Грэцкая энэргія

«Грэцкая энэргія»
грэц. «Ελληνική Ενέργεια»
Тып	акцыйнае таварыства
Лістынг на біржы	Атэны: ELPE
Заснаваная	1958 (67 гадоў таму)
Заснавальнікі	урад Грэцыі
Уласьнікі	сям'я Ёаніса Лаціса (40%), урад Грэцыі (31%)
Краіна	Грэцыя
Разьмяшчэньне	вобласьць Атыка
Адрас	Марусі, Хімарская вуліца, дом 8А
Ключавыя фігуры	Сьпіліёс Ліванос (старшыжня), Андрэас Сямісіс (генэральны дырэктар)
Галіна	нафтаперапрацоўка
Прадукцыя	бэнзін, электраэнэргія, дызэльнае паліва, газа, рэактыўнае паліва, топачная мазута, флёцкая мазута, звадкаваны нафтавы газ, звадкаваны прыродны газ, прыродны газ
Абарачэньне	▼12,768 млрд эўра (2024 год)
Апэрацыйны прыбытак	▼1,026 млрд эўра (2024 год)
Чысты прыбытак	▼401 млн эўра (2024 год)
Лік супрацоўнікаў	3734 (2024 год)
Даччыныя кампаніі	«Грэцкая нафта», «Грэцкі ўздым», «Аспрофас», «Окта» (Паўночная Македонія)
Аўдытар	«Эрнст і Янг Грэцыі»
helleniqenergy.gr
«Грэцкая энэргія» у Вікісховішчы

«Грэцкая энэргія» — прамысловае прадпрыемства Грэцыі, заснаванае ў 1958 годзе ў якасьці «Грэцкага нафтаперапрацоўчага заводу Аспропіргасу».

На 2025 год мела 3 нафтаперапрацоўчыя заводы ў Грэцыі і звыш 2000 аўтазаправачных станцыяў у Грэцыі і 5 іншых краінах Паўднёва-Ўсходняй Эўропы, у тым ліку звыш 300 зарадных станцыяў для электрамабіляў у Грэцыі, а таксама электрастанцыі агульнай магутнасьцю звыш 4-х гігаватаў. У 2023 годзе за мяжу паставілі 8,3 млн тонаў паліва, што складала 54 % вытворчасьці. Вываз тавараў і паслугаў «Грэцкай энэргіі» за мяжу склаў 6,14 млрд эўра, а выплаты падаткаў у Грэцыі — 2,91 млрд эўра. Прадпрыемства перапрацавала 87 % сваіх адкідаў і налічвала 3640 супрацоўнікаў.

У 2024 годзе вырабіла беспапярэднія 17,2 млн тонаў нафтапрадуктаў, а магутнасьць аднаўляльных крыніцаў энэргіі ў Грэцыі склала 494 мэгаватаў.

Вытворчасьць

На 2025 год «Грэцкая энэргія» ажыцьцяўляла нафтаперапрацоўку праз даччынае прадпрыемства «Грэцкая нафта», якой належалі 3 нафтаперапрацоўчыя заводы ў Аспропіргасе (акруга Заходняя Атыка), Тэсалёніках (вобласьць Цэнтральная Македонія) і Элефсіне (Заходняя Атыка) агульнай магутнасьцю 344 000 бочак за содні, што складала 65 % магутнасьці ў Грэцыі. Гэтыя НПЗ мелі сховішчы для нафты і паліва на 6,65 млн кубамэтраў. Хімічная вытворчасьць улучала поліпрапілен, літую плёнку і распушчальнікі. На «Грэцкую энэргію» прыпадала 50 % хімічнай вытворчасьці ў краіне, 70 % вырабаў якой накіроўвалі за мяжу ў Турэччыну і Італію, на Балканы і Пірэнэйскі паўвостраў. За 2022 год прадалі 15,5 млн тонаў нафтапрадуктаў, зь якіх 54 % паставілі за мяжу.

• Аспропіргаскі НПЗ. Пабудаваны ў 1958 годзе. У 1986 годзе ўкаранілі вадка-каталітычнае расшчапленьне для вытворчасьці бэнзіну. Содневая магутнасьць перапрацоўкі складала 146 000 бочак. Ёмістасьць сховішча складала 1,4 млн кубамэтраў. Індэкс складанасьці Нэльсана для заводу быў на высокім узроўні 9,7.
• Тэсалёніцкі НПЗ. Выкарыстоўваў гідраачыстку, таму меў індэкс Нэльсана на ўзроўні 5,8. Содневая магутнасьць складала 90 000 бочак, а ёмістасьць сховішча 1,4 млн м³. Быў адзіным НПЗ на поўначы Грэцыі, які пастаўляў нафтапрадукты ў іншыя краіны Паўднёва-Ўсходняй Эўропы.
• Элефсінскі НПЗ. Меў магутнасьць у 106 000 бочак за содні. У 2012 годзе ў ходзе перабудовы коштам 1,5 млрд эўра ўкаранілі гідракрэкінг і каксаваньне для вытворчасьці дызэльнага паліва. У выніку індэкс Нэльсана вырас да 12, што зрабіла завод адным з найбольш сучасным у Міжземнамор'і. Памер сховішчаў складаў 4,1 млн м³, што ўлучала нафтасховішча «Мэгара».

Аўтацыстэрны «Эка» з газай на Родаскім лётнішчы імя Дыягора (2022 год)

Збыт ажыцьцяўлялі праз уласную сетку з 2000 аўтазаправачных станцыяў «Грэцкай энэргіі», сярод якіх 300 дзейнічала за мяжой у 5 краінах Паўднёва-Ўсходняй Эўропы: у Баўгарыі, на Кіпры, у Паўночнай Македоніі, Сэрбіі і Чарнагорыі. У Грэцыі займалі 30 % рынку нафтапрадуктаў. Пры лётнішчах Грэцыі працавала 24 авіязаправак. Даччынае прадпрыемства «Грэцкі ўздым» мела выключнае права на выведку і распрацоўку 6 марскіх нафтарадовішчаў пераважна на захад ад Грэцыі ў Іянічны моры:

1. № 2 на захад ад вострава Керкіра (25 %) — «Энэргеан» (Вялікабрытанія) меў 75 %;
2. «Іянічнае» на поўдзень ад Керкіры (100 %);
3. № 10 на захад ад Пэляпанэсу (100 %);
4. «Заходнекрыцкае» на захад ад Крыту (30 %) — «Эксан-Мобіл» (ЗША) меў 70 %;
5. «Паўднёва-заходнекрыцкае» на паўднёвы захад ад Крыту (30 %) — «Эксан-Мобіл» меў 70 %;
6. «Тракійска-марское» ў Тракійскім моры (25 %) — «Сьвідравінныя паслугі Калфрак» (Канада) мелі 75 %.

«Грэцкі ўздым» меў супольніцтвы зь 10 замежнымі прадпрыемствамі і 4-ма ўнівэрсытэтамі Грэцыі. За 2022—2023 гады правялі 7 сэйсьмічных дасьледаваньняў коштам 30 млн эўра на 2 дзейных і 3-х будучых радовішчах. Даччынае прадпрыемства «ГН-Эдысан» мела электрастанцыі на прыродным газе магутнасьцю 840 Мват. Сярод іншага, «Грэцкая энэргія» мела звыш 200 зарадных станцыяў для электрамабіляў магутнасьцю да 150 кіляват пры аўтазапраўках, а таксама зарадныя прылады магутнасьцю да 22 кіляватаў пры гандлёвых цэнтрах. Даччынае прадпрыемства «Аспрофас» мела звыш 160 інжынэраў у 25 тэхнічных аддзелах, якія ўзводзілі цягам 2022 году звыш 120 нафтаперапрацоўчых вытворчасьцяў і электрастанцыяў у 20 краінах коштам 12,3 млн эўра.

Замежная прысутнасьць

На 2025 год «Грэцкая энэргія» мела даччыныя прадпрыемствы ў 9 краінах Эўропы, у тым ліку 3 па-за паліўнай галіной:

• «Міжнародная грэцкая энэргія» (Аўстрыя). Холдынг для ўкладаньняў за мяжой.
• «Фінансы Грэцкай энэргіі» (Вялікабрытанія). Заснаванае ў 2005 годзе для разьмяшчэньня эўрааблігацыяў на «Люксэмбурскай біржы».
• «ГН-Эдысан» (Нідэрлянды). Сумеснае прадпрыемства мела 2 электрастанцыі ў Грэцыі.

Аўтазапраўка «Эка» ў Сафіі (Баўгарыя, 2007 год)

Даччыныя прадпрыемствы паліўна-энэргетычнай галіны пераважна працавалі на Балканах.

• «Эка Баўгарыі». У 2002 годзе ў Баўгарыі стварылі сетку аўтазаправак, празь якую прадавалі паліва, звадкаваны нафтавы газ і змазачныя алівы. Сетка была 4-й паводле велічыні ў краіне пры 95 аўтазапраўках у 90 % акругаў, на 41 зь якіх працавалі пякарні, а на 8 — аўтамыйні.
• «Эка Кіпру». Ад 2002 году на Кіпры мелі гандлёвую сетку «Эка» з 98 АЗС. Празь яе таксама прадавалі дызэльнае паліва, топачную мазуту, газу і рэактыўнае паліва.
• «Окта» (Паўночная Македонія, засн. 1978). У 1999 годзе набылі прадпрыемства, якое мела нафтаперапрацоўчы завод магутнасьцю 2,5 млн тонаў і найбольшую ў краіне сетку з 25 АЗС. Сярод іншага, прадпрыемства валодала таварняй на 350 000 кубамэтраў паліва, дзе таксама захоўвалі флёцкую мазуту і звадкаваны прыродны газ. НПЗ «Окты» быў злучаны трубаправодам даўжынёй 213 км з грэцкім НПЗ у Тэсалёніках. Урэшце, працавала 5 сонечных электрастанцыяў магутнасьцю 440 кіляватаў.
• «Грэцкія аднаўляльнікі» (Румынія). Мела сонечныя электрастанцыі магутнасьцю 800 МВат.
• «Эка Сэрбіі» (Бялград). Заснаванае ў 2002 годзе. Мела сховішча на 2000 кубамэтраў паліва і сетку зь 57 аўтазаправак, на 49 зь якіх працавалі кавярні.
• «Югапэтрол» (Чарнагорыя, засн. 1947). Найбольшае нафтававае прадпрыемства Чарнагорыі, якое набылі ў 2002 годзе. У 2014 годзе галаўную сядзібу перанесьлі з прыморскага Котару ў сталічную Падгорыцу. Паямі прадпрыемства гандлявалі на «Чарнагорскай біржы». Мела сховішча паліва на 110 000 кубамэтраў у прыморскім Бары, 46 аўтазаправак і 23 аўтацыстэрны, 3 яхтавыя заправачныя станцыі і 2 тэрміналы рэактыўнага паліва для самалётаў.

Уласьнікі

На 2025 год найбольшымі пайшчыкамі «Грэцкай энэргіі» былі:

• «Усеэўрапейскі нафтапрамысловы холдынг» (Кіпр; сям'я Ёаніса Лаціса) — 40 %;
• «Грэцкае прадпрыемства паёў і маёмасьці» (урад Грэцыі) — 31 %.

Рэштай паёў «Грэцкай энэргіі» ў вольным абарачэньні гандлявалі на «Біржы Атэнаў», а таксама ў выглядзе на глябальных дэпазытарных расьпісак (ГДР) на «Лёнданскай фондавай біржы» (Анегльшчына). Аблігацыі прадпрыемства за мяжой прадавалі празь «Люксэмбурскую біржу».

Мінуўшчына

У 1955 годзе ўрад Грэцыі заключыў кантракт на будаўніцтва ў Аспропіргасе першага ў Грэцыі нафтаперапрацоўчага заводу (НПЗ), якое распачалі ў 1956 годзе. У 1958 годзе завод адчынілі. У 1966 годзе грэцкі прадпрымальнік Томас Пападопулас (1899, Філіятра — 1988) адчыніў НПЗ «Эса Папас» на захадзе Тэсалёнікаў. У 1971 годзе холдынг Ёаніса Лаціса (1910, Катакала — 2003) адчыніў НПЗ «Бэнзін Грэцыі» ў Элефсіне. У 1975 годзе ўрад Грэцыі заснаваў АТ «Грамадзкае нафтавае прадпрыемства» («ГНП») і набыў АТ «Грэцкі НПЗ Аспропіргасу». У выніку ўрад апанаваў нафтаперапрацоўку ў краіне.

У 1981 годзе ўрад Грэцыі набыў НПЗ «Эса Папас», які перайменавалі ў «Эка». У 1985 годзе стварылі «ГНП-Экі» для выведкі нафтарадовішчаў. У 1988 годзе заснавалі «Грамадскае прадпрыемства газазабесьпячэньня», якое «Грамадзкае нафтавае прадпрыемства» набыло для збыту нафтапрадуктаў у Грэцыі. «Грэцкі НПЗ Аспропіргасу» заснаваў дасьледчае прадпрыемства «Аспрофас». У 1991 годзе «Грамадзкае нафтавае прадпрыемства» набыло холдынг «Эка», таму нафтаперапрацоўку пашырылі за кошт магутнасьці заводу «Эка Эльчыдымак». Да 1997 году «ГНП-Экі» правяла выведку на захадзе Грэцыі з удзелам кансорцыюмаў «Трытон» (Атэны) і «Прадпрыемства».

Аўтазаправачная станцыя «Эка» ў Леўкасе (2014 год)

У 1998 годзе «Грамадзкае нафтавае прадпрыемства» перайменавалі ў «Грэцкую нафту» («ГН») з далучэньнем даччыных прадпрыемстваў. Паі прадпрыемства разьмясьцілі на «Фондавай біржы Атэнаў» і «Лёнданскай фондавай біржы» (Ангельшчына). У далейшым «Грэцкая нафта» пашырыла дзейнасьць на Македонію, Альбанію, Кіпр, Сэрбію і Чарнагорыю ды Баўгарыю. У 2003 годзе далучылі «Бэнзін Грэцыі» з НПЗ у Элефсіне. Пасьля будаўніцтва газатурбіннай устаноўкі з камбінаваным цыклем магутнасьцю 390 мэгаватаў у Тэсалёніках прыступілі да гандлю электраэнэргіяй. Да 2007 году стварылі даччыныя прадпрыемствы «Дыяксон» у Каматынях і «Аднаўляльныя крыніцы энэргіі Грэцкай нафты». У 2007 годзе для вытворчасьці электраэнэргіі стварылі сумеснае прадпрыемства «ГН-Эдысан» з удзелам італьянскага прадпрыемства «Эдысан» (Мілян).

У 2009 годзе набылі вытворчасьць паліва «Брытанскай нафты» ў Грэцыі. У выніку экспарт 3-х НПЗ у Аспропіргасе, Тэсалёніках і Элефсіне перавысіў 50 % агульнага абсягу продажаў. У 2011 годзе запусьцілі газатурбінную электрастанцыю з камбінаваным цыклем магутнасьцю 420 МВат у Тысьбе (акруга Бэотыя) з удзелам «ГН-Эдысан». У 2013 годзе выпусьцілі эўрааблігацыі на 500 млн эўра. У наступныя гады выпусьцілі аблігацыі на яшчэ 1 млрд эўра, у выніку чаго «Грэцкая нафта» стала найбольшым іх эмітэнтам у краіне. У 2022 годзе запусьцілі найбольшую ў Грэцыю сонечную электрастанцыю ў Казанях коштам 135 млн эўра. 20 верасьня 2022 году Агульны сход холдынгу зьмяніў назву прадпрыемства на «Грэцкая энэргія», даччыным прадпрыемствам якога стала АТ перапрацоўкі, пастаўкі, продажу нафтапрадуктаў і нафтахіміі (АТ ПППНН) «Грэцкая нафта», за якім пакінулі нафтаперапрацоўку і продаж нафтапрадуктаў. Холдынг «Грэцкая энэргія» засяродзіўся на распрацоўцы аднаўляльных крыніцаў энэргіі магутнасьцю 3,2 гігаваты, зь якіх 1 гігават увялі да 2025 году. Для гэтага ўступілі ў супольніцтва зь нямецкім прадпрыемствам «Райнска-Вэстфальскія электрастанцыі» (Эсэн). Таксама распачалі разбудову сеткі зь 10 000 зарадных станцыяў для электрамабіляў.

Вонкавыя спасылкі

• Усе навіны (грэцк.) // АТ «Грэцкая энэргія», 2025 г. Архіўная копія ад 2025 г. Праверана 4 красавіка 2025 г.