Пермь сөйләшенең мулла урынчылыгы
| Пермь сөйләшенең мулла урынчылыгы | |
| Үзисем: |
татарча |
|---|---|
| Илләр: | |
| Төбәкләр: | |
| Классификация | |
| Төркем: | |
Мулла урынчылыгы — татар теленең урта диалектына караган пермь сөйләшенең бер урынчылыгы.[1]
Таралышы
[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]Мулла урынчылыгы Пермь краеның Пермь районында яшәүче татарлар арасында таралган, бу татарларны мулла татарлары дип тә йөртәләр. Мулла татарларының борынгы бабалары – Идел буе болгарлары, алар Пермь җиренә X–XI гасырларда килеп урнашалар һәм үзләренең мәдәниятләрен гайнә татарларына һәм Кама буеның башка төп халыкларына тараталар.[2]
Үзенчәлекләре
[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]Урынчылыкта -ау/-әү>-оу/-өү//-у/-ү авазлары күчеше күренә: бозоу/бозоу/бозу (бозау); теркөү/ теркө/ теркү (теркәү — бирнә). Бу күренеш урта диалектның норлат (кайбыч), нократ сөйләшләрендә дә, уйгыр, хакас, чуаш телләрендә күренә.[1]
–ныкы/-неке кушымчасы иялек кушымчалары белән бергә килә: абзыйныкысы — абзыйныкы ; бакчаныкысы — бакчаныкы. Бу күренеш урта диалектның норлат (кайбыч), нократ, көнбатыш диалектның мәлки сөйләшләрендә дә күренә.[1]
-да,-дә кисәкчәләре икеләнә: бер дә-дә ашамый — бер дә ашамый һ.б.[1]
Искәрмәләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]Сылтамалар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]Әдәбият
[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]- Рамазанова Д. Б. К истории формирования говора пермских татар. Казань: ИЯЛИ, 1996. 239 с.
- Рамазанова Д. Б. Татары восточного Закамья: их распространение, особенности говора. Казань: Магариф, 2001. 298 с.