen eta mugikortasun gastrointestinala erregulatzen duen[3].
Sintesia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Triptamina landareetatik erauz daiteke. Alabaina, hainbat metodo sintetiko badaude: adibidez, indoletik abiatuta hiru urratsetako prozesu bati jarraituta. Lehenik Mannich-en errakzioari jarraituta aduktu bat osatzen da zeinek sodio zianuro bidez tratatuta nitrilo deribatua eratzen duen, atzenik erreduzitzen deena triptamina lortzeko[4].
Triptamina ordezkatuak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Triptamina ordezkatu asko biologikoki aktiboak dira, neurotransmisoreak eta droga psikodelikoak barne. Hainbat botika, jatorri naturalekoak zein sintetikoak, triptaminaren deribatuak dira[5].
Familia honetako kide ezagunenak serotonina (neurotransmisore garrantzitsua) eta melatonina (eguneroko funtzio fisiologikoenerregulazioan parte hartzen duen hormona) dira. Triptamina ordezkatu naturalak beren propietate psikotropikoengatik erabili ohi dira.
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ (Ingelesez) PubChem. «Tryptamine» pubchem.ncbi.nlm.nih.gov (kontsulta data: 2025-11-11).
- ↑ (Ingelesez) Blough, Bruce E.; Landavazo, Antonio; Decker, Ann M.; Partilla, John S.; Baumann, Michael H.; Rothman, Richard B.. (2014-10-01). «Interaction of psychoactive tryptamines with biogenic amine transporters and serotonin receptor subtypes» Psychopharmacology 231 (21): 4135–4144. doi:. ISSN 1432-2072. PMID 24800892. PMC 4194234. (kontsulta data: 2025-11-11).
- ↑ (Ingelesez) Jenkins, Trisha; Nguyen, Jason; Polglaze, Kate; Bertrand, Paul. (2016-01-20). «Influence of Tryptophan and Serotonin on Mood and Cognition with a Possible Role of the Gut-Brain Axis» Nutrients 8 (1): 56. doi:. ISSN 2072-6643. (kontsulta data: 2025-11-11).
- ↑ «Tryptamine synthesis - chemicalbook» www.chemicalbook.com (kontsulta data: 2025-11-11).
- ↑ Shulgin, Alexander T.; Shulgin, Ann. (1997). Tihkal: the continuation. Transform ISBN 978-0-9630096-9-2. (kontsulta data: 2025-11-11).
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q409439
Multimedia: Tryptamine / Q409439