Сярэднеанглійская мова

Сярэднеанглійская мова
Сярэднеанглійская мова
Саманазва	Middle English
Краіны	Англія
Агульная колькасць носьбітаў	0 чал.;
Вымерла	у XV—XVI стагоддзях развілася ў раннюю новаанглійскую мову
Класіфікацыя
Катэгорыя	Мовы Еўразіі
	Індаеўрапейскія Германскія Заходнегерманскія Англа-фрызскія
Пісьменнасць	лацініца
Моўныя коды
ДАСТ 7.75–97	сра 619
ISO 639-1	—
ISO 639-2	enm
ISO 639-3	enm
ISO 639-6	meng
LINGUIST List	enm
IETF	enm
Glottolog	midd1317
	Вікіпедыя на гэтай мове

Сярэднеанглійская мова — сярэдневяковая форма англійскай мовы, якая склалася пад нармана-французскім уплывам з англасаксонскай мовы на працягу XI—XV стст. З XVI па XIX стст.^{[крыніца?]} паступова пераўтваралася ў сучасную англійскую мову. Адрозніваецца ад апошняй некаторымі асаблівасцямі граматыкі, правапісу і значэння слоў.

Некаторыя асаблівасці сярэднеанглійскай мовы

Асаблівасці граматыкі

Адна з адметых асаблівасцей граматыкі сярэднеанглійскай мовы — амаль поўная адсутнасць do як дапаможнага дзеяслова: замест do not ask — ask not «не пытайце». Яшчэ два граматычныя адрозненні звязаны з вымаўленнем і правапісам: выкарыстанне суфікса th замест s у дзеясловах простай формы цяперашняга часу з дзейнікамі 3-й асобы адзіночнага ліку (he wanteth замест he wants «ён хоча»); ужыванне артыкля an замест a перад словамі, якія пачынаюцца на h (an hundred замест a hundred «сотня»). Адна граматычная асаблівасць звязана з выкарыстаннем розных слоў множнага ліку як сінонімаў слова you «вы»: thou (і яго вытворных thy/thine «твой, ваш», thee «цябе, табе, вас, вам») для адной асобы і ye — для некалькіх (у англійскай мове няма поўнага эквівалента слову «ты»). З дзейнікамі 2-й асобы могуць выкарыстоўвацца асобыя формы мадальных дзеясловаў shall i can — shalt i canst. Тое ж самае датычыцца дзеяслова have: з дзейнікам 2-й асобы ён ставіцца ў форму hast (напрыклад, thou hast — «ты маеш» ці «вы маеце»), якой няма ў сучаснай англійскай мове. Лічбы словамі нават у XIX ст. маглі пісацца ў адваротным парадку: замест twenty-seven (27) — seven and twenty «сем і дваццаць».

Асаблівасці правапісу

Некаторыя словы сярэднеанглійскай мовы пішуцца інакш, чым прынята ў сучаснай англійскай.

Сярэднеанглійская	Сучасная англійская	Беларускі эквівалент
spake	spoke	казаў, казала
auld	old	стары
art	are	цяп. ч. мн. л. дзеяслова «быць»

Лексічныя асаблівасці

Некаторыя словы сучаснай англійскай мовы мелі дадатковае альбо нават іншае значэнне ў сярэднеанглійскай.

Слова	Значэнне ў сярэднеанглійскай	Значэнне ў сучаснай англійскай мове
gay	вяселы	гомасексуал
ghost	у асноўным — «дух» (напрыклад, Holy Ghost — Святы Дух)	у асноўным — «прывід»
meat	ежа	мяса
minister	слуга, святар	міністр, святар, а калі слуга, то толькі Божы
rape	выкрадаць	гвалціць
villain	вілан, прыгонны селянін	паскуднік

У сярэднеанглійскай мове лічбы 60, 70, 80 і 90 мелі назвы на ўзор французскіх, зусім не падобныя на сучасныя англійскія:

Лічба	Сярэднеанглійская	Сучасная англійская
60	threescore (літаральна «тры разы па дваццаць»)	sixty
70	threescore and ten (літаральна «тры разы па дваццаць і дзесяць»)	seventy
80	fourscore (літаральна «чатыры разы па дваццаць»)	eighty
90	fourscore and ten (літаральна «чатыры разы па дваццаць і дзесяць»)	ninety

Сувязь сярэднеанглійскай мовы з сучаснасцю

Сярод распаўсюджаных помнікаў пісьменнасці на сярэднеанглійскай мове — Біблія караля Якава^{[крыніца?]}, адзін з самых папулярных перакладаў Бібліі на англійскую мову. Таксама распаўсюджаны творы Шэкспіра, Мільтана, Ньютана, Лока, напісаныя на розных варыянтах сярэднеанглійскай.^{[крыніца?]} Уся гэта спадчына шырока цытуецца ў мастацкіх і публіцыстычных творах, напісаных на сучаснай англійскай. Многія вернікі на памяць ведаюць асобныя вершы з Бібліі караля Якава. Цікава, што амерыканскі пісьменнік Э. Хэмінгуэй выкарыстоўваў элементы сярэднеанглійскай у сваім рамане «Па ком звоніць звон» (For Whom the Bell Tolls), напрыклад, thou i яго вытворныя.

Гл. таксама

Англійская мова

Спасылкі