นครศูนย์กลางของประเทศญี่ปุ่น

นครศูนย์กลาง (ญี่ปุ่น: 中核市; โรมาจิ: Chūkakushi; ทับศัพท์: ชูกากูชิ) เป็นนครประเภทหนึ่งของประเทศญี่ปุ่น เป็นเขตการปกครองที่ก่อตั้งขึ้นโดยรัฐบาลกลาง^[1] นครศูนย์กลางได้รับมอบหมายให้ทำหน้าที่หลายอย่างที่ตามปกติแล้วจะดำเนินการโดยจังหวัด แต่นครศูนย์กลางมีอำนาจหน้าที่ไม่มากเท่านครใหญ่ที่รัฐกำหนด

ในการสมัครเพื่อยกฐานะเป็นนครศูนย์กลาง นครนั้นจะต้องมีประชากรมากกว่า 300,000 คน และมีพื้นที่มากกว่า 100 ตารางกิโลเมตร แต่ก็มีข้อยกเว้นพิเศษตามคำสั่งของคณะรัฐมนตรีในการยกฐานะนครที่มีประชากรต่ำกว่า 300,000 คน แต่มากกว่า 200,000 คน^[2] หลังจากการยกเลิกการปกครองรูปแบบนครพิเศษในวันที่ 1 เมษายน 2015 นครใด ๆ ที่มีประชากรมากกว่า 200,000 คน ก็สามารถขอยกฐานะเป็นนครศูนย์กลางได้^[3] การขอยกฐานะจะต้องได้รับความเห็นชอบจากทั้งสภานครและสภาจังหวัด

คำว่า "นครศูนย์กลาง" กำหนดขึ้นตามวรรคแรกของมาตรา 252 หมวด 22 ของกฎหมายปกครองตนเองท้องถิ่นของประเทศญี่ปุ่น^[4]

รายชื่อนครศูนย์กลาง

ณ วันที่ 1 เมษายน 2020 ซึ่งเป็นวันที่มีการพิจารณาฐานะนครครั้งล่าสุด มีนคร 60 แห่งที่ได้รับการแต่งตั้งเป็นนครศูนย์กลาง ดังนี้^[3]^[5]

ภูมิภาค	จังหวัด (กิ่งจังหวัด)	ชื่อ	วันที่แต่งตั้ง เป็นนครศูนย์กลาง	หมายเหตุ
ฮกไกโด	ฮกไกโด (คามิกาวะ)	01204 อาซาฮิกาวะ	1 เมษายน 2000	ที่ตั้งสำนักงานกิ่งจังหวัด
ฮกไกโด	ฮกไกโด (โอชิมะ)	01202 ฮาโกดาเตะ	1 ตุลาคม 2005	ที่ตั้งสำนักงานกิ่งจังหวัด, เป็นนครพิเศษจนถึงวันที่ 30 กันยายน 2005
โทโฮกุ	อาโอโมริ	02201 อาโอโมริ	1 ตุลาคม 2006	ที่ตั้งศาลากลางจังหวัด
	อาโอโมริ	02203 ฮาจิโนเฮะ	1 มกราคม 2017	เป็นนครพิเศษ ณ เวลาบังคับใช้จนถึงวันที่ 31 ธันวาคม 2016
	อิวาเตะ	03201 โมริโอกะ	1 เมษายน 2008	ที่ตั้งศาลากลางจังหวัด, เป็นนครพิเศษจนถึงวันที่ 31 มีนาคม 2008
	อากิตะ	05201 อากิตะ	1 เมษายน 1997	ที่ตั้งศาลากลางจังหวัด
	ยามางาตะ	06201 ยามางาตะ	1 เมษายน 2019	ที่ตั้งศาลากลางจังหวัด, เป็นนครพิเศษ ณ เวลาบังคับใช้จนถึงวันที่ 31 มีนาคม 2019
	ฟูกูชิมะ	07203 โคริยามะ	1 เมษายน 1997
		07204 อิวากิ	1 เมษายน 1999
		07201 ฟูกูชิมะ	1 เมษายน 2018	ที่ตั้งศาลากลางจังหวัด
คันโต	อิบารากิ	08201 มิโตะ	1 เมษายน 2020	ที่ตั้งศาลากลางจังหวัด, เป็นนครพิเศษ ณ เวลาบังคับใช้จนถึงวันที่ 31 มีนาคม 2020
	โทจิงิ	09201 อุตสึโนมิยะ	1 เมษายน 1996	ที่ตั้งศาลากลางจังหวัด
	กุมมะ	10201 มาเอบาชิ	1 เมษายน 2009	ที่ตั้งศาลากลางจังหวัด, เป็นนครพิเศษจนถึงวันที่ 31 มีนาคม 2009
	กุมมะ	10202 ทากาซากิ	1 เมษายน 2011	เป็นนครพิเศษจนถึงวันที่ 31 มีนาคม 2011
	ไซตามะ	11201 คาวาโงเอะ	1 เมษายน 2003
		11222 โคชิงายะ	1 เมษายน 2015	เป็นนครพิเศษจนถึงวันที่ 31 มีนาคม 2015
		11203 คาวางูจิ	1 เมษายน 2018	เป็นนครพิเศษ ณ เวลาบังคับใช้จนถึงวันที่ 31 มีนาคม 2018
	ชิบะ	12204 ฟูนาบาชิ	1 เมษายน 2003	เป็นนครศูนย์กลางที่มีประชากรมากที่สุด^[6]
	ชิบะ	12217 คาชิวะ	1 เมษายน 2008
	โตเกียว	13201 ฮาจิโอจิ	1 เมษายน 2015
	คานางาวะ	14201 โยโกซูกะ	1 เมษายน 2001
ชูบุ	โทยามะ	16201 โทยามะ	1 เมษายน 2005	ที่ตั้งศาลากลางจังหวัด
	อิชิกาวะ	17201 คานาซาวะ	1 เมษายน 1996	ที่ตั้งศาลากลางจังหวัด
	ฟูกูอิ	18201 ฟูกูอิ	1 เมษายน 2019	ที่ตั้งศาลากลางจังหวัด, เป็นนครพิเศษ ณ เวลาบังคับใช้จนถึงวันที่ 31 มีนาคม 2019
	ยามานาชิ	19201 โคฟุ	1 เมษายน 2019	เป็นนครศูนย์กลางที่มีมีประชากรน้อยที่สุด,^[6] ที่ตั้งศาลากลางจังหวัด, เป็นนครพิเศษ ณ เวลาบังคับใช้จนถึงวันที่ 31 มีนาคม 2019
	นางาโนะ	20201 นางาโนะ	1 เมษายน 1999	ที่ตั้งศาลากลางจังหวัด
	นางาโนะ	20202 มัตสึโมโตะ	1 เมษายน 2021	เป็นนครพิเศษจนถึงวันที่ 31 มีนาคม 2021
	กิฟุ	21201 กิฟุ	1 เมษายน 1996	ที่ตั้งศาลากลางจังหวัด
	ไอจิ	23211 โทโยตะ	1 เมษายน 1998
		23201 โทโยฮาชิ	1 เมษายน 1999
		23202 โอกาซากิ	1 เมษายน 2003
		23203 อิจิโนมิยะ	1 เมษายน 2021	เป็นนครพิเศษจนถึงวันที่ 31 มีนาคม 2021
คันไซ	ชิงะ	25201 โอตสึ	1 เมษายน 2009	ที่ตั้งศาลากลางจังหวัด, เป็นนครพิเศษจนถึงวันที่ 31 มีนาคม 2009
	โอซากะ	27207 ทากัตสึกิ	1 เมษายน 2003
		27227 ฮิงาชิโอซากะ	1 เมษายน 2005
		27203 โทโยนากะ	1 เมษายน 2012	เป็นนครพิเศษจนถึงวันที่ 31 มีนาคม 2012
		27210 ฮิรากาตะ	1 เมษายน 2014	เป็นนครพิเศษจนถึงวันที่ 31 มีนาคม 2014^[7]^[8]
		27212 ยาโอะ	1 เมษายน 2018	เป็นนครพิเศษ ณ เวลาบังคับใช้จนถึงวันที่ 31 มีนาคม 2018
		27215 เนยางาวะ	1 เมษายน 2019	เป็นนครพิเศษ ณ เวลาบังคับใช้จนถึงวันที่ 31 มีนาคม 2019
		27205 ซูอิตะ	1 เมษายน 2020	เป็นนครพิเศษ ณ เวลาบังคับใช้จนถึงวันที่ 31 มีนาคม 2020
	เฮียวโงะ	28201 ฮิเมจิ	1 เมษายน 1996
		28204 นิชิโนมิยะ	1 เมษายน 2008
		28202 อามางาซากิ	1 เมษายน 2009	เป็นนครพิเศษจนถึงวันที่ 31 มีนาคม 2009
		28203 อากาชิ	1 เมษายน 2018	เป็นนครพิเศษ ณ เวลาบังคับใช้จนถึงวันที่ 31 มีนาคม 2018
	นาระ	29201 นาระ	1 เมษายน 2002	ที่ตั้งศาลากลางจังหวัด
	วากายามะ	30201 วากายามะ	1 เมษายน 1997	ที่ตั้งศาลากลางจังหวัด
ชูโงกุ	ทตโตริ	31201 ทตโตริ	1 เมษายน 2018	ที่ตั้งศาลากลางจังหวัด, เป็นนครพิเศษ ณ เวลาบังคับใช้จนถึงวันที่ 31 มีนาคม 2018
	ชิมาเนะ	32201 มัตสึเอะ	1 เมษายน 2018	ที่ตั้งศาลากลางจังหวัด, เป็นนครพิเศษ ณ เวลาบังคับใช้จนถึงวันที่ 31 มีนาคม 2018
	โอกายามะ	33202 คูราชิกิ	1 เมษายน 2002
	ฮิโรชิมะ	34207 ฟูกูยามะ	1 เมษายน 1998
	ฮิโรชิมะ	34202 คูเระ	1 เมษายน 2016	เป็นนครพิเศษ ณ เวลาบังคับใช้จนถึงวันที่ 31 มีนาคม 2016
	ยามางูจิ	35201 ชิโมโนเซกิ	1 ตุลาคม 2005	เป็นนครพิเศษจนถึงวันที่ 30 กันยายน 2005
ชิโกกุ	คางาวะ	37201 ทากามัตสึ	1 เมษายน 1999	ที่ตั้งศาลากลางจังหวัด
	เอฮิเมะ	38201 มัตสึยามะ	1 เมษายน 2000	ที่ตั้งศาลากลางจังหวัด
	โคจิ	39201 โคจิ	1 เมษายน 1998	ที่ตั้งศาลากลางจังหวัด
คีวชู	ฟูกูโอกะ	40203 คูรูเมะ	1 เมษายน 2008	เป็นนครพิเศษจนถึงวันที่ 31 มีนาคม 2008
	นางาซากิ	42201 นางาซากิ	1 เมษายน 1997	ที่ตั้งศาลากลางจังหวัด
	นางาซากิ	42202 ซาเซโบะ	1 เมษายน 2016	เป็นนครพิเศษ ณ เวลาบังคับใช้จนถึงวันที่ 31 มีนาคม 2016
	โออิตะ	44201 โออิตะ	1 เมษายน 1997	ที่ตั้งศาลากลางจังหวัด
	มิยาซากิ	45201 มิยาซากิ	1 เมษายน 1998	ที่ตั้งศาลากลางจังหวัด
	คาโงชิมะ	46201 คาโงชิมะ	1 เมษายน 1996	ที่ตั้งศาลากลางจังหวัด
	โอกินาวะ	47201 นาฮะ	1 เมษายน 2013	ที่ตั้งศาลากลางจังหวัด

นครศูนย์กลางในอดีต

ภูมิภาค	จังหวัด	ชื่อ	ภาษาญี่ปุ่น	วันที่แต่งตั้งเป็นนครศูนย์กลาง	วันที่ยกฐานะเป็นนครใหญ่ที่รัฐกำหนด
คันโต	คานางาวะ	ซางามิฮาระ	相模原市	1 เมษายน 2003	1 เมษายน 2010
ชูบุ	ชิซูโอกะ	ฮามามัตสึ	浜松市	1 เมษายน 1996	1 เมษายน 2007
	ชิซูโอกะ	ชิซูโอกะ	静岡市	1 เมษายน 1996	1 เมษายน 2005
	นีงาตะ	นีงาตะ	新潟市	1 เมษายน 1996	1 เมษายน 2007
คันไซ	โอซากะ	ซาไก	堺市	1 เมษายน 1996	1 เมษายน 2006
ชูโงกุ	โอกายามะ	โอกายามะ	岡山市	1 เมษายน 1996	1 เมษายน 2009
คีวชู	คูมาโมโตะ	คูมาโมโตะ	熊本市	1 เมษายน 1996	1 เมษายน 2012

นครที่มีกำหนดจะยกฐานะเป็นนครศูนย์กลาง

ภูมิภาค	จังหวัด	ชื่อ	ภาษาญี่ปุ่น	วันที่กำหนดยกฐานะ
คันโต	คานางาวะ	ชิงาซากิ	茅ヶ崎市	1 เมษายน 2020
	คานางาวะ	โอดาวาระ	小田原市	1 เมษายน 2020
	อิบารากิ	สึกูบะ	つくば市	จะกำหนดภายหลัง
	ไซตามะ	โทโกโรซาวะ	所沢市	จะกำหนดภายหลัง
ชูบุ	ชิซูโอกะ	ฟูจิ	富士市	จะกำหนดภายหลัง
คันไซ	โอซากะ	คิชิวาดะ	岸和田市	1 เมษายน 2020
คันไซ	มิเอะ	ยกกาอิจิ	四日市市	2020 (ตั้งเป้าหมาย)

นครที่ตรงตามข้อกำหนด แต่ยังไม่มีการเสนอชื่อ

นครต่อไปนี้มีประชากรมากกว่า 200,000 คน แต่ยังไม่มีการเสนอชื่อ (นครที่มีแผนขอยกฐานะเป็นนครศูนย์กลางจะไม่แสดงในรายชื่อนี้)

อ้างอิง

↑ Web-Japan.org, "Local self-government," p. 3; retrieved 2012-11-28.
↑ 日本財団図書館（電子図書館）　ＲｅｖｉｓｅｄＬｏｃａｌＡｕｔｏｎｏｍｙＬａｗ. nippon.zaidan.info.
1 2 日本總務省 - 中核市・施行時特例市. soumo.go.jp (ภาษาญี่ปุ่น).
↑ 日本財団図書館（電子図書館）　ＲｅｖｉｓｅｄＬｏｃａｌＡｕｔｏｎｏｍｙＬａｗ. nippon.zaidan.info.
↑ "総務省｜地方公共団体の区分｜中核市・施行時特例市". กระทรวงกิจการภายในและการสื่อสาร รัฐบาลญี่ปุ่น. สืบค้นเมื่อ 19 กรกฎาคม 2563. {{cite web}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |access-date= (help)
1 2 2018年（平成30年）10月1日現在の推計人口, 日本の市の人口順位も参照
↑ "新藤総務大臣閣議後記者会見の概要" (Press release). 総務省. 2013年11月26日. สืบค้นเมื่อ 2013年11月26日. {{cite press release}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= และ |date= (help)
↑ "大阪府枚方市を中核市指定=佐賀は特例市-政府". 時事通信. 2013年11月26日. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2013-12-04. สืบค้นเมื่อ 2013年11月26日. {{cite news}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= และ |date= (help)

แหล่งข้อมูลอื่น

"Japan's Evolving Nested Municipal Hierarchy: The Race for Local Power in the 2000s," by A.J. Jacobs at Urban Studies Research, Vol. 2011 (2011); doi:10.1155/2011/692764
"Large City System of Japan"; graphic shows core cities compared with other Japanese city types at p. 1 [PDF 7 of 40]
"Growth in Second Tier Cities - Urban Policy Lessons from Japan" เก็บถาวร 2019-09-17 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน briefing by CLAIR London on classes of Japanese cities (PDF)
กระทรวงมหาดไทยและการสื่อสาร (ญี่ปุ่น)

[web-japan-1] Web-Japan.org, "Local self-government," p. 3; retrieved 2012-11-28.

[2] 日本財団図書館（電子図書館）　ＲｅｖｉｓｅｄＬｏｃａｌＡｕｔｏｎｏｍｙＬａｗ. nippon.zaidan.info.

[soumu-3] 1 2 日本總務省 - 中核市・施行時特例市. soumo.go.jp (ภาษาญี่ปุ่น).

[4] 日本財団図書館（電子図書館）　ＲｅｖｉｓｅｄＬｏｃａｌＡｕｔｏｎｏｍｙＬａｗ. nippon.zaidan.info.

[5] "総務省｜地方公共団体の区分｜中核市・施行時特例市". กระทรวงกิจการภายในและการสื่อสาร รัฐบาลญี่ปุ่น. สืบค้นเมื่อ 19 กรกฎาคม 2563. {{cite web}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |access-date= (help)

[jinko-6] 1 2 2018年（平成30年）10月1日現在の推計人口, 日本の市の人口順位も参照

[7] "新藤総務大臣閣議後記者会見の概要" (Press release). 総務省. 2013年11月26日. สืบค้นเมื่อ 2013年11月26日. {{cite press release}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= และ |date= (help)

[8] "大阪府枚方市を中核市指定=佐賀は特例市-政府". 時事通信. 2013年11月26日. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2013-12-04. สืบค้นเมื่อ 2013年11月26日. {{cite news}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= และ |date= (help)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

ด ค ก นครสำคัญในประเทศญี่ปุ่น
เขตพิเศษของโตเกียว	คัตสึชิกะ คิตะ โคโต ชินจูกุ ชินางาวะ ชิบูยะ ชิโยดะ ชูโอ ซูงินามิ ซูมิดะ เซตางายะ โทชิมะ ไทโต นากาโนะ เนริมะ บุงเกียว มินาโตะ เมงูโระ อาดาจิ อารากาวะ อิตาบาชิ เอโดงาวะ โอตะ
นครใหญ่ที่รัฐกำหนด	เกียวโต^※ คาวาซากิ คิตะกีวชู คูมาโมโตะ^※ โคเบะ^※ ชิซูโอกะ^※ ชิบะ^※ ซัปโปโระ^※ ซาไก ซางามิฮาระ เซ็นได^※ ไซตามะ^※ นาโงยะ^※ นีงาตะ^※ ฟูกูโอกะ^※ โยโกฮามะ^※ โอกายามะ^※ โอซากะ^※ ฮามามัตสึ ฮิโรชิมะ^※
นครศูนย์กลาง	กิฟุ^※ คาโงชิมะ^※ คาชิวะ คานาซาวะ^※ คาวางูจิ คาวาโงเอะ คูราชิกิ คูรูเมะ คูเระ โคจิ^※ โคชิงายะ โคฟุ^※ โคริยามะ ชิโมโนเซกิ ซาเซโบะ ซูอิตะ ทตโตริ^※ ทากัตสึกิ ทากาซากิ ทากามัตสึ^※ โทยามะ^※ โทโยตะ โทโยนากะ โทโยฮาชิ นางาซากิ^※ นางาโนะ^※ นาระ^※ นาฮะ^※ นิชิโนมิยะ เนยางาวะ ฟูกูชิมะ^※ ฟูกูยามะ ฟูกูอิ^※ ฟูนาบาชิ มัตสึโมโตะ มัตสึยามะ^※ มัตสึเอะ^※ มาเอบาชิ^※ มิโตะ^※ มิยาซากิ^※ โมริโอกะ^※ ยามางาตะ^※ ยาโอะ โยโกซูกะ วากายามะ^※ อากาชิ อากิตะ^※ อาซาฮิกาวะ อามางาซากิ อาโอโมริ^※ อิจิโนมิยะ อิวากิ อุตสึโนมิยะ^※ โอกาซากิ โอตสึ^※ โออิตะ^※ ฮาโกดาเตะ ฮาจิโนเฮะ ฮาจิโอจิ ฮิงาชิโอซากะ ฮิเมจิ ฮิรากาตะ
นครพิเศษ	คาโกงาวะ คาซูกาเบะ คาซูงาอิ คิชิวาดะ^☆ คูมางายะ โจเอ็ตสึ ชิงาซากิ^☆ ซางะ^※ โซกะ ทาการาซูกะ โทโกโรซาวะ^☆ นางาโอกะ นูมาซุ ฟูจิ^☆ ยกกาอิจิ^☆ ยามาโตะ สึกูบะ^☆ อัตสึงิ อิเซซากิ อิบารากิ โอดาวาระ^☆ โอตะ ฮิรัตสึกะ
นครที่เป็น เมืองหลวงของจังหวัด	โทกูชิมะ ยามางูจิ สึ
^※ เป็นเมืองหลวงของจังหวัดด้วย ^† มีสิทธิ์ยกฐานะเป็นนครศูนย์กลางแต่ยังไม่ได้เสนอชื่อ ^☆ กำลังพิจารณายกฐานะเป็นนครศูนย์กลาง

เขตการปกครองของ ประเทศญี่ปุ่น
ระดับจังหวัด
จังหวัด 都道府県 โทโดฟูเก็ง
ระดับกิ่งจังหวัด
กิ่งจังหวัด 支庁 ชิโช อำเภอ 郡 กุง
ระดับเทศบาล
นครใหญ่ที่รัฐกำหนด 政令指定都市 เซเรชิเตโตชิ นครศูนย์กลาง 中核市 ชูกากุชิ นครพิเศษ 特例市 โทกุเรชิ นคร 市 ชิ เขตพิเศษ (โตเกียว) 特別区 โทกุเบ็ตสึกุ เมือง 町 โช, มาจิ หมู่บ้าน 村 ซง, มูระ
ระดับต่ำกว่าเทศบาล
เขต 区 กุ
ด ค ก