Рудольф Эрнеставіч Траўтфетэр

Рудольф Эрнеставіч Траўтфетэр
Дата нараджэння	20 лютага 1809(1809-02-20)
Месца нараджэння	Мітава, Курляндская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	24 студзеня 1889(1889-01-24) (79 гадоў)
Месца смерці	Санкт-Пецярбург, Расійская імперыя
Грамадзянства	Расійская імперыя
Бацька	Johann Ernst Christian (v.) Trautvetter[d]
Род дзейнасці	батанік, птэрыдолаг
Навуковая сфера	батаніка
Месца працы	Імператарскі Дэрпцкі ўніверсітэт Кіеўскі нацыянальны ўніверсітэт імя Тараса Шаўчэнкі Горы-Горацкі земляробчы інстытут Батанічны сад БІН РАН
Альма-матар	Імператарскі Дэрпцкі ўніверсітэт
Навуковы кіраўнік	Карл Хрысціян Фрыдрых фон Ледэбур[d]
Член у	Пецярбургская акадэмія навук
Узнагароды	медаль імя Бэра[d] (1885)
Подпіс
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Рудольф Эрнеставіч (Эрнст Рудольф) Траўтфетэр, з 1825 года — фон Траўтфетэр (ням.: Rudolf Trautvetter; 20 лютага 1809(1809-02-20), Мітава — 24 студзеня 1889(1889-01-24), Санкт-Пецярбург) — расійскі батанік і натураліст, знаўца рускай флоры, ардынарны прафесар, дэкан фізіка-матэматычнага факультэта і рэктар Імператарскага ўніверсітэта Святога Уладзіміра.

Біяграфія

Нарадзіўся 8 лютага 1809 года.

Паступіўшы ў 1825 годзе на медыцынскі факультэт Дэрпцкага ўніверсітэта, потым перайшоў на аддзяленне фізіка-матэматычных навук філасофскага факультэта, дзе да 1831 года займаўся спецыяльна батанікай пад кіраўніцтвам К. Х. Ледэбура; у 1829 годзе быў узнагароджаны залатым медалём за разважанне на зададзеную тэму па батаніцы.

Ганараваны ў 1833 годзе Дэрпцкім універсітэтам ступені кандыдат, у 1835 годзе — Кёнігсбергскім універсітэтам ступені доктара філасофіі, у 1839 годзе ўніверсітэтам Святога Уладзіміра ў Кіеве — ступені доктара прыродазнаўчых навук.

У 1833 годзе прызначаны на пасаду памочніка дырэктара Дэрпцкага ўніверсітэцкага батанічнага саду, у 1834 годзе, пасля публічнай абароны дысертацыі, вызначаны дацэнтам у Дэрпцкім універсітэце па прадмеце батанікі.

У 1835 годзе перайшоў на пасаду малодшага памочніка дырэктара Імператарскага Батанічнага саду ў Санкт-Пецярбургу (Ф. Б. Фішэра).

У 1838 годзе пераехаў у Кіеў, дзе быў спачатку выпраўляючым пасаду ардынарнага прафесара батанікі ў Кіеўскім універсітэце, а ў 1839 годзе быў зацверджаны на пасадзе ардынарнага прафесара. Таксама з 1838 па 1847 гады загадваў батанічным садам гэтага ўніверсітэта, якія знаходзіліся тады ў горадзе Крэмэнэць Валынскай губерні; з 1841 года працаваў над арганізацыяй новага ўніверсітэцкага батанічнага саду ў Кіеве, якім і кіраваў да 1852 года; меў у сваім падпарадкаванні гербарый універсітэта (1838—1852), кабінеты агранамічнай і механічнай школы (1839—1843) і мінералагічны кабінет (1842—1846).

Быў дэканам фізіка-матэматычнага факультэта ў 1841 годзе і з 1843 па 1847 год і віцэ-старшынёй камісіі, найвысока заснаванай для апісання губерняў Кіеўскага навучальнай акругі з 1851 па 1859 год. Прытым, Траўтфетэр чытаў ва ўніверсітэце з 1842 па 1845 год лекцыі па мінералогіі і геалогіі.

У 1847 годзе, па абранні савета, прызначаны рэктарам на 4 гады, але, яшчэ да заканчэння гэтага тэрміну, з нагоды ўвядзення новага парадку прызначэння рэктараў, найвысока быў вызначаны ў 1850 годзе рэктарам са звальненнем ад пасады прафесара. Пры выхадзе ў адстаўку ў 1859 годзе быў ганараваны звання ганаровага члена ўніверсітэта Святога Уладзіміра.

У 1860 годзе заняў месца дырэктара Горы-Горацкага земляробчага інстытута.

Неўзабаве пасля паступлення Імператарскага Санкт-Пецярбургскага батанічнага саду ў вядзенне Міністэрства дзяржаўных маёмасцяў кіраванне ім было часова даручана Траўтфетэру, зацверджанаму ў 1864 годзе ў званні загадчыка садам, а ў 1866 годзе, згодна з палажэннем новага штата батанічнага саду, дырэктарам; апошнюю пасаду Траўтфетэр займаў да 1875 года, калі ў сувязі з кепскім здароўем па асабістым прашэнні быў звольнены ў адстаўку ў чыне тайнага саветніка; месца яго заняў галоўны батанік саду Э. Л. Рэгель.

Памёр 12 студзеня 1889 года.

Шырокі гербарый Траўтфетэра захоўваецца ў імператарскім батанічным садзе і часткова («Herbarium universale» — 3377 вігдаў у 30 папках) ў Санкт-Пецярбургскай лесатэхнічнай акадэміі.

Імператарская Акадэмія навук, абраўшы Траўтфетэра ў свае член-карэспандэнт яшчэ ў 1837 годзе, прысудзіла яму ў 1885 годзе ганаровы залаты медаль Бэра за яго даследаванні па рускай флоры, а Імператарскі батанічны сад прыняў яго ў 1875 годзе ў лік сваіх ганаровых членаў.

Узнагароджаны ордэнамі Святога Станіслава і Святой Ганны 1-х ступеняў, Святога Уладзіміра 3-й ступені.

Расліны, апісаныя Траўтфетэрам

Роды

• Acelidanthus
• Faldermannia
• Microselinum
• Thuiaecarpus
• Trigonocaryum
• Diptychocarpus

Названы ў гонар Траўтфетэра

• Род Траўтфетэрыя (Trautvetteria Fisch. et C.A.Mey.)
• Рака Траўтфетэр, правы прыток Ніжняй Таймыры.

Асноўныя друкаваныя працы

Колькасць яго работ (1830—1888) даходзіць да 80. Усе яны датычацца амаль выключна флоры Расіі, усіх яе абласцей. Часткай гэта — манаграфіі асобных груп раслін рускай флоры, напрыклад, вярба, званочкавыя і іншых, часткай — апрацоўка калекцый Мідэндорфа, Шрэнка, Радэ, Бекера, Чаканоўскага і іншых.

Большасць прац Траўтфетэра надрукавана ў «Мемуарах» і «Бюлетэнях» Імператарскай Акадэміі навук, у «Бюлетэнях» Імператарскага Маскоўскага таварыства выпрабавальнікаў прыроды і ў «Працах» імператарскага батанічнага саду.

• Grundriß einer Geschichte der Botanik in Bezug auf Rußland, 1837
• Plantarum imagines et descriptiones floram rossicam illustrantes, 1844—1847 — восемь выпусков с 40 таблицами рисунков растений русской флоры
• Reise in den äußersten Norden und Osten Sibiriens während der Jahres 1843 und 1844, Вторая часть первого тома, 1847 — совместно с Карлом Мейером
• Императорский С.-Петербургский Ботанический Сад в 1870 году // Тр. Имп. С.-Петерб. бот. сада. — 1871—1872. — В. I. — Т. I. — С. 7—12.
• Observationes in plantas a Dre. G. Radde Anno 1870 in Turcomania et Transcaucasia lectas, nec non in alias quasdam(лац.) // Тр. Имп. С.-Петерб. бот. сада. — 1871—1872. — В. I. — Т. I. — С. 15—34.
• Conspectus Florae Insularum Nowaja-Semlja(лац.) // Тр. Имп. С.-Петерб. бот. сада. — 1871—1872. — В. I. — Т. I. — С. 45—88.
• Catalogus plantarum anno 1870 ab Alexio Lomonossowio in Mongolia orientali lectorum(лац.) // Тр. Имп. С.-Петерб. бот. сада. — 1872. — В. II. — Т. I. — С. 167—195.
• Императорский С.-Петербургский Ботанический Сад в 1871 году // Тр. Имп. С.-Петерб. бот. сада. — 1872. — В. II. — Т. I. — С. 258—265.
• Plantae a capit. Maloma annis 1870 et 1871 in Turcomania collectae(лац.) // Тр. Имп. С.-Петерб. бот. сада. — 1872. — В. II. — Т. I. — С. 269—282.
• Florae Rossicae fontes // Тр. Имп. С.-Петерб. бот. сада. — 1880. — Т. VII — подробный библиографический указатель всех статей, касающихся флоры России
• Incrementa florae phaenogamae Rossicae // Тр. Имп. С.-Петерб. бот. сада. — 1883—1884. — Т. VIII и IX, — указатель растений, найденных в России после выхода «Flora Rossica» Ледебура.

Літаратура

• Директор Горыгорецкого земледельческого института / Лившиц В. М., Немыкин В. В., Цыганов А. Р. // Горыгорецкий земледельческий институт. — Горки, 1999. — С. 121—127.
• Траутфеттер, Рудольф Эрнестович // Гордость и слава Белорусской государственной сельскохозяйственной академии. Профессора и выпускники: академики и члены корреспонденты / Лившиц В. М, Цыганов А. Р., Саскевич П. А. — Горки, 2017. — ISBN 978-895-467-1. — С. 5—7.
• Hasselblatt, Arnold / Otto, Gustav Album academicum der Kaiserlichen Universität Dorpat. — Dorpat, 1889. — S. 144. (ням.)
• Robert Zander, Fritz Encke, Günther Buchheim, Siegmund Seybold (Hrsg.): Handwörterbuch der Pflanzennamen. — Stuttgart, Ulmer Verlag, 1984. — ISBN 3-8001-5042-5. (ням.)