Сеткацэнтрычная вайна

Сеткацэнтрычная вайна (або «Сеткацэнтрычныя баявыя дзеянні», «Сеткацэнтрычныя аперацыі»; англ.: Network-centric warfare) — ваенная дактрына (або канцэпцыя вядзенне вайны), упершыню ўжытая на практыцы Міністэрствам абароны ЗША.

Сеткацэнтрычная вайна арыентавана на павышэнне баявых магчымасцяў перспектыўных фарміраванняў у сучасных войнах і узброеных канфліктах за кошт дасягнення інфакамунікацыйнай перавагі, аб’яднанні ўдзельнікаў ваенных (баявых) дзеянняў у адзіную сетку.

У адрозненне ад сеткавых войнаў, гэта асабліва ваенная канцэпцыя, якая прайшла доўгі шлях ад інтэлектуальных распрацовак і мазгавых штурмаў праз эксперыменты і сімуляцыі да практычных дзеянняў, якія паўплывалі на змяненне ваеннай стратэгіі ЗША і, адпаведна, інфраструктуру Пентагона. Яна шмат у чым стала магчымай дзякуючы інфакамунікацыйнай эпосе (стварэнню глабальнага інфакамунікацыйнага асяроддзя) і інфакамунікацыйныа тэхналогіям. Першай да распрацоўкі і практычнага ажыццяўлення гэтай канцэпцыі прыступіла армія УС ЗША. У завершаным выглядзе варыянты сеткацэнтрычнай вайны прадстаўлены ў амерыканскіх ваенных дактрынах «Joint Vision 2010», «Joint Vision 2020».

Заснавальнікі сеткацэнтрычнай вайны

Родапачынальнікамі сеткацэнтрычнай вайны прынята лічыць віцэ-адмірала ВМС УС ЗША Артура Цаброўскі, навуковага супрацоўніка Пентагона Джона Гарстка і адмірала Джэя Джонсана. Праграмнай працай па сеткацэнтрычнай вайне называюць сумесны артыкул А.Цаброўскі і Дж. Гарстка «Сеткацэнтрычная вайна, яе паходжанне і будучыня». Джэй Джонсан казаў, што «інфармацыйная перавага ў спалучэнні з сеткавай, распыленай атакавалай баявой моцай створыць добра прадуманыя і дакладныя дзеянні на раннім этапе, што прывядзе да надзвычай высокіх тэмпаў змены. Гэта мы называем хуткасцю перадачы каманд. Гэта тое, што мы называем сеткацэнтрычнай вайной».

Канцэпцыя сеткацэнтрычнай вайны

Гэта канцэпцыя вядзення баявых дзеянняў, якая прадугледжвае павелічэнне баявой моцы групоўкі аб’яднаных сіл за кошт утварэння інфармацыйна-камутацыйнай сеткі , якая аб’ядноўвае крыніцы інфармацыі (разведкі), органы кіравання і сродкі паражэння (падаўлення), якая забяспечвае давядзенне да ўдзельнікаў аперацый дакладнай і поўнай інфармацыі аб становішчы ў рэальным часе.

У выніку дасягаецца паскарэнне кіравання сіламі і сродкамі, павышэнне тэмпу аперацый, эфектыўнасці паражэння сіл праціўніка, жывучасці сваіх войскаў і ўзроўню самасінхранізацыі баявых дзеянняў.

Сеткацэнтрычныя сілы ў ваенным сэнсе — гэта войскі і зброя, здольныя рэалізаваць канцэпцыю сеткацэнтрычнай вайны.

Канцэпцыя прадугледжвае перавод пераваг, уласцівых асобным інфакамунікацыйных тэхналогіях у канкурэнтная перавага за кошт аб’яднання ва ўстойлівую сетку інфармацыйна дастаткова добра забяспечаных, геаграфічна раззасяроджаных сіл. Гэтая сетка, злучаная з новымі тэхналогіямі і новым узроўнем арганізацыі працэсаў і людзей, мяркуе новыя формы арганізацыйных паводзін.

Прынцыпы вядзення сеткацэнтрычнай вайны

Тэорыя сеткацэнтрычнай вайны змяшчае ў сваёй аснове тры прынцыпы:

1. Сілы, аб’яднаныя досыць надзейнымі сеткамі, атрымліваюць магчымасць якасна новага абмену інфармацыяй і дасягнення інфармацыйнай перавагі над праціўнікам.
2. Абмен інфармацыяй павышае якасць інфармацыі і ўзровень агульнай інфармаванасці аб тым, што адбываецца;
3. У выніку агульная сітуацыйная дасведчанасць такая, што дазваляе забяспечваць неабходныя супрацоўніцтва і самасінхранізацыю, павышае ўстойлівасць і хуткасць перадачы каманд, што, у сваю чаргу, рэзка павышае эфектыўнасць выканання баявой задачы.

Асноўныя рысы сеткацэнтрычнай вайны

Тры найбольш адметныя ўласцівасці «сеткавай вайны» ў параўнанні з традыцыйнай вайной у цяперашнім яе разуменні выглядаюць так:

1. Шырокая магчымасць выкарыстання геаграфічна размеркаванай сілы. Раней з-за рознага роду абмежаванняў было неабходна, каб падраздзяленні і элементы тылавога забеспячэння размяшчаліся ў адным раёне ў непасрэднай блізкасці да суперніка або да аб’екта, які абараняецца. Новая канцэпцыя здымае гэтыя абмежаванні, і гэта было практычна пацверджана.

Так, для арганізацыі адраснага тылавога забеспячэння — асновы баявога прымянення войскаў у манеўранай вайне армія ЗША ў Іраку выкарыстала размеркавальную інфармацыйную сістэму МТС (Army’s Movement Tracing System). У гэтай сістэме на аснове радыёвыпрамяняльных датчыкаў, стацыянарных і партатыўных сканараў, навігацыйнай спадарожнікавай сістэмы GPS, бесправаднога доступу і тактычнага Internet бесперапынна адсочваецца становішча ўсіх наземных рухомых аб’ектаў (танкаў, бронетранспарцёраў, БМП і т. п.) на ўсім іракскім тэатры ваенных дзеянняў, ад экіпажаў якіх органы тылу атрымлівалі запыты на пастаўку паліва, боепрыпасаў, запасных частак і іншых відаў забеспячэння. Усяго ў гэтай сістэме было задзейнічана каля 4000 бартавых камп’ютараў і 100 сервераў, якія працавалі пад Windows NT. Сістэма МТС абышлася арміі ЗША ў 418 млн долараў, атрыманых кампаніямі NSI Global inc. і Comtech Mobile Datacom Corp. за пастаўкі неабходнага абсталявання на працягу трох гадоў.

2. Сеткацэнтрычную вайну здольныя весці толькі высокаінтэлектуальныя сілы. Такія сілы, карыстаючыся ведамі, атрыманымі ад ўсёахопнага назірання за баявой прасторай і пашыранага разумення намераў камандавання, здольныя да большай эфектыўнасці, чым пры вядзенні аўтаномных, параўнальна разрозненых дзеянняў.

У сувязі з гэтым: перад пачаткам вайны ў Іраку (2003 год) над краінай былі размешчаны больш за сорак амерыканскіх спадарожнікаў, а сродкі 5-га армейскага корпуса, які прымаў удзел у аперацыі «Шок і трапятанне», асноўнай ударнай сілы групоўкі ў Іраку, ужо тады былі здольныя самастойна адсочваць да 1 000 наземных мэтаў праціўніка на працягу гадзіны. Камандзіры эскадрылляў палубнай авіяцыі маглі прымаць удзел у планаванні вылетаў сваіх экіпажаў разам з калегамі з армейскай авіяцыі, карыстаючыся агульнай інфармацыйнай сістэмай, чаго, напрыклад, не было ў 1991 годзе. Больш за тое, 80 % баявых вылетаў авіяцыі, пачынаючы з аперацыі ў Афганістане, ужо праводзіцца «ўсляпую», гэта значыць калі ў памяці баявых камп’ютараў няма мэтаў і інфармацыя пра іх паступае ад наземных частак непасрэдна з перадавой. Для гэтага амерыканцы разгарнулі спецыяльную сістэму баявога планавання і кіравання авіяцыяй на ТВД «ТВМСЅ» (Theater Battle Management Core Systems).

FBCB2

У ходзе аперацыі ў Іраку ў 2003 годзе яны выкарыстоўвалі новую размеркаваную інфармацыйную сістэму баявога кіравання FBCB2 (Force XXΙ Battle Command Brigade or Below), ахопліваючы ўзровень «брыгада — батальён — рота». Усе камандзіры баявых падраздзяленняў і перадавыя артылерыйскія наводчыкі для арыентавання на мясцовасці і перадачы баявых данясенняў атрымалі ў сваё распараджэнне штатныя кішэнныя камп’ютары (500 МГц) 4 Гбайт (Windows 95 / NT) з трывалым корпусам фірмы Elbit System.

3. Трэцяе адрозненне — наяўнасць дастаткова эфектыўных камунікацый паміж аб’ектамі ў баявой прасторы. Гэта дае магчымасць геаграфічна размеркаваным аб’ектам праводзіць сумесныя дзеянні, а таксама дынамічна размяркоўваць адказнасць і ўвесь аб’ём працы, каб прыстасавацца да сітуацыі. Менавіта таму больш чым у сем разоў у параўнанні з 1991 годам павялічылася сумарная паласа прапускання (да 3 Ггц) арандаваных Пентагонам каналаў спадарожнікавай сувязі для перадачы інфармацыі.

У якасці ключавога сродку забеспячэння абмену інфармацыяй і сумеснага яе выкарыстання ў НАТА разглядаюць ініцыятыву стварэння «Федэратыўнай сеткі місій» (англ.: NATO Federated Mission Networking (FMN)). Міграцыя FMN на тактычны ўзровень створыць умовы для эфектыўнага вядзення сеткацэнтрычных аперацый.

Фазы вядзення баявых дзеянняў

Мяркуючы ўлік асаблівасцяў сеткацэнтрычнай вайны ў дачыненні да кожнага дадзенага тэатра ваенных дзеянняў, канцэпцыя прадугледжвае чатыры асноўныя фазы вядзення баявых дзеянняў.

1. Дасягненні інфармацыйнай перавагі з дапамогай апераджальнага знішчэння (вываду з ладу, падаўлення) сістэмы разведвальна-інфармацыйнага забеспячэння праціўніка (сродкаў і сістэм разведкі, сеткаўтваральных вузлоў, цэнтраў апрацоўкі інфармацыі і кіравання)
2. Заваёвы перавагі (панавання) у паветры шляхам падаўлення (знішчэння) сістэмы СПА праціўніка.
3. Паступовае знішчэнне пакінутых без кіравання і інфармацыі сродкаў паражэння праціўніка, у першую чаргу ракетных комплексаў, авіяцыі, артылерыі, бронетэхнікі.
4. Канчатковае падаўленне або знішчэнне ачагоў супраціву праціўніка.

Паспяховае ажыццяўленне кожнай з фаз аперацыі грунтуецца на значна меншай працягласці баявога цыклу «выяўленне — апазнанне — цэлеўказанне — паражэнне» ў параўнанні з праціўнікам, што прадугледжвае досыць дакладныя і поўныя звесткі аб супрацьстаялай групоўцы.

Такім чынам, паслядоўнасць агнявога паражэння ў ходзе сеткавых аперацый выглядае ў наступнай паслядоўнасці: датчыкі (sensors) — органы кіравання (соntrols) — часткі і падраздзяленні (units) — асобныя аб’екты (оbjects) — (SCUO).

Раней падобныя аператыўныя канцэпцыі "напрыклад, «глыбокая аперацыя» (СССР, 1930-я гады.) і «паветрана-наземная аперацыя»(ЗША, сярэдзіна 1980-х)) выстройваліся ў іншай паслядоўнасці.

Падобныя тэрміны

Сеткі пашырэння магчымасцяў (англ.: Network Enabled Capability) — роднасны тэрмін, які выкарыстоўваецца ў Англіі і іншых краінах.

У Швецыі, адной з першых еўрапейскіх краін, якія распачалі трансфармацыю УС паводле гэтай тэорыі, гэты тэрмін ужываецца як «абарона, якая базуецца на сетцы» (англ.: Network Based Defence).

Тэрмін «netcentric warfare» можа быць выкарыстаны як тоесны з «network-centric warfare».

Літаратура

• Коровин В. М. Сетевая война будущего — военный аспект, сетецентричные войны // Третья мировая сетевая война — Санкт-Петербург: Питер, 2014. — ISBN 978-5-496-01131-0
• Макаренко С. И. «Проблемы и перспективы применения кибернетического оружия в современной сетецентрической войне» (русский) // Спецтехника и связь : журнал. — 2011. — Январь — № 3. — С. 41-47.
• Киселёв В., Рябченко И. «Новые формы разведки и их особенности: принципы тактической разведки в условиях сетеценрических действий» (русский) // Армейский сборник : журнал. — 2014. — Январь — Т. 235. — № 1. — С. 36-40.
• Хамзатов М. «Адаптация к современности: влияние концепции сетецентрической войны на характер боевых операций» (русский) // Армейский сборник : журнал. — 2014. — Январь — Т. 235. — № 1. — С. 41-43.
• Воробьёв И. Н., Киселёв В. А. «Тактика сетецентрических действий» (русский) // Армейский сборник : журнал. — 2014. — Апрель — Т. 238. — № 4. — С. 44-46.
• Кондратьев А. Е. «Когда «сетецентризм» придёт в Российскую армию?» (русский) // Армейский сборник : журнал. — 2014. — Май — Т. 239. — № 5. — С. 6-11.
• Долгополов А. «Ещё раз о сетецентрических войнах» (русский) // Армейский сборник : журнал. — 2015. — Февраль — Т. 248. — № 2. — С. 3-6.
• Литвиненко В. «Комплексная интеграция систем разведки, управления и средств поражения в условиях военных концепций XXI века» (русский) // Армейский сборник : журнал. — 2015. — Август — Т. 254. — № 08. — С. 33-36.
• Киселёв В., Лейман В., Гамбаров И. «Дополнительное профессиональное образование — веление времени» (русский) // Армейский сборник : журнал. — 2015. — Август — Т. 255. — № 09. — С. 3-7.
• Кутищев В. Войны будущего: какими им быть? (русский) // Армейский сборник : журнал. — 2012. — Апрель — Т. 215. — № 04. — С. 60-63. — ISSN 1560-036X.
• Савин Л. Сетецентричные боевые действия // Новые способы ведения войны: как Америка строит империю. — Санкт-Петербург: Питер, 2016. — ISBN 978-5-496-01980-4.

Спасылкі

1. IDGA’s Network Centric Warfare.
2. The OASD-NII Command and Control Research Program (CCRP).
3. NCOW Wiki. Network-Centric Operations Warfare Wiki
4. Net-Centric Enterprise Solutions for Interoperability (NESI).
5. Network centric warfare and wireless communications.
6. Network centric warfare and wireless communications.
7. Network Centric Warfare Solutions. — Aeronautics Defense Systems
8. NCW related article on Crosstalk — Defense Software Engineering Journal.
9. Army War College article: Principles of Warfare on the Network-Centric Battlefield.
10. http://www.globalsecurity.org
11. NCW Topics on Defense Update.
12. C4I.org — Computer Security & Intelligence.
13. Network Centric Warfare on APA.
14. Network-Centric Operations Industry Consortium (NCOIC).
15. Ericsson white paper: C4ISR for Network-Oriented Defense.
16. Understanding Network Centric Warfare.
17. Launching a new kind of warfare.
18. High-Tech Military in Due Course. Архівавана 11 сакавіка 2007.
19. U.S. Air Force prepares to fight in cyberspace.
20. Swedish Defence Materiel Administration, includes published technical documentation.
21. THE IMPORTANCE OF NETWORK ENABLED CAPABILITIES FOR 21st CENTURY DEFENCE AND NATIONAL SECURITY. Article by Air Marshal Subhash Bhojwani
22. NATO Network Enabled Capabilities (NNEC).
23. NETWORKING IN THE INDIAN SCENARIO.
24. Information Warfare.