Джоэль Мокір

Джоэль Мокір
англ.: Joel Mokyr
Дата нараджэння	26 ліпеня 1946(1946-07-26) (79 гадоў)
Месца нараджэння	Лейдэн, Паўднёвая Галандыя, Нідэрланды, Каралеўства Нідэрландаў
Грамадзянства	Ізраіль  ЗША
Род дзейнасці	гісторык эканомікі, выкладчык універсітэта, эканаміст
Навуковая сфера	эканамічная гісторыя[d]
Месца працы	Паўночна-Заходні ўніверсітэт Тэль-Авіўскі ўніверсітэт
Альма-матар	Яўрэйскі ўніверсітэт у Іерусаліме Ельскі ўніверсітэт
Навуковы кіраўнік	John C.H. Fei[d] і William N. Parker[d]
Член у	Нацыянальная акадэмія дэі Лінчэі Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Нідэрландская каралеўская акадэмія навук Эканаметрычнае таварыства[d]
Узнагароды	грант Гугенхайма (1980) прэмія Бальцана[d] (2015) Dr A.H. Heineken Prize for History[d] (2006) член Эканаметрычнага таварыства[d] (2011) член Амерыканскай акадэміі мастацтваў і навук Clarivate Citation Laureate[d] (2021) honorary doctorate from University of Lyon-II[d] (16 лістапада 2023)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Джоэль Мокір (англ.: Joel Michael Mokyr, іўр.: יואל מיכאל מוקיר, пры нараджэнні Мок (нідэрл.: Joël Michael Mok); нар. 26 ліпеня 1946(1946-07-26), Лейдэн, Паўднёвая Галандыя) — ізраільскі і амерыканскі гісторык эканомікі. Доктар філасофіі (1974), прафесар Паўночна-Заходняга і Тэль-Авіўскага ўніверсітэтаў. Лаўрэат прэмій Хейнекена (2006) і Бальцана (2015). Clarivate Citation Laureate (2021). Лаўрэат Прэміі па эканоміцы памяці Альфрэда Нобеля (2025).

Біяграфія

Нарадзіўся ў сям’і галандскіх яўрэяў, якія перажылі Халакост. Яго бацька Саламон Мок (нідэрл.: Salomon Mok; 1902, Амстэрдам — 1948, Утрэхт) памёр, калі яму споўніўся год; выхоўваўся маці Гондай Мары (Левіяй) Якабс (нідэрл.: Gonda Marie Jakobs; 1909, Амстэрдам — 1988, Хайфа) у Хайфе. У 1968 годзе атрымаў ступень бакалаўра ў галіне эканомікі і гісторыі ў Яўрэйскім універсітэце. Атрымаў ступені магістра (1972, эканоміка) і доктара філасофіі (1974, эканоміка) у Ельскім універсітэце.

У 1974 годзе пачаў выкладаць у Паўночна-Заходнім універсітэце. Цяпер там прафесар эканомікі і гісторыі, а таксама прафесар школы эканомікі Тэль-Авіўскага ўніверсітэта.

Абраны ў Амерыканскую акадэмію мастацтваў і навук (1996) і замежным членам Каралеўскай акадэміі навук і мастацтваў Нідэрландаў (2001).

Выбіраўся прэзідэнтам Асацыяцыі эканамічнай гісторыі.

Сям’я

Жанаты, мае дзве дачкі.

Старэйшы брат — Махіэль Роберт Мок (1932—2019), нідэрландскі юрыст, генеральны адвакат Вярхоўнага суда Нідэрландаў.

Даследаванні

Прамысловая рэвалюцыя

Мокір сцвярджае, што прамысловая рэвалюцыя стала вынікам развіцця культуры і інстытутаў і што ўмовай мадэрнізацыі стала «ўзнікненне веры ў карыснасць прагрэсу» і «гэта быў паваротны момант, калі інтэлектуалы пачалі разумець, што веды могуць назапашвацца».

На думку Мокіра, росквіту неартадаксальных ідэй у Еўропе спрыяла палітычная раздробленасць (наяўнасць вялікай колькасці дзяржаў), паколькі прадпрымальнікі, наватары, ідэолагі і ерэтыкі маглі лёгка бегчы ў суседнюю дзяржаву, калі б адна з іх паспрабавала здушыць іх ідэі і дзейнасць. Менавіта гэта адрознівала Еўропу ад тэхналагічна развітых буйных унітарных імперый, такіх як Кітай і Індыя. У Кітаі таго часу ўжо прымяняўся наборны шрыфт, а Індыя дасягнула ўзроўню навукова-тэхнічных дасягненняў, супастаўнага з Еўропай у 1700 годзе, аднак прамысловая рэвалюцыя адбылася ў Еўропе, а не ў Кітаі ці Індыі. У Еўропе палітычная раздробленасць спалучалася з «інтэграваным рынкам ідэй», дзе еўрапейскія інтэлектуалы выкарыстоўвалі лінгва франка — латынь, мелі агульную інтэлектуальную аснову — класічную спадчыну Еўропы і агульнаеўрапейскі інстытут Рэспублікі вучоных.

Узнагароды

• Прэмія Шумпетэра (1990)
• Прэмія Хейнекена ў намінацыі «Гісторыя» (2006)
• Прэмія Бальцана (2015)
• Allan Sharlin Memorial Book Award (2018)
• Лаўрэат Прэміі па эканоміцы памяці Альфрэда Нобеля (2025) за выяўленне ўмоў устойлівага эканамічнага росту на аснове тэхнічнага прагрэсу.

Сачыненні

• Avner Greif, Joel Mokyr, Guido Tabellini. Two Paths to Prosperity: Culture and Institutions in Europe and China, 1200—2000. — Princeton University Press, 2025. — ISBN 978-0-691-26594-0.

Спасылкі

• Страница на сайте Северо-Западного университета (англ.)
• Великое обогащение: как Западная Европа стала экономическим лидером мира в XVIII—XIX веках // Лекция Российской экономической школы
• Why Joel Mokyr deserves his Nobel prize (англ.), The Economist, Oct 13th 2025
• «Страну двигают вперёд гении, а не рядовые граждане». Интервью 2024 года (англ.)