ਸੇਮਨਗੁਡੀ ਸ੍ਰੀਨਿਵਾਸ ਅਈਅਰ (ਕਰਨਾਟਕੀ ਗਾਇਕ)
Semmangudi R. Srinivasa Iyer செம்மங்குடி ஸ்ரீநிவாஸ ஐயர் | |
|---|---|
 | |
| ਜਾਣਕਾਰੀ | |
| ਜਨਮ | 25 ਜੁਲਾਈ 1908 Tirukkodikaval, Tanjore District, Madras Presidency, British India (now Thanjavur District, Tamil Nadu, India) |
| ਮੌਤ | 31 ਅਕਤੂਬਰ 2003 (ਉਮਰ 95) Madras (now Chennai), Tamil Nadu, India |
| ਵੰਨਗੀ(ਆਂ) | Carnatic music |
| ਕਿੱਤਾ | Singer |
ਸੇਮਮੰਗੁਡੀ ਰਾਧਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਸ਼੍ਰੀਨਿਵਾਸ ਅਈਅਰ (ਜਨਮ 25 ਜੁਲਾਈ 1908-ਦੇਹਾਂਤ 31 ਅਕਤੂਬਰ 2003) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕਰਨਾਟਕੀ ਗਾਇਕ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸੰਨ 1947 ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਅਕਾਦਮੀ ਦੁਆਰਾ ਸੰਗੀਤ ਕਲਾਨਿਧੀ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਮਿਲਿਆ ਜਿਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਣ ਵਾਲੇ ਉਹ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਸਨ ਅਤੇ ਇਹ ਸਨਮਾਨ ਅੱਜ ਤੱਕ (2024 ਤੱਕ) ਅਜੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਹਿ ਨਾਮ ਹੈ ਕਿਓਂਕੀ 40 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਸਨਮਾਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੈ ਉਹ ਇਕਲੌਤੇ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਸੀ।[1] ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ ਅਤੇ ਪਦਮ ਵਿਭੂਸ਼ਣ, ਤ੍ਰਾਵਣਕੋਰ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਰਾਜਯਾਸੇਵਨਿਰਤ ਦਾ ਖਿਤਾਬ, ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ ਅਕੈਡਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ (1953), ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਇਸਾਈ ਪੇਰਾਰਿਗਨਾਰ ਅਤੇ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਕਾਲੀਦਾਸ ਸਨਮਾਨ ਸਮੇਤ ਕਈ ਹੋਰ ਪੁਰਸਕਾਰ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ ਸਨ।[2][3] ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਚੇਲੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਨਾਲ "ਸੇਮਨਗੁਡੀ ਮਾਮਾ" (ਸੇਮਨਗੁਡ਼ੀ ਅੰਕਲ) ਕਹਿ ਕੇ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕਰਦੇ ਸਨ।[4] ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ "ਪਿਤਮਾਹਾ" ਜਾਂ ਆਧੁਨਿਕ ਕਰਨਾਟਕੀ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਮਹਾਨ ਸਰਦਾਰ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ 1979 ਵਿੱਚ ਕੇਰਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੁਆਰਾ ਆਨਰੇਰੀ ਡਾਕਟਰੇਟ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[5]
ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿਖਲਾਈ
[ਸੋਧੋ]ਉਹ ਤਿਰੁਕੋਡੀਕਵਲ, ਤੰਜੋਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਰਾਧਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਅਈਅਰ ਅਤੇ ਧਰਮਸਮਵਰਧਿਨੀ ਅਮ੍ਮਲ ਦੇ ਤੀਜੇ ਪੁੱਤਰ ਵਜੋਂ ਇੱਕ ਤਮਿਲ ਅਈਅਰ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਸੀ।[6][7][8] ਉਹ ਚਾਰ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੱਕ ਆਪਣੇ ਮਾਮੇ ਤਿਰੁਕੋਡੀਕਵਲ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਅਈਅਰ, ਇੱਕ ਵਾਇਲਿਨ ਵਾਦਕ, ਨਾਲ ਰਹਿੰਦੇ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਤਿਰੂਵਰੂਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਸੇਮਨਗੁਡੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਘਰ ਵਾਪਸ ਆ ਗਏ । ਅੱਠ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਚਚੇਰੇ ਭਰਾ ਸੇਮਨਗੁਡੀ ਨਾਰਾਇਣਸਵਾਮੀ ਅਈਅਰ ਤੋਂ ਸੰਗੀਤ ਸਿੱਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗੋੱਟੁਵਧਿਆਯਮ ਵਿਦਵਾਨ ਤਿਰੂਵਦੈਮਰੁਥੁਰ ਸਖਾਰਾਮਾ ਰਾਓ ਦੇ ਅਧੀਨ ਕੁਝ ਸਖ਼ਤ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਗਈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੇਮਮਨਗੁਡੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੋੜ ਮੰਨਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਾਰਾਇਣਸਵਾਮੀ ਅਈਅਰ ਨਾਲ ਇੱਕ ਹੋਰ ਸਿਖਲਾਈ ਦਾ ਸਮਾਂ ਸੀ, ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕੀਰਤਨਮ ਸਿੱਖੇ। ਉਸ ਨੇ ਗਾਇਕ ਉਮਯਾਲਪੁਰਮ ਸਵਾਮੀਨਾਥ ਅਈਅਰ ਦੇ ਅਧੀਨ ਵੀ ਸਿੱਖਿਆ।[9] ਫਿਰ ਉਸ ਨੇ ਮਹਾਰਾਜਾਪੁਰਮ ਵਿਸ਼ਵਨਾਥ ਅਈਅਰ ਨਾਲ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਲਈ। 1926 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਕੁੰਬਕੋਨਮ ਵਿਖੇ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਸੰਗੀਤ ਗਾਇਨ ਕੀਤਾ। ਸੰਨ 1927 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਮਦਰਾਸ ਸੈਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੰਗੀਤ ਸਮਾਰੋਹ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੇਮਮਨਗੁਡੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਇਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੋੜ ਮੰਨਿਆ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਲੀਗ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਹ ਇੱਕ ਅਵਿਸ਼ਵਾਸੀ ਆਵਾਜ਼ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਬਹੁਤ ਹੀ ਰਚਨਾਤਮਕ ਅਤੇ ਫਿਰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਰੂਡ਼੍ਹੀਵਾਦੀ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਸੰਗੀਤ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ।
ਉਹ ਮਹਾਰਾਜਾ ਸਵਾਤੀ ਥਿਰੂਨਲ ਰਾਮ ਵਰਮਾ ਦੀਆਂ ਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਉੱਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਹਰੀਕੇਸਨਲੂਰ ਮੁਥੀਆ ਭਾਗਵਥਰ ਦੇ ਨਾਲ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਅ ਰਹੇ ਸੀ। 1934 ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਤ੍ਰਾਵਣਕੋਰ ਦੀ ਮਹਾਰਾਣੀ ਸੇਤੂ ਪਾਰਵਤੀ ਬਾਈ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਅਤੇ ਵਿਦਵਤਾ ਤੋਂ ਇੰਨੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਵਾਤੀ ਤਿਰੂਨਲ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੰਪਾਦਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ ਆਉਣ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ ਵਿਖੇ ਸਵਾਤੀ ਥਿਰੂਨਲ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਦੇ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਵਜੋਂ ਹਰੀਕੇਸਨਲੂਰ ਮੁਥੀਆ ਭਾਗਵਥਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਏ, ਜਿਸ ਅਹੁਦੇ ਉੱਤੇ ਉਹ 55 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੱਕ 23 ਸਾਲ ਰਹੇ। ਇਸ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਇੱਕ ਹੋਰ ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ਮਹਾਨ ਕਲਾਕਾਰ ਜੀ. ਐੱਨ. ਬਾਲਾਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤੀਆਂ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਕਹਿਣ 'ਤੇ, 1957 ਤੋਂ 1960 ਤੱਕ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ, ਮਦਰਾਸ ਵਿੱਚ ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਮੁੱਖ ਨਿਰਮਾਤਾ ਬਣੇ। ਬਾਅਦ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਸੰਗੀਤ ਸਮਾਰੋਹਾਂ ਅਤੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪਡ਼੍ਹਾਉਣ ਉੱਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 90 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਜਨਤਕ ਸਮਾਰੋਹ ਦਿੱਤੇ।
ਸੰਗੀਤ ਸਮਾਰੋਹ
[ਸੋਧੋ]ਸੈਮਨਗੁਡੀ ਇੱਕ ਸੰਗੀਤ ਸਮਾਰੋਹ ਦੇ ਕਲਾਕਾਰ ਵਜੋਂ ਆਪਣੀ ਗੁਣਕਾਰਤਾ ਲਈ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸਨ। ਉਹ ਉਸ ਸੁਚੱਜੀ ਵਿਉਂਤਬੰਦੀ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸਨੇ ਹਰ ਸੰਗੀਤ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਿਤੀਆਂ, ਰਾਗਾਂ ਅਤੇ ਅਵਧੀ ਦੀ ਚੋਣ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ। [ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ] [ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ] ਉਸਨੂੰ ਸੁਧਾਰ ਦੇ ਮਾਹਰ ਵਜੋਂ ਵੀ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਸੀ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਨਿਰਵਾਲਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ। [ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ]
ਸੇਮਮਾਂਗੁਡੀ ਨੂੰ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਚੋਣ,ਸੁਰ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਗਤੀ ਅਤੇ ਭਗਤੀ ਨਾਲ ਚੋਣ ਅਤੇ ਗਤੀ ਨੂੰ ਜੋੜਨ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਕੁੱਝ ਸਭ ਤੋਂ ਯਾਦਗਾਰੀ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਪੁਦੁਕੋਟਈ ਦਕਸ਼ਿਨਾਮੂਰਤੀ ਪਿਲਾਈ, ਕੁੰਭਕੋਨਮ ਰਾਜਮਾਣਿਕਮ ਪਿਲਾਈ, ਮੈਸੂਰ ਟੀ ਚੌਦੀਆ, ਪਾਲਘਾਟ ਮਨੀ ਅਈਅਰ, ਪਲਾਨੀ ਸੁਬਰਾਮਣੀਅਮ ਪਿਲਾਈ, ਪਾਲਘਾਟ ਆਰ ਰਘੂ, ਮਾਵੇਲਿਕਾਰਾ ਵੇਲੁਕੁੱਟੀ ਨਾਇਰ, ਕਰਾਈਕੁਡੀ ਮਨੀ, ਉਮਯਾਲਪੁਰਮ ਕੇ. ਸ਼ਿਵਰਮਨ, ਲਾਲਗੁਡੀ ਜੈਰਾਮਨ, ਨਾਗਰਕੋਇਲ ਐਸ ਹਰੀਹਾਰਾ ਅਈਅਰ, ਟੀ. ਐਨ. ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ, ਨਾਗਰਕੋਲ S.Ganesa ਅਈਅਰ, ਤ੍ਰਿਚੀ ਸ਼ੰਕਰਨ, ਗੁਰੂਵਾਯੂਰ ਦੋਰਾਈ, ਵੇਲੋਰ ਜੀ. ਰਾਮਭਾਦਰਨ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀ ਰੰਜਨੀ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਮਾਰੂਬਲਕਾ, ਖਰਹਰਪ੍ਰਿਆ ਵਿੱਚ ਚੱਕਨੀ ਰਾਜਾ ਮਾਰਗਮੂ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਆਵਾਜ਼
[ਸੋਧੋ]ਸੇਮਮਨਗੁਡੀ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਗ਼ੈਰ-ਕੁਦਰਤੀ ਨੱਕ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸੀ ਜਦੋਂ ਅਮਲੀ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਹਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਰਨਾਟਕੀ ਗਾਇਕ ਦੀ ਇੱਕ ਬੇਮਿਸਾਲ ਆਵਾਜ਼ ਸੀ। ਆਪਣੀ ਜਵਾਨੀ ਵਿੱਚ, ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਾਂਜੀਰਾ ਕਲਾਕਾਰ, ਧਕਸ਼ਿਨਾਮੂਰਤੀ ਪਿਲਾਈ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਕ ਨੂੰ ਟਿੱਪਣੀ ਕੀਤੀ, "ਉਸ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਓਨੀ ਹੀ ਸੁਰੀਲੀ ਹੈ ਜਿੰਨੀ ਇੱਕ ਚੱਟਾਨ ਉੱਤੇ ਨਾਰੀਅਲ ਦੇ ਸ਼ੈੱਲ ਨੂੰ ਖੁਰਚਣ ਨਾਲ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਵੋਕਲ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ ਦੇਣ ਦੀ ਖੇਚਲ ਨਾ ਕਰੋ। ਉਸ ਨੂੱ ਵਾਇਲਿਨ ਵਜਾਉਣਾ ਸਿੱਖਣ ਦਿਓ।" ਅਜਿਹੀ ਆਲੋਚਨਾ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਸੇਮਨਗੁਡੀ ਨੇ ਅਭਿਆਸ ਅਤੇ ਸਖਤ ਸਿਖਲਾਈ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੀ ਆਵਾਜ਼ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਲਈ ਸਖਤ ਮਿਹਨਤ ਕੀਤੀ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਸੰਗੀਤ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੁਦਰਤੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਵਾਲੀ ਆਵਾਜ਼ ਉੱਤੇ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਉੱਭਰੀ ਅਤੇ ਉਹ ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਰਤਾਰਾ ਬਣ ਗਏ। [ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ][<span title="This claim needs references to reliable sources. (February 2007)">citation needed</span>]
ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਗਾਉਣ ਦੀ ਸ਼ੈਲੀ ਦਾ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਪਾਲਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਚੇਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤਾ ਕਲਾਨਿਧੀ, ਐੱਮ. ਐੱਸ. ਸੁੱਬੁਲਕਸ਼ਮੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਮਤਰੇਈ ਧੀ ਰਾਧਾ ਵਿਸ਼ਵਨਾਥਨ, ਟੀ. ਐੱਮ ਉਸ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਚੇਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪੀ. ਐਸ. ਨਾਰਾਇਣਸਵਾਮੀ, ਸ਼੍ਰੀ ਕੇ. ਆਰ. ਕੇਦਰਨਾਥਨ, ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ. ਸੀਤਾ ਰਾਜਨ, ਵੀ. ਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ (ਏ. ਕੇ. ਏ. ਰਾਜਮਨੀ) ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਪਰਸਾਲਾ ਪੋਨੰਮਲ, <ਆਈਡੀ2], <ਆਈਡੀ1], ਤ੍ਰਿਵੇਂਦਰਮ ਜੀ ਸੀਤਾਲਕਸ਼ਮੀ ਅਮ੍ਮਲ, ਪਲਾਈ ਸੀ. ਕੇ. ਰਾਮਚੰਦਰਨ, ਮਾਵੇਲਿਕਾਰਾ ਪ੍ਰਭਾਕਰ ਵਰਮਾ, ਪ੍ਰੋ. ਕੁਮਾਰ ਕੇਰਲ ਵਰਮਾ, ਵੈਗਲ <ਆਈਡੀ3], ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ। ਮੀਰਾ ਕੇਦਰਨਾਥਨ, ਕਾਦਯਾਨਾਲੂਰ ਵੈਂਕਟਾਰਮਨ, ਵੀ. ਆਰ. ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ, ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ. ਸੀਤਾਲਕਸ਼ਮੀ ਵੈਂਕਟੇਸਨ, ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ. ਰਾਧਾ ਨੰਬੂਦਰੀ, ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ. ਵਿਸਾਲਕਸ਼ੀ ਰਾਮਚੰਦਰਨ
ਪਰਿਵਾਰ
[ਸੋਧੋ]ਬਹੁਤ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਥਾਈਯੂ ਅੰਮਲ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਮੰਨਿਆ ਕਿ ਥਾਈਯੂ ਅੰਮਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਰੀਅਰ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਾਰਕ ਸੀ। ਪੂਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਥਾਈਯੂ ਅੰਮਲ ਦੁਆਰਾ ਸਟ੍ਰੀਮ ਲਾਈਨ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਨਾਲ ਚਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਸੰਗੀਤ ਸਮਾਰੋਹਾਂ ਲਈ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਮਾਂ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਹੀ ਦੇਣਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ।
- ਪੁੱਤਰ-ਸਵਾਮੀਨਾਥਨ, ਗੋਪਾਲਸਵਾਮੀ, ਰਾਧਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ
- ਬੇਟੀਆਂ-ਸ਼ਾਂਤਾ, ਧਰਮਾ।
- ਛੋਟੇ ਬੱਚੇ-ਜੈਰਾਮਨ, ਹਰੀਹਰਨ, ਸ਼੍ਰੀਰਾਮਨ, ਲਕਸ਼ਮਣਨ, ਯੋਗਾ, ਬਾਲਾ, ਪਦਮ, ਆਨੰਦੀ, ਸੰਕਰ, ਜੈਸ਼੍ਰੀ, ਸ਼੍ਰੀਨਿਵਾਸ, ਵਿਵੇਕਾਨੰਦਨ, ਵਿਦਿਆ, ਜਗਨਨਾਥ
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "Semmangudi R Srinivasier". www.carnaticcorner.com. Archived from the original on 23 September 2015. Retrieved 15 April 2008.
- ↑ "Padma Awards" (PDF). Ministry of Home Affairs, Government of India. 2015. Archived (PDF) from the original on 15 October 2015. Retrieved July 21, 2015.
- ↑ "Traditional Music of Tanjore, Singapore". Traditional Music of Tanjore, Singapore. Archived from the original on 21 June 2023. Retrieved 2023-06-28.
- ↑ "The Hindu : He strode like a colossus". 20 November 2003. Archived from the original on 20 November 2003.
- ↑ . Chennai, India.
{{cite news}}: Missing or empty|title=(help) - ↑ "Semmangudi Srinivasa Iyer | Brahmin For Society". brahminsforsociety.com. Archived from the original on 15 April 2023. Retrieved 2023-04-15.
- ↑ "His Life". Abhijaanaathi (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Archived from the original on 15 April 2023. Retrieved 2023-04-15.
- ↑ "Semmangudi R Srinivasier". www.carnaticcorner.com. Archived from the original on 23 September 2015. Retrieved 2023-04-15.
- ↑ "Semmangudi R Srinivasier". Archived from the original on 23 September 2015. Retrieved 15 April 2008.