Міхайла Крычэўскі
| Крычэўскі Міхайла (Станіслаў) | |
|---|---|
 | |
 | |
| Род дзейнасці | ваенны |
| Дата нараджэння | невядома |
| Месца нараджэння | Берасцейскае ваяводства, Вялікае Княства Літоўскае |
| Дата смерці | 3 жніўня 1649 |
| Месца смерці | Лоеў |
| Грамадзянства | Вялікае Княства Літоўскае, пазней Гетманшчына |
Міхайла (Станіслаў) Крычэўскі (польск.: Michał Stanisław Krzyczewski, укр.: Михайло-Станіслав Кричевський; ? — 3 жніўня 1649) — шляхціч ВКЛ польска-русінскага паходжання, вайсковы і дзяржаўны дзеяч, палкоўнік Чыгірынскага і Кіеўскага палкоў рэестравых казакоў, наказны гетман украінскага казацтва.
Паходжанне і адукацыя
[правіць | правіць зыходнік]Паходзіў са шляхецкай каталіцкай сям’і Крычэўскіх гербу ўласнага, якая мела маёнткі пад Брэстам. Род праваслаўны і меў русінскае паходжанне, але быў паланізаваны на мяжы XVI–XVII стагоддзяў. Атрымаў добрую адукацыю: валодаў польскай, нямецкай, французскай і лацінскай мовамі. Быў набліжаным і папулярным у кароннага гетмана Станіслава Канецпольскага.
Вайсковая кар’ера
[правіць | правіць зыходнік]У 1627 годзе падчас вайны са Швецыяй камандаваў харугвай. Магчыма, быў тым самым Крычэўскім — таварышам харугвы князя Захарыя Чацвярцінскага, які быў паранены падчас паўстання казакоў у 1638 годзе. У 1643 годзе прызначаны палкоўнікам Чыгірынскага палка рэестравых казакоў. У 1644 годзе ўдзельнічаў у Ахмаціўскай бітве супраць татар.
У 1647 годзе ўзяў на паручальніцтва арыштаванага Багдана Хмяльніцкага і стаў яго кумам. Тады ж удзельнічаў у паходзе Аляксандра Канецпольскага супраць татар.
Пераход да казакоў
[правіць | правіць зыходнік]У 1648 годзе далучыўся да Хмяльніцкага падчас бітвы пад Жоўтымі Водамі, потым трапіў у палон у Карсунскай бітве. Пасля вызвалення прыняў праваслаўе і імя Міхайла. Камандаваў казацкім войскам пад Піляўцамі, удзельнічаў у паходзе ў Галічыну, аблозе Замасця і баях супраць войскаў Януша Радзівіла.
Гібель
[правіць | правіць зыходнік]_(2).jpg?lang=be)
У 1649 годзе Крычэўскі камандаваў 30-тысячным казацкім войском, якое трымала абарону ад наступу Януша Радзівіла. Быў цяжка паранены ў бітве пад Лоевам і трапіў у палон, дзе памёр 3 жніўня 1649 года. Паводле сведчанняў, Януш Радзівіл загадаў зрабіць яго пасмяротны партрэт і насыпаць вялікую магілу.
У літаратуры
[правіць | правіць зыходнік]- Галоўны герой рамана Панаса Фядэнкі «Гетманів кум».
- Персанаж рамана Генрыка Сянкевіча «Агнём і мячом».
- Герой аповесці Андрэя Чайкоўскага «Палкоўнік Крычэўскі».
Памяць
[правіць | правіць зыходнік]У Львове яго імем названа вуліца, у Чыгірыне — правулак.
Гл. таксама
[правіць | правіць зыходнік]Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]- А. Чайкоўскі. «Полкаўнік Крычэўскі» (Творы ў васьмі тамах, том 1)
- Крычэўскі Станіслаў-Міхайла ў Энцыклапедыі гісторыі Украіны
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Majewski W. Krzyczewski (Krzeczowski) Stanisław (Michał) // Polski Słownik Biograficzny. — T. XV/4. — S. 553–554.
- Федэнка П. Гетманів кум. — К.: Наукова думка, 1995.
- Степанков В. С. Полководці Війська Запорозького: Історичні портрети. — К., 1998. — Т. 1.