เขตการปกครองของประเทศญี่ปุ่น

การบริหารราชการของประเทศญี่ปุ่นโดยพื้นฐานแบ่งออกเป็นสามระดับ ได้แก่ ระดับชาติ ระดับจังหวัด และระดับเทศบาล ภายใต้การปกครองระดับชาติประกอบไปด้วยเขตการปกครองระดับจังหวัดจำนวน 47 แห่ง โดยมี 6 จังหวัดที่แบ่งออกเป็นกิ่งจังหวัดเพื่อประโยชน์ในการบริหารพื้นที่ขนาดใหญ่และหมู่เกาะที่ห่างไกล ส่วนระดับเทศบาล (นคร เมือง และหมู่บ้าน) เป็นการปกครองระดับล่างสุด นครที่มีประชากรมากที่สุด 20 อันดับแรกที่อยู่นอกมหานครโตเกียว เรียกว่า นครใหญ่ที่รัฐกำหนด ซึ่งจะแบ่งการปกครองย่อยออกเป็นเขต

เขตการปกครองระดับจังหวัด

ระดับชั้นบนสุดของการแบ่งเขตการปกครอง คือ จังหวัด มีทั้งหมด 47 จังหวัด แบ่งเป็น เค็ง (ญี่ปุ่น: 県; โรมาจิ: ken) 43 แห่ง, ฟุ (ญี่ปุ่น: 府; โรมาจิ: fu) 2 แห่ง ได้แก่ จังหวัดโอซากะ และจังหวัดเกียวโต, โด (ญี่ปุ่น: 道; โรมาจิ: dō) 1 แห่ง ได้แก่ จังหวัดฮกไกโด, และ โทะ (ญี่ปุ่น: 都; โรมาจิ: to) 1 แห่ง ได้แก่ มหานครโตเกียว ซึ่งแม้ว่าชื่อเรียกจะแตกต่างกัน แต่มีอำนาจหน้าที่เหมือนกัน

เค็ง

"จังหวัด" (ญี่ปุ่น: 県; โรมาจิ: ken; ทับศัพท์: เค็ง) เป็นเขตการปกครองระดับจังหวัดที่มีมากที่สุด มีทั้งหมด 43 จังหวัด

โทะ

โตเกียวจัดว่าเป็น "มหานคร" (ญี่ปุ่น: 都; โรมาจิ: to; ทับศัพท์: โทะ) หลังจากที่มีการยุบนครโตเกียวใน ค.ศ. 1943 โตเกียว-ฟุ (จังหวัดโตเกียว) ได้รับการยกฐานะเป็นโตเกียว-โตะ (มหานครโตเกียว) และเขตของนครโตเกียวเดิมได้รับการยกฐานะเป็นเขตพิเศษ ความหมายของตัวอักษรจีนที่รับมา คือ "เมืองหลวง"

ฟุ

จังหวัดโอซากะและจังหวัดเกียวโตจัดเป็น "จังหวัดเขตเมือง" (ญี่ปุ่น: 府; โรมาจิ: fu; ทับศัพท์: ฟุ) ความหมายของอักษรจีนที่รับมาหมายถึงเขตเมืองหลักที่มีความสำคัญระดับชาติในยุคกลางของจีน หรือหมายถึงเขตการปกครองย่อยของมณฑลในช่วงปลายของจีน

โด

จังหวัดฮกไกโดจัดเป็น "มณฑล" (ญี่ปุ่น: 道; โรมาจิ: dō; ทับศัพท์: โด) เดิมคำนี้ใช้กับเขตการปกครองของญี่ปุ่นที่ประกอบไปด้วยหลาย ๆ แคว้น ตัวอักษรจีนตัวนี้ยังเป็นตัวอักษรที่ใช้ในประวัติศาสตร์จีนที่หมายถึงมณฑลอีกด้วย

เขตการปกครองระดับกิ่งจังหวัด

เขตการปกครองระดับกิ่งจังหวัดมีเพียงสองประเภท ได้แก่ กิ่งจังหวัด และอำเภอ

กิ่งจังหวัด

กิ่งจังหวัด (ญี่ปุ่น: 支庁; โรมาจิ: shichō; ทับศัพท์: ชิโจ) เป็นรูปแบบการปกครองท้องถิ่นประเภทหนึ่งที่มุ่งเน้นประเด็นท้องถิ่นในระดับต่ำกว่าจังหวัด^[1]

อำเภอ

อำเภอ (ญี่ปุ่น: 郡; โรมาจิ: gun; ทับศัพท์: กุง) เป็นหน่วยการปกครองที่ใช้ในระหว่างปี ค.ศ. 1878 และ 1921 มีฐานะเทียบเท่ากับอำเภอของประเทศจีนหรือเทศมณฑลของสหรัฐ ในคริสต์ทศวรรษ 1920 อำนาจหน้าที่ของอำเภอได้ถูกถ่ายโอนจากสำนักงานของอำเภอไปยังสำนักงานของเมืองและหมู่บ้านที่อยู่ในอำเภอนั้น ชื่อของอำเภอยังคงหลงเหลืออยู่ในการเขียนที่อยู่ทางไปรษณีย์สำหรับเมืองและหมู่บ้าน และบางครั้งก็ใช้อาณาเขตของอำเภอในการแบ่งเขตเลือกตั้ง แต่นอกนั้นไม่ได้มีหน้าที่อย่างเป็นทางการ ความหมายตัวอักษรจีนดั้งเดิมที่รับมาคือ อำเภอ (commandery) ในประวัติศาสตร์ของจีน

เขตการปกครองระดับเทศบาล

เขตการปกครองระดับเทศบาลแบ่งออกเป็น 3 ประเภทหลัก ได้แก่ นคร เมือง และหมู่บ้าน อย่างไรก็ตาม ยังสามารถแบ่งประเภทของนครได้อีก นอกจากนี้ เขตพิเศษของโตเกียวก็จัดว่าเป็นเขตการปกครองระดับเทศบาลด้วยเช่นกัน

นคร

นครในประเทศญี่ปุ่นแบ่งออกเป็น 4 ประเภท เรียงลำดับจากสูงสุดไปหาต่ำสุด ได้แก่ นครใหญ่ที่รัฐกำหนด นครศูนย์กลาง นครพิเศษ และนครธรรมดา

นครใหญ่ที่รัฐกำหนด

นครใหญ่ที่รัฐกำหนด (ญี่ปุ่น: 政令指定都市; โรมาจิ: seirei shitei toshi) หรือ นครใหญ่ที่กำหนด (ญี่ปุ่น: 指定都市; โรมาจิ: shitei toshi) หรือ นครที่รัฐกำหนด (ญี่ปุ่น: 政令市; โรมาจิ: seirei shi) เป็นนครประเภทหนึ่งที่มีประชากรมากกว่า 500,000 คน และได้รับการจัดตั้งตามข้อบัญญัติของคณะรัฐมนตรีญี่ปุ่น ภายใต้มาตรา 252 หมวด 19 ของกฎหมายปกครองตนเองท้องถิ่น นครใหญ่ที่รัฐกำหนดจะแบ่งการปกครองออกเป็นเขต

นครศูนย์กลาง

นครศูนย์กลาง (ญี่ปุ่น: 中核市; โรมาจิ: Chūkakushi) เป็นนครที่มีประชากรมากกว่า 300,000 คน และมีพื้นที่มากกว่า 100 ตารางกิโลเมตร แต่ก็อาจมีข้อยกเว้นพิเศษตามคำสั่งของคณะรัฐมนตรีสำหรับนครที่มีประชากรน้อยกว่า 300,000 คน แต่มากกว่า 200,000 คน^[2] นครศูนย์กลางถูกกำหนดขึ้นตามวรรคแรกของมาตรา 252 หมวด 22 ของกฎหมายปกครองตนเองท้องถิ่นของญี่ปุ่น

นครพิเศษ

นครพิเศษ (ญี่ปุ่น: 特例市; โรมาจิ: Tokureishi) เป็นนครที่มีประชากรอย่างน้อย 200,000 คน นครประเภทนี้จัดตั้งขึ้นตามกฎหมายปกครองตนเองท้องถิ่น มาตรา 252 วรรค 26

นคร

นคร (ญี่ปุ่น: 市; โรมาจิ: shi) เป็นหน่วยการบริหารท้องถิ่นในญี่ปุ่นที่มีประชากรอย่างน้อย 50,000 คน ซึ่งอย่างน้อยร้อยละ 60 ของครัวเรือนต้องตั้งอยู่ในใจกลางพื้นที่เขตเมือง และอย่างน้อยร้อยละ 60 ของครัวเรือนทั้งหมดต้องทำงานในด้านการพาณิชย์ อุตสาหกรรม หรืออาชีพอื่น ๆ ในเมือง นครเป็นเขตการปกครองที่อยู่ในระดับเดียวกันกับเมือง (ญี่ปุ่น: 町; โรมาจิ: machi) และหมู่บ้าน (ญี่ปุ่น: 村; โรมาจิ: mura) แต่มีข้อแตกต่างเพียงอย่างเดียวก็คือ นครไม่ได้ขึ้นกับอำเภอ (ญี่ปุ่น: 郡; โรมาจิ: gun) นครได้รับการกำหนดโดยกฎหมายปกครองตนเองท้องถิ่นปี 1947 เช่นเดียวกับหน่วยการปกครองอื่น ๆ

เมือง

เมือง (ญี่ปุ่น: 町; โรมาจิ: chō หรือ machi) เป็นหน่วยการปกครองส่วนท้องถิ่นประเภทหนึ่งในประเทศญี่ปุ่น เมืองเป็นเขตการปกครองที่ขึ้นกับอำเภอ (ญี่ปุ่น: 郡; โรมาจิ: gun)

หมู่บ้าน

หมู่บ้าน (ญี่ปุ่น: 村; โรมาจิ: mura บางครั้งอ่าน son) เป็นหน่วยการปกครองส่วนท้องถิ่นประเภทหนึ่งในประเทศญี่ปุ่น ขอบเขตของหมู่บ้านจะมีขนาดใหญ่กว่าขนาดที่แท้จริงของหมู่บ้าน หมู่บ้านเป็นเขตการปกครองที่ขึ้นกับอำเภอ (ญี่ปุ่น: 郡; โรมาจิ: gun)

เขตพิเศษ

เขตพิเศษ (ญี่ปุ่น: 特別区; โรมาจิ: tokubetsu-ku) เป็นเทศบาลจำนวน 23 แห่งที่รวมกันเป็นศูนย์กลางและส่วนที่มีประชากรมากที่สุดของมหานครโตเกียว ทั้งหมดนี้ เดิมเคยเป็นพื้นที่ของนครโตเกียว ก่อนที่จะถูกยกเลิกในปี ค.ศ. 1943 และกลายเป็นส่วนหนึ่งของมหานครโตเกียว โครงสร้างของเขตพิเศษได้รับการจัดตั้งขึ้นตามกฎหมายปกครองตนเองท้องถิ่น และเป็นลักษณะเฉพาะที่ของมหานครโตเกียว

เขตการปกครองระดับต่ำกว่าเทศบาล

เขต

เขต (ญี่ปุ่น: 区; โรมาจิ: ku; ทับศัพท์: กุ) เป็นเขตการปกครองย่อยของนครขนาดใหญ่ของญี่ปุ่นที่มีฐานะเป็นนครใหญ่ที่รัฐกำหนด^[3]

ประวัติศาสตร์

แม้ว่าเมื่อเวลาผ่านไปรายละเอียดของการปกครองท้องถิ่นจะเปลี่ยนแปลงไปอย่างมาก แต่เค้าโครงพื้นฐานของระบบการปกครองสองระดับในปัจจุบันนับตั้งแต่การยกเลิกระบบแคว้นโดยรัฐบาลเมจิในปี ค.ศ. 1871 ยังคงคล้ายคลึงกัน ก่อนการยกเลิกระบบแคว้นศักดินาหรือระบบฮัง ญี่ปุ่นได้แบ่งการปกครองออกเป็น แคว้น (ญี่ปุ่น: 国; โรมาจิ: kuni) จากนั้นแบ่งออกเป็น อำเภอ (ญี่ปุ่น: 郡; โรมาจิ: gun) และ หมู่บ้าน (ญี่ปุ่น: 里/郷; โรมาจิ: sato) ในระดับล่างสุด

ลำดับชั้น

ระดับจังหวัด	ระดับกิ่งจังหวัด	ระดับอำเภอ	ระดับเทศบาล	ระดับต่ำกว่าเทศบาล
จังหวัด (ยกเว้น มหานครโตเกียว)	กิ่งจังหวัด	→	นครใหญ่ที่รัฐกำหนด	เขต
	→		นครใหญ่ที่รัฐกำหนด	เขต
	กิ่งจังหวัด	→	นครศูนย์กลาง/นครพิเศษ/นคร	ไม่มี
	→		นครศูนย์กลาง/นครพิเศษ/นคร
	กิ่งจังหวัด	อำเภอ	เมือง/หมู่บ้าน
	→	อำเภอ	เมือง/หมู่บ้าน
มหานคร	→		นคร/เขตพิเศษ
	กิ่งจังหวัด	→	เมือง/หมู่บ้าน
	→	อำเภอ	เมือง/หมู่บ้าน

ระดับ			ประเภท	คันจิ	โรมาจิ	จำนวน
ระดับจังหวัด			มหานคร	都	to	1	โตเกียว (東京都 Tōkyō-to)
			จังหวัด/มณฑล	道	dō	1	ฮกไกโด (北海道 Hokkaidō)
			จังหวัด	府	fu	2	จังหวัดเกียวโต (京都府 Kyōto-fu) และจังหวัดโอซากะ (大阪府 Ōsaka-fu)
			จังหวัด	県	ken	43	จังหวัดที่เหลือ ยกเว้นโตเกียว ฮกไกโด เกียวโต และโอซากะ
	ระดับกิ่งจังหวัด		กิ่งจังหวัด	支庁	shichō	158
		ระดับอำเภอ	อำเภอ	郡	gun	374

ระดับเทศบาล			นครใหญ่ที่รัฐกำหนด	政令指定都市	seirei shitei toshi	20
			นครศูนย์กลาง	中核市	chūkaku-shi	42
			นครพิเศษ	特例市	tokurei-shi	40
			นคร	市	shi	688
			เมือง	町	chō หรือ machi	746
			หมู่บ้าน	村	mura หรือ son	183
			เขตพิเศษ	区 (特別区)	ku (tokubetsu-ku)	23	เขตพิเศษของโตเกียว (東京都区部 Tōkyō-to kubu), 23 เขตของโตเกียว (東京23区 Tōkyō nijūsan-ku)
	ระดับต่ำกว่าเทศบาล		เขต	区 (行政区)	ku (gyōsei-ku)	175

จำนวนเขตการปกครองแบ่งตามจังหวัด

ISO	จังหวัด	คันจิ	ภูมิภาค	นครทุกประเภท (เขตพิเศษ แสดงในวงเล็บ)	เขต	อำเภอ	เมือง	หมู่บ้าน
JP-23	จังหวัดไอจิ	愛知県	ชูบุ	38	16	7	14	2
JP-05	จังหวัดอากิตะ	秋田県	โทโฮกุ	13		6	9	3
JP-02	จังหวัดอาโอโมริ	青森県	โทโฮกุ	10		8	22	8
JP-12	จังหวัดชิบะ	千葉県	คันโต	37	6	6	16	1
JP-38	จังหวัดเอฮิเมะ	愛媛県	ชิโกกุ	11		7	9
JP-18	จังหวัดฟูกูอิ	福井県	ชูบุ	9		7	17
JP-40	จังหวัดฟูกูโอกะ	福岡県	คีวชู	28	14	12	30	2
JP-07	จังหวัดฟูกูชิมะ	福島県	โทโฮกุ	13		13	31	15
JP-21	จังหวัดกิฟุ	岐阜県	ชูบุ	21		9	19	2
JP-10	จังหวัดกุมมะ	群馬県	คันโต	12		7	15	8
JP-34	จังหวัดฮิโรชิมะ	広島県	ชูโงกุ	14	8	5	9
JP-01	ฮกไกโด	北海道	ฮกไกโด	35	10	66	129	15^[4]
JP-28	จังหวัดเฮียวโงะ	兵庫県	คันไซ	29	9	8	12
JP-08	จังหวัดอิบารากิ	茨城県	คันโต	32		7	10	2
JP-17	จังหวัดอิชิกาวะ	石川県	ชูบุ	11		5	8
JP-03	จังหวัดอิวาเตะ	岩手県	โทโฮกุ	14		10	15	4
JP-37	จังหวัดคางาวะ	香川県	ชิโกกุ	8		5	9
JP-46	จังหวัดคาโงชิมะ	鹿児島県	คีวชู	19		8	20	4
JP-14	จังหวัดคานางาวะ	神奈川県	คันโต	19	28	6	13	1
JP-39	จังหวัดโคจิ	高知県	ชิโกกุ	11		6	17	6
JP-43	จังหวัดคูมาโมโตะ	熊本県	คีวชู	14	5	9	23	8
JP-26	จังหวัดเกียวโต	京都府	คันไซ	15	11	6	10	1
JP-24	จังหวัดมิเอะ	三重県	คันไซ	14		7	15
JP-04	จังหวัดมิยางิ	宮城県	โทโฮกุ	13	5	10	21	1
JP-45	จังหวัดมิยาซากิ	宮崎県	คีวชู	9		6	14	3
JP-20	จังหวัดนางาโนะ	長野県	ชูบุ	19		14	23	35
JP-42	จังหวัดนางาซากิ	長崎県	คีวชู	13		4	8
JP-29	จังหวัดนาระ	奈良県	คันไซ	12		7	15	12
JP-15	จังหวัดนีงาตะ	新潟県	ชูบุ	20	8	9	6	4
JP-44	จังหวัดโออิตะ	大分県	คีวชู	14		3	3	1
JP-33	จังหวัดโอกายามะ	岡山県	ชูโงกุ	15	4	10	10	2
JP-47	จังหวัดโอกินาวะ	沖縄県	คีวชู	11		5	11	19
JP-27	จังหวัดโอซากะ	大阪府	คันไซ	33	31	5	9	1
JP-41	จังหวัดซางะ	佐賀県	คีวชู	10		6	10
JP-11	จังหวัดไซตามะ	埼玉県	คันโต	40	10	8	22	1
JP-25	จังหวัดชิงะ	滋賀県	คันไซ	13		3	6
JP-32	จังหวัดชิมาเนะ	島根県	ชูโงกุ	8		5	10	1
JP-22	จังหวัดชิซูโอกะ	静岡県	ชูบุ	23	10	5	12
JP-09	จังหวัดโทจิงิ	栃木県	คันโต	14		5	12
JP-36	จังหวัดโทกูชิมะ	徳島県	ชิโกกุ	8		8	15	1
JP-13	โตเกียว	東京都	คันโต	26 (23)		1	5	8
JP-31	จังหวัดทตโตริ	鳥取県	ชูโงกุ	4		5	14	1
JP-16	จังหวัดโทยามะ	富山県	ชูบุ	10		2	4	1
JP-30	จังหวัดวากายามะ	和歌山県	คันไซ	9		6	20	1
JP-06	จังหวัดยามางาตะ	山形県	โทโฮกุ	13		8	19	3
JP-35	จังหวัดยามางูจิ	山口県	ชูโงกุ	13		4	6
JP-19	จังหวัดยามานาชิ	山梨県	ชูบุ	13		5	8	6

อ้างอิง

↑ Imperial Japanese Commission to the Louisiana Purchase Exposition. (1903). Japan in the beginning of the 20th century, p. 80.
↑ "日本財団図書館（電子図書館）Revised Local Autonomy Law". nippon.zaidan.info.
↑ "Statistical Handbook of Japan 2008" by Statistics Bureau, Japan เก็บถาวร 7 กุมภาพันธ์ 2013 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน Chapter 17: Government System (Retrieved on 4 July 2009)
↑ ไม่รวม 6 หมู่บ้านในพื้นที่ข้อพิพาทหมู่เกาะคูริล

[louisiana80-1] Imperial Japanese Commission to the Louisiana Purchase Exposition. (1903). Japan in the beginning of the 20th century, p. 80.

[2] "日本財団図書館（電子図書館）Revised Local Autonomy Law". nippon.zaidan.info.

[3] "Statistical Handbook of Japan 2008" by Statistics Bureau, Japan เก็บถาวร 7 กุมภาพันธ์ 2013 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน Chapter 17: Government System (Retrieved on 4 July 2009)

[4] ไม่รวม 6 หมู่บ้านในพื้นที่ข้อพิพาทหมู่เกาะคูริล

[1]

[2]

[3]

[4]

ด ค ก เขตการปกครองแบ่งตามประเทศในทวีปเอเชีย
รัฐเอกราช	กรีซ¹ กัมพูชา กาตาร์ เกาหลีใต้ เกาหลีเหนือ คาซัคสถาน¹ คีร์กีซสถาน คูเวต จอร์เจีย¹ จอร์แดน จีน ซาอุดีอาระเบีย ซีเรีย ไซปรัส ญี่ปุ่น¹ ติมอร์-เลสเต ตุรกี¹ เติร์กเมนิสถาน ทาจิกิสถาน ไทย เนปาล บรูไน บังกลาเทศ บาห์เรน ปากีสถาน ปาเลสไตน์ พม่า ฟิลิปปินส์ ภูฏาน มองโกเลีย มัลดีฟส์ มาเลเซีย เยเมน¹ รัสเซีย¹ ลาว เลบานอน เวียดนาม ศรีลังกา สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ สิงคโปร์ อัฟกานิสถาน อาเซอร์ไบจาน¹ อาร์มีเนีย อินโดนีเซีย¹ อินเดีย อิรัก อิสราเอล อิหร่าน อียิปต์¹ อุซเบกิสถาน โอมาน
รัฐที่ได้รับการรับรอง อย่างไม่สมบูรณ์	เซาท์ออสซีเชีย ไต้หวัน นอร์เทิร์นไซปรัส อับคาเซีย
ดูเพิ่ม: รายชื่อเขตการปกครอง ¹มีพื้นที่ส่วนหนึ่งอยู่นอกทวีปเอเชีย