Шпаер

Горад
Шпаер
ням.: Speyer
Сцяг Герб
49°19′10″ пн. ш. 8°25′52″ у. д.
Краіна	Германія
Зямля	Рэйнланд-Пфальц
Унутраны падзел	4 гарадскіх раёна
Обербургамістр	Вернер Шынелер (ХДС)
Гісторыя і геаграфія
Заснаваны	150
Плошча	42,58 км²
Вышыня цэнтра	92-113 м
Водныя аб’екты	Рэйн
Часавы пояс	UTC+1, летам UTC+2
Насельніцтва
Насельніцтва	50 648 чалавек (2006)
Лічбавыя ідэнтыфікатары
Тэлефонны код	06232
Паштовы індэкс	67346
Аўтамабільны код	SP
Афіцыйны код	07 3 18 000
speyer.de (ням.)
Паказаць/схаваць карты
Шпаер
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Шпа́ер (таксама Шпэер; ням.: Speyer) — горад зямельнага падпарадкавання ў Германіі, у зямлі Рэйнланд-Пфальц.

Размешчаны на Рэйне (рэгіён Рэйн-Некар). Насельніцтва — каля 50 тысяч чалавек.

Шпаерскі сабор, аб’ект культурнай спадчыны ЮНЕСКА

Назва

Археалагічныя дадзеныя дазваляюць меркаваць, што горад быў населены кельтамі 500 гадоў да н. э., спачатку насіў назву Навіамаг (Noviomagus), пазней, у эпоху рымлян, горад быў вядомы пад імем Аўгуста Неметум і Цывітас Неметум (горад племя Неметэр), па імені германскага племені, засяляўшага гэтую вобласць. У VI стагоддзі горад атрымаў імя Спіра (Spira) ад назвы ракі Шпаербах (Speyerbach), якая працякае праз горад. У Сярэднявечча Шпаер быў надзвычай важны.

Геаграфія

Шпаер размешчаны на Верхнярэйнскай нізіне за 20 км на поўдзень ад Людвігсгафена і Мангейма і за 34 км да поўначы ад Карлсруэ, на месцы ўпадзення ракі Шпаербах у Рэйн. На процілеглым баку, адпаведна, на ўсход ад ракі размешчана паселішча Зігельхайн (Siegelhain), якое можа быць аднесена да Хакенгайма.

Гісторыя

• 10 да н. э. — заснаванне рымскага ваеннага лагера на тэрыторыі Шпаера
• 346 — першыя згадванні біскупа горада
• 496 да 506 — першае з’яўленне імя «Спіра»
• 1030 — імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі Конрад II пачынае будаўніцтва Шпаерскага сабора. На гэты дзень гэта — самая вялікая царква ў раманскім стылі, якая захавалася. З 1981 года — аб’ект сусветнай культурнай спадчыны ЮНЕСКА.
• 1076 — імператар Генрых IV здзяйсняе з сваёй сталіцы Шпаера знакаміты паход у Каносу
• 1096 — вядомы яўрэйскі пагром падчас першага крыжовага паходу
• 1294 — Шпаер губляе свае былыя сталічныя правы і з гэтага часу вольны горад Свяшчэннай Рымскай імперыі
• 1529 — на з’ездзе ў Шпаеры прадстаўнікі лютэранскіх нямецкіх княстваў выказваюць пратэст супраць анты-рэфармацыйнай рэзалюцыі. Адсюль паняцце пратэстантызм
• 1689 — горад моцна разбураны французскімі атрадамі
• Паміж 1792 і 1814 Шпаер знаходзіцца пад французскім кіраваннем
• 1990 — Шпаер святкуе сваё 2000-годдзе
• 1991 — Музей тэхнікі ў Зінсгайме адкрывае свой філіял у Шпаеры

Адміністрацыйны падзел

Ідэнтыфікацыйны код суб’екта самакіравання — 07 3 18 000. Горад падраздзяляецца на 4 гарадскіх раёна.

Адукацыя і культура

• Нямецкі ўніверсітэт адміністрацыйных навук у Шпаеры

Гарады-пабрацімы

•  Ningde^[d], Кітай (кастрычнік 2013)
•  Гнезна, Польшча (1992)
•  Курск, Расія (1989)
•  Равена, Італія (1989)
•  Радзівілішкі, Літва
•  Русізі^[d], Руанда (чэрвень 2001)
•  Сполдынг^[d], Вялікабрытанія (1956)
•  Цёнсберг, Нарвегія
•  Шартр, Францыя (1959)
•  Яўнэ, Ізраіль (1998)

Фотаздымкі

• 
  Шпаерскі сабор
• 
  Ратуша
• 
  Троіцкі сабор
• 
  Мемарыяльная царква Пратэстацыі

Гл. таксама

• Malleus Maleficarum

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Шпаер
• Афіцыйны сайт горада (ням.)