Шальгатар’ян

Горад
Шальгатар’ян
венг.: Salgótarján
Сцяг Герб
48°05′07″ пн. ш. 19°47′12″ у. д.
Краіна	Венгрыя
Медзье	Ноград
Край	Паўночная Венгрыя
Мэр	Жольт Фекетэ[d]
Гісторыя і геаграфія
Плошча	100,84 км²
Вышыня НУМ	299 ± 0 м
Часавы пояс	UTC+1, летам UTC+2
Насельніцтва
Насельніцтва	37 166 чалавек (2011)
Шчыльнасць	373,19 чал./км²
Лічбавыя ідэнтыфікатары
Тэлефонны код	+(36)32
Паштовы індэкс	3100
salgotarjan.hu (венг.)
Паказаць/схаваць карты
Шальгатар’ян
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ша́льгатар’ян (венг.: Salgótarján) — горад на поўначы Венгрыі, адміністрацыйны цэнтр медзье Ноград. Насельніцтва складае 37 166 чал. (2011). Размешчаны на паўночна-ўсходнім схіле гары Чэрхат у міжрэччы рэк Шальга і Тар’ян, паміж горнымі масівамі Каранч — Медвеш і Чэрхат на вышыні 250 м.

Гісторыя

Горад вырас з невялікага паселішча, заснаванага ў Сярэднявеччы.

Паводле адной з версій, крэпасць Шальга ўзвялі ў XIII стагоддзі. На тэрыторыі паселішча ў тыя часы ўжо была пабудавана царква. З дакументальных крыніц вядома, што ў сярэдневяковы перыяд Шальгатар’ян у народзе называлі «Бясхлебны Тар’ян». У XVII стагоддзі дзейнічалі млын і кузня. У 1682 годзе значна пацярпеў у час ваенных дзеянняў. На працягу доўгіх дзесяці гадоў яго тэрыторыя была закінута.

У 1850 годзе пры даследаванні навакольных зямель былі выяўлены паклады бурага вугалю. Неўзабаве пачалася яго актыўная распрацоўка. У гэты перыяд колькасць насельніцтва Шальгатар’яна значна вырасла ў сувязі з прыбыццём рабочых з іншых раёнаў краіны.

Статус горада паселішча атрымала ў 1922 годзе. У сярэдзіне XX стагоддзя стаў цэнтрам медзье Ноград.

У гонар Шальгатар’ян у горадзе Кемерава (Расія) названы мікрараён Шалгатар’ян, закладзены ў 1979 годзе ў знак кузбаска-венгерскай дружбы.

Эканоміка

Здабыча вугалю. Развіты металургія, машынабудаванне.

Насельніцтва

Год Колькасць 2013 37 199 2014 36 497 Год Колькасць 2021 32 304 2022 31 312 Год Колькасць 2023 31 223 2024 30 910 Год Колькасць 2025 30 416

Славутасці

Крэпасць Шальга

Замак Шомашкё

• Руіны крэпасці Шальга, размешчаныя на паўночны ўсход ад горада
• Рымска-каталіцкая царква ў стылі барока (XVIII ст.)
• Падземны Музей-пячора
• Гістарычны музей Нограда
• Замак Шомашкё
• Назіральная пляцоўка Каранч
• Скульптура Міклаша Раднаці (скульптар Імрэ Варга)

Гарады-пабрацімы

•  Vigarano Mainarda^[d], Італія
•  Банска-Бістрыца, Славакія (1967)
•  Ванта, Фінляндыя
•  Глівіцы, Польшча
•  Данкастэр, Вялікабрытанія
•  Кемерава, Расія

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Шальгатар’ян