ข้ามไปเนื้อหา

จารึกบนฐานพระพุทธรูปวัดหัวเวียง

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
จารึกบนฐานพระพุทธรูปวัดหัวเวียง
จารึกความยาวห้าบรรทัด
พระพุทธรูปปางนาคปรกจากวัดหัวเวียง จารึกนี้อยู่ที่ฐานของพระพุทธรูป ปัจจุบันตั้งจัดแสดงอยู่ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระนคร กรุงเทพมหานคร
ประเภทจารึก
ตัวหนังสือเขมรเก่า, อักษรกวิ
สร้าง1183
ค้นพบ1904 ที่วัดเวียง อำเภอไชยา
ที่อยู่ปัจจุบันพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระนคร

จารึกครหิ หรือชื่อทางการว่า จารึกบนฐานพระพุทธรูปวัดหัวเวียง[1] เป็นจารึกภาษาเขมรเก่าอักษรกวิที่ค้นพบในอำเภอไชยา จังหวัดสุราษฎร์ธานี ทางตอนใต้ของประเทศไทย กำหนดอายุ พ.ศ. 1726 (ค.ศ. 1183)[2][3] จารึกความยาวห้าบรรทัดนี้อยู่บนฐานของพระพุทธรูปทองสัมฤทธิ์ปางนาคปรกที่ค้นพบในวัดเวียงในอำเภอไชยา[1] และเก็บรักษาที่วัดหัวเวียง[3] ปัจจุบันพระพุทธรูปองค์นี้เก็บรักษาเป็นสมบัติของพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระนครในกรุงเทพมหานคร[1] ชื่อของจารึกว่า ครหิ (Grahi) หรือ Kia-lo-hi ในบันทึกจีน จูฟานจื่อ เชื่อกันว่าเป็นชื่อเก่าของไชยา[4] นครซึ่งในอดีตเป็นส่วนหนึ่งของตามพรลิงค์ และในอดีตเป็นรัฐพรมแดนระหว่างศรีวิชัยกับเขมรในคาบสมุทรมลายู[2][4]

ชื่ออย่างเป็นทางการบนระเบียนของไทย ได้แก่[1] สฎ. 9 และ จารึกที่ 25 จารึกที่ฐานพระพุทธรูปจากวัดหัวเวียง

เนื้อความ

[แก้]

ยอร์ช เซเดส์ ถอดความจารึกไว้ได้ว่า[5]

  1. ๑๑๐๕ ศกโถะนกฺษตฺร ด ตบะสกฺติ กมฺรเดง อญฺ มหาราช ศฺรีมต ไตฺรโลกฺยราชเมาลิภูษนพรฺมมเทว ปิ เกต
  2. เชฺยษฐ โนะ พุทธพาร มหาเสนาปติ คลาไน ต จำ สฺรุก คฺรหิ อาราธนา ต มฺรเตง ศฺรีญาโน เถฺว ปฺร
  3. ติมา เนะ ทํงน มาน สํริต การ มฺาย ตุล พิร ต ชา พฺยาย มาส ตบ ตนฺลิง ติ ษฺถาปนา ชา ปฺรติ
  4. มา มหาชน โผง ต มาน สรฺทธา อนุโมทนา ปูชา นมสฺการ นุ เนะ เลงฺ ส _ _ บาน สรฺวฺวชญตา
  5. _ ห ต ชา _ _

ซึ่งสามารถแปลได้ใจความเกี่ยวกับการสร้างพระพุทธรูปนี้ว่า[2] สร้างขึ้นในศักราช ๑๑๐๕ ปีกระต่าย (เถาะนักษัตร) โดยพระเจ้า ศรีมัตไตรโลกยราช เมาลิภูษนวรรมเทวะ มีพระราชโองการให้มหาเสนาบดี คลาไน ผู้รักษาเมือง ครหิ อาราธนา มฺรเตง ศรีญาโน[5] สร้างพระพุทธรูปนี้ขึ้น

อ้างอิง

[แก้]
  1. 1 2 3 4 "จารึกบนฐานพระพุทธรูปวัดหัวเวียง". ฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร. 2007-02-13.
  2. 1 2 3 Muljana, Slamet (2006). Sriwijaya. Yogyakarta: LKiS Pelangi Aksara. pp. 279–284. ISBN 9789798451621. 9798451627, 9789798451621.
  3. 1 2 de Casparis, J.G. (1967). "The Date of The Grahi Buddha" (PDF). Journal of the Siam Society. London. 55 (1).
  4. 1 2 Braginsky, Vladimir (2014-03-18). Classical Civilizations of South-East Asia (ภาษาอังกฤษ). Routledge. pp. 86–98. ISBN 9781136848797.
  5. 1 2 ประชุมศิลาจารึกสยาม, ภาคที่ 2. แผนกโบราณคดี. โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. 2472.
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=จารึกบนฐานพระพุทธรูปวัดหัวเวียง&oldid=12361928"