Перайсці да зместу

Рэзэкнэ

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Горад
Рэзэкнэ
лат.: Rēzekne
56°30′24″ пн. ш. 27°19′51″ у. д.HGЯO
Краіна  Латвія
Кіраўнік Aleksandrs Bartaševičs[d]
Гісторыя і геаграфія
Заснаваны 1773
Першае згадванне XII стагоддзе
Ранейшыя назвы Розіттэн, Рэжыца
Вышыня цэнтра 158,2 м
Водныя аб’екты Рэзэкнэ (рака) і Rēzekne Lake[d]
Насельніцтва
Насельніцтва
  • ▲26 425 чал. (1 студзеня 2025)[1]
Лічбавыя ідэнтыфікатары
Паштовы індэкс LV-4601, LV-4604, LV-4605, LV-4606
rezekne.lv (лат.)
Паказаць/схаваць карты
Рэзэкнэ (Латвія)
Рэзэкнэ
Рэзэкнэ

Рэ́зэкнэ (лат.: Rēzekne, латг.: Rēzne, бел.: Рэжыца) — горад у Латвіі. Да 1917 і ў 1944—1945 г. афіцыйная назва Рэжыца. «Сэрца Латгаліі», пабудаваны на сямі пагорках. Знаходзіцца на ўсходзе Латвіі, за 238 км на паўднёвы ўсход ад Рыгі. Адзін з самых буйных транспартных вузлоў ў Латвіі, а таксама эканамічны, культурны і адукацыйны цэнтр краіны.

Гісторыя

[правіць | правіць зыходнік]

Горад узнік на месцы латгальскага ўмацавання IX—XIII стагоддзяў пасля яго зруйнавання Лівонскім Ордэнам. Рыцары Ордэна пабудавалі новы замак, ад якога да цяперашняга часу засталіся толькі рэшткі. Упершыню Рэзэкнэ згадваецца ў 1285 годзе пад назвай Rositten (Розітэн).

У 1582 годзе, згодна з Ям-Запольскім мірам, які быў падпісаны ў выніку Лівонскай вайны, Рэзэкнэ апынуўся ў складзе Рэчы Паспалітай. У XVII стагоддзі горад атрымаў Магдэбургскае права.

У выніку першага падзелу Рэчы Паспалітай у 1772 годзе Рэжыца апынулася ў складзе Расійскай імперыі, спярша ў Пскоўскай губерні, з 1776 у Полацкай губерні, а з 1802 — у Віцебскай губерні. У 1772 годзе стала цэнтрам павета і ў 1773 годзе яна атрымала статус горада.

У пачатку XX стагоддзя ў Рэжыцы развіваецца прамысловасць, горад расце. У 1914 годзе колькасць насельніцтва склала 23 тысячы чалавек. У 1917 годзе горад прымае Першы з’езд латышоў і латгалаў. З атрыманнем Латвіяй незалежнасці, Рэзэкнэ стаў цэнтрам латгальскай культуры.

Насельніцтва

[правіць | правіць зыходнік]
Год Колькасць
1997 41 464
2002 38 054
2005 36 798
2007 36 345 [2]
2008 35 883 [2]
Год Колькасць
2009 35 526 [2]
2010 35 074 [2]
2012 31 559 [2]
2013 30 756 [2]
2014 29 948 [2]
Год Колькасць
2015 29 317 [2]
2016 31 216 [3]
2017 28 174 [4]
2019 27 820 [5]
2020 27 613 [6]
Год Колькасць
2021 26 839 [7]
2022 26 481 [8]
2023 26 378 [9]
2024 26 131 [10]
2025 26 425 [1]

Нацыянальны склад

[правіць | правіць зыходнік]

Станам на 2018 год нацыянальны склад жыхароў Рэзэкнэ выглядаў наступным чынам[11]:

  • Латышы (у т.л. латгальцы) — 13 820 чалавек
  • Рускія — 13 609 чалавек
  • Палякі — 690 чалавек
  • Яўрэі — 470 чалавек
  • Беларусы — 455 чалавек
  • Украінцы — 381 чалавек

Адукацыя і культура

[правіць | правіць зыходнік]

Славутасці

[правіць | правіць зыходнік]

Вядомыя ўраджэнцы і жыхары

[правіць | правіць зыходнік]

Галерэя

[правіць | правіць зыходнік]

Зноскі

[правіць | правіць зыходнік]
  1. ↑ а б Iedzīvotāju skaits pēc tautības reģionos, pilsētās, novados, pagastos, apkaimēs un blīvi apdzīvotās teritorijās gada sākumā (pēc administratīvi teritoriālās reformas 2021. gadā) — Central Statistical Bureau of Latvia. Праверана 22 жніўня 2025.
  2. ↑ а б в г д е ё ж Central Statistical Bureau of Latvia
  3. ↑ Office of Citizenship and Migration Affairs — 1990.
  4. ↑ Central Statistical Bureau of Latvia Праверана 11 верасня 2017.
  5. ↑ Central Statistical Bureau of Latvia Праверана 2 чэрвеня 2019.
  6. ↑ Central Statistical Bureau of Latvia Праверана 19 лютага 2021.
  7. ↑ Central Statistical Bureau of Latvia Праверана 15 чэрвеня 2021.
  8. ↑ Iedzīvotāju skaits pēc tautības reģionos, pilsētās, novados, pagastos, apkaimēs un blīvi apdzīvotās teritorijās gada sākumā (pēc administratīvi teritoriālās reformas 2021. gadā) 2021 - 2022 — Central Statistical Bureau of Latvia. Праверана 28 снежня 2022.
  9. ↑ Iedzīvotāju skaits pēc tautības reģionos, pilsētās, novados, pagastos, apkaimēs un blīvi apdzīvotās teritorijās gada sākumā (pēc administratīvi teritoriālās reformas 2021. gadā) 2021 - 2022 — Central Statistical Bureau of Latvia. Праверана 3 кастрычніка 2023.
  10. ↑ Iedzīvotāju skaits pēc tautības reģionos, pilsētās, novados, pagastos, apkaimēs un blīvi apdzīvotās teritorijās gada sākumā (pēc administratīvi teritoriālās reformas 2021. gadā) — Central Statistical Bureau of Latvia. Праверана 19 чэрвеня 2024.
  11. ↑ Iedzīvotāju skaits pašvaldībās pēc nacionālā sastāva Архівавана 24 верасня 2020. (лат.)

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Рэзэкнэ&oldid=4878745"