ข้ามไปเนื้อหา

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ
กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้น 4
พระองค์เจ้าชั้นเอก
เสนาบดีกระทรวงการต่างประเทศ[1]
ดำรงตำแหน่ง12 มิถุนายน พ.ศ. 2428 – 28 มิถุนายน พ.ศ. 2466[2]
รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
ก่อนหน้าเจ้าพระยาภาณุวงศ์มหาโกษาธิบดี (ท้วม บุนนาค)
ถัดไปพระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นเทววงศวโรทัย
ประสูติ27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2401
สิ้นพระชนม์28 มิถุนายน พ.ศ. 2466 (64 ปี)
หม่อม
  • หม่อมใหญ่ เทวกุล ณ อยุธยา
  • หม่อมลม้าย เทวกุล ณ อยุธยา
  • หม่อมเหมือน เทวกุล ณ อยุธยา
  • หม่อมปุ่น เทวกุล ณ อยุธยา
  • หม่อมอบ เทวกุล ณ อยุธยา
  • หม่อมพุก เทวกุล ณ อยุธยา
  • หม่อมจันทร์ เทวกุล ณ อยุธยา
พระบุตร48 องค์
ราชสกุลเทวกุล
ราชวงศ์จักรี
พระบิดาพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
พระมารดาสมเด็จพระปิยมาวดี ศรีพัชรินทรมาตา

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ เป็นพระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระปิยมาวดี ศรีพัชรินทรมาตา พระปัยยกา (ทวด) ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง พระองค์ทรงดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงการต่างประเทศและองคมนตรีในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รวมทั้งดำรงตำแหน่งสมุหนายกและองคมนตรีในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว

พระประวัติ

[แก้]

ประสูติ

[แก้]

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ มีพระนามเดิมว่า พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าเทวัญอุไทยวงศ์ ประสูติเมื่อวันเสาร์ เดือน 12 แรม 7 ค่ำ ปีมะเมียสัมฤทธิศก จ.ศ. 1220 ตรงกับวันที่ 27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2401 ในพระบรมมหาราชวัง โดยเป็นพระเจ้าลูกเธอชั้นกลาง ลำดับที่ 42 ในจำนวนทั้งหมด 84 พระองค์ ทรงมีพระเชษฐา พระขนิษฐา และพระอนุชาร่วมพระมารดาอีก 5 พระองค์ ได้แก่

การศึกษา

[แก้]

เมื่อทรงพระเยาว์ ทรงได้รับการศึกษาขั้นต้นเขียนอ่านภาษาไทยในสำนักพระองค์เจ้าหญิงมณี และพระองค์เจ้าหญิงกฤษณา ซึ่งเป็นพระเจ้าลูกเธอในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงศึกษาภาษาบาลี แล้วเข้าชั้นมัธยมศึกษาในสำนักพระยาปริยัติธรรมธาดา (เปี่ยม) ผนวชเป็นสามเณร ไปประทับอยู่วัดบวรนิเวศราชวรวิหาร ทรงศึกษาพระธรรมวินัยในสำนักสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์ ทรงเล่าเรียนภาษาอังกฤษที่โรงเรียนหลวง ที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงตั้งขึ้นภายในกรมทหารมหาดเล็กในพระบรมมหาราชวังกระทั่งลาผนวชและเข้ารับราชการ

รับราชการ

[แก้]

สมเด็จฯ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ ทรงบริหารราชการแผ่นดินตลอดพระชนม์ชีพ จากรัชกาลที่ 5 ถึงรัชกาลที่ 6 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้ทรงดำรงตำแหน่งไปรเวตสิเกรตารีฝรั่ง (ราชเลขานุการฝ่ายต่างประเทศ) ทำหน้าที่ดูแลงานต่างประเทศ ทรงมีบทบาทสำคัญด้านการทูต เป็นผู้เจรจาข้อพิพาทกับประเทศฝรั่งเศส ครั้งวิกฤตการณ์ ร.ศ. 112 ทรงเสนอให้มีการตั้งสถานทูตในต่างประเทศ ที่ทวีปยุโรปและสหรัฐอเมริกา ทรงว่าราชการเป็นเสนาบดีกระทรวงการต่างประเทศทั้งในรัชกาลที่ 5 และรัชกาลที่ 6 เป็นเวลา 37 ปี จนได้ชื่อว่าเป็น องค์บิดาแห่งการต่างประเทศของไทย

นอกเหนือจากการงานด้านการต่างประเทศ ได้ทรงงานที่สำคัญตลอดพระชนม์ชีพอีกหลายด้านเช่น ได้ทรงดำรงตำแหน่งนายกสภาการคลังในปี พ.ศ. 2465 ทรงดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีสภา เมื่อปี พ.ศ. 2437[3] และทรงดำรงตำแหน่งองคมนตรี[4][5]เมื่อวันที่ 7 พฤษภาคม พ.ศ. 2430 ตั้งแต่ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจนถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว

พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯแต่งตั้งให้เป็นสมุหมนตรี (เทียบเท่าราชองครักษ์พิเศษของฝ่ายทหาร) ในวันที่ 16 ธันวาคม พ.ศ. 2453[6] และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เลื่อนกรมขึ้นเป็น สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทววะวงศ์วโรปการ เมื่อวันที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2459[7] นอกจากนี้ยังได้รับพระราชยศมหาอำมาตย์นายก ซึ่งเป็นยศที่สูงสุดของข้าราชการพลเรือน (เทียบเท่าจอมพล) และทรงเป็นผู้ดูแลพระนครเมื่อทรงไม่ประทับอยู่ในพระนคร[8]

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ ทรงสนพระทัยในวิชาโหราศาสตร์ เมื่อ พ.ศ. 2432 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงประกาศใช้ปฏิทินแบบใหม่ตามสุริยคติตามแบบสากล จากเดิมที่ประเทศไทยใช้แบบจันทรคติ สมเด็จฯ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ ทรงเป็นผู้คิดปฏิทินไทยใช้ตามสุริยคติ เรียกว่า เทวะประติทิน มีการกำหนดชื่อเดือนขึ้นมาใหม่ จากเดิมที่ใช้ เดือนอ้าย เดือนยี่ ถึงเดือนสิบสอง เป็นชื่อเดือนแบบที่ใช้กันอยู่ในปัจจุบัน

พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวพระราชทานสร้างวังให้สมเด็จฯ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ บนที่ดินพระราชทานจากพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ชื่อว่า วังเทวะเวสม์

สิ้นพระชนม์

[แก้]

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 6 เมื่อวันพฤหัสบดี เดือน 8 แรม 1 ค่ำ ปีกุนเบญจศก จ.ศ. 1285 ตรงกับวันที่ 28 มิถุนายน พ.ศ. 2466 พระชันษา 64 ปี มีพระราชพิธีพระราชทานเพลิงพระศพเมื่อวันที่ 14 ธันวาคม พ.ศ. 2466 ณ พระเมรุ ท้องสนามหลวง[9]

พระโอรสและพระธิดา

[แก้]

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ เป็นต้นราชสกุลเทวกุล มีหม่อม 7 คน ได้แก่

มีพระโอรส 1 พระองค์ กับ 24 องค์ และมีพระธิดา 23 องค์ รวม 48 พระองค์/องค์ ได้แก่

ราชสกุลเทวกุล
ลำดับ พระรูปและพระนาม เพศ พระมารดา ประสูติ สิ้นพระชนม์ พระชันษา คู่สมรส
1
หม่อมเจ้าอัปษรสมาน กิติยากร

(ท่านหญิงใหญ่)

 ญ. หม่อมใหญ่ เทวกุล ณ อยุธยา 21 ตุลาคม พ.ศ. 2420[10] 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2482 61 ปี 6 เดือน 12 วัน พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระจันทบุรีนฤนาถ
2
หม่อมเจ้าบรรสานสนิท เทวกุล

(ท่านหญิงกลาง)

 ญ. หม่อมใหญ่ เทวกุล ณ อยุธยา 23 ธันวาคม พ.ศ. 2422[10] 30 กรกฎาคม พ.ศ. 2488 65 ปี 7 เดือน 7 วัน
3
หม่อมเจ้าพิจิตรจิราภา เทวกุล

(ท่านหญิงเล็ก)

 ญ. หม่อมใหญ่ เทวกุล ณ อยุธยา 25 สิงหาคม พ.ศ. 2424[10] 19 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2486 61 ปี 5 เดือน 25 วัน
4
หม่อมเจ้าสุธาสิโนทัย เทวกุล

(ท่านชายใหญ่)

 ช. หม่อมใหญ่ เทวกุล ณ อยุธยา 23 พฤศจิกายน พ.ศ. 2425[10] 20 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2509 83 ปี 2 เดือน 28 วัน หม่อมลมุล (สกุลเดิม สาทรานนท์)

หม่อมฉวี (สกุลเดิม วัชรประหาส)

5
พระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นเทววงศวโรทัย		 ช. หม่อมลม้าย 11 สิงหาคม พ.ศ. 2426[10] 5 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2486 59 ปี 5 เดือน 25 วัน หม่อมเพี้ยน (สกุลเดิม บุนนาค)
6
หม่อมเจ้าจันทรนิภา เทวกุล

(ท่านหญิงน้อย)

 ญ. หม่อมใหญ่ เทวกุล ณ อยุธยา 25 พฤษภาคม พ.ศ. 2427[10] 7 มิถุนายน พ.ศ. 2488 61 ปี 13 วัน
7
หม่อมเจ้าทิสากร		 ช. หม่อมลม้าย 21 มกราคม พ.ศ. 2428 17 ตุลาคม พ.ศ. 2462 34 ปี 8 เดือน 26 วัน หม่อมผัน
8
หม่อมเจ้าบังอรรัตน์		 ญ. หม่อมเหมือน 18 ตุลาคม พ.ศ. 2428 29 มิถุนายน พ.ศ. 2433 4 ปี 8 เดือน 11 วัน
9
หม่อมเจ้าดำรัสดำรง เทวกุล

(ท่านชายเล็ก)

 ช. หม่อมลม้าย 29 พฤษภาคม พ.ศ. 2429[10] 7 พฤษภาคม พ.ศ. 2487 57 ปี 11 เดือน 8 วัน หม่อมเจ้าอรทิพย์ประพันธ์ (ราชสกุลเดิม วรวรรณ)
10
หม่อมเจ้าพงศ์ทินเทพ เทวกุล

(ท่านชายกลาง)

 ช. หม่อมใหญ่ เทวกุล ณ อยุธยา 17 กันยายน พ.ศ. 2429[10] 12 พฤศจิกายน พ.ศ. 2486 57 ปี 2 เดือน 5 วัน หม่อมเจ้าสุชาดามณี เทวกุล
11
หม่อมเจ้าเสพยสุมนัส

(ท่านชายน้อย)

 ช. หม่อมลม้าย 14 สิงหาคม พ.ศ. 2431 18 กันยายน พ.ศ. 2452 21 ปี 1 เดือน 4 วัน
12
หม่อมเจ้าทิพรัตนประภา เทวกุล

(ท่านหญิงโอ)

 ญ. หม่อมใหญ่ เทวกุล ณ อยุธยา 27 สิงหาคม พ.ศ. 2431[10] 13 มกราคม พ.ศ. 2508 76 ปี 4 เดือน 17 วัน
13
หม่อมเจ้านาราวดี เทวกุล

(ท่านหญิงแต๋ว)

 ญ. หม่อมปุ่น 13 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2432[10] 13 ธันวาคม พ.ศ. 2487 55 ปี 10 เดือน
14
หม่อมเจ้า		 ญ. หม่อมลม้าย 22 พฤศจิกายน พ.ศ. 2432 19 มีนาคม พ.ศ. 2434 1 ปี 3 เดือน 25 วัน
15
หม่อมเจ้าตรีทิเพทพงศ์ เทวกุล

(ท่านชายโต๊ะ)

 ช. หม่อมอบ 10 ธันวาคม พ.ศ. 2432[10] 21 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2476 43 ปี 2 เดือน 11 วัน หม่อมหลวงวาด (ราชสกุลเดิม สุทัศน์)
16
หม่อมเจ้าวงศ์นิรชร เทวกุล

(ท่านชายเตี้ย)

 ช. หม่อมใหญ่ เทวกุล ณ อยุธยา 16 มกราคม พ.ศ. 2433[10] 9 มีนาคม พ.ศ. 2490 57 ปี 1 เดือน 21 วัน หม่อมโกย (สกุลเดิม เกิดสวัสดิ์)
17
หม่อมเจ้ามรุพรพันธ์

(ท่านชายแอ๊บ)

 ช. หม่อมปุ่น 14 สิงหาคม พ.ศ. 2433 30 พฤษภาคม พ.ศ. 2464 30 ปี 9 เดือน 16 วัน หม่อมเจ้ากมลปราโมทย์ (ราชสกุลเดิม กิติยากร)
18
หม่อมเจ้ากันดาภา เทวกุล		 ญ. หม่อมลม้าย 26 มิถุนายน พ.ศ. 2434[10] 26 กรกฎาคม พ.ศ. 2477 43 ปี 1 เดือน
19
หม่อมเจ้าดาราจรัสศรี เทวกุล

(ท่านหญิงเภา)

 ญ. หม่อมใหญ่ เทวกุล ณ อยุธยา 2 มิถุนายน พ.ศ. 2435[10] 24 กรกฎาคม พ.ศ. 2484 49 ปี 1 เดือน 22 วัน
20
หม่อมเจ้าปาน		 ช. หม่อมปุ่น 8 กรกฎาคม พ.ศ. 2436 14 กันยายน พ.ศ. 2437 1 ปี 2 เดือน 6 วัน
21
หม่อมเจ้าปรีดิเทพย์พงษ์ เทวกุล

(ท่านชายอั๋น)

 ช. หม่อมพุก 3 สิงหาคม พ.ศ. 2436[10] 11 พฤษภาคม พ.ศ. 2513 76 ปี 9 เดือน 8 วัน หม่อมเจ้าลีลาศหงส์ (ราชสกุลเดิม กฤดากร)

หม่อมราชวงศ์สอางค์ (ราชสกุลเดิม ปราโมช)

หม่อมแตงไทย (สกุลเดิม เดชผล)

22
หม่อมเจ้าตุ๊		 ช. หม่อมลม้าย 28 มีนาคม พ.ศ. 2437 6 เมษายน พ.ศ. 2439 2 ปี 9 วัน
23
หม่อมเจ้าวงศ์ทิพย์สุดา เทวกุล

(ท่านหญิงอ้น)

 ญ. หม่อมพุก 12 พฤศจิกายน พ.ศ. 2437[10] 6 เมษายน พ.ศ. 2512 74 ปี 4 เดือน 25 วัน
24
หม่อมเจ้าอัจฉราฉวี เทวกุล

(ท่านหญิงอึ่ง)

 ญ. หม่อมจันทร์ 24 พฤศจิกายน พ.ศ. 2438[10] 26 ธันวาคม พ.ศ. 2525 87 ปี 1 เดือน 2 วัน
25
หม่อมเจ้าตรีทศาลัย เทวกุล

(ท่านหญิงปุ๋ย)

 ญ. หม่อมปุ่น 8 มกราคม พ.ศ. 2439[10] 22 กรกฎาคม พ.ศ. 2484 45 ปี 6 เดือน 14 วัน
26
หม่อมเจ้าไตรทิพเทพสุต เทวกุล

(ท่านชายแถม)

 ช. หม่อมใหญ่ เทวกุล ณ อยุธยา 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2439[10] 1 ตุลาคม พ.ศ. 2505 66 ปี 4 เดือน 26 วัน หม่อมเจ้าบันดาลสวัสดี (ราชสกุลเดิม ดิศกุล)

หม่อมมณี

หม่อมแวว

หม่อมแบบ

27
หม่อมเจ้า		 ญ. หม่อมพุก 4 พฤศจิกายน พ.ศ. 2439 31 ธันวาคม พ.ศ. 2439 1 เดือน 27 วัน
28
หม่อมเจ้าสุรวุฒิประวัติ เทวกุล		 ช. หม่อมลม้าย 18 มีนาคม พ.ศ. 2440[10] 6 กันยายน พ.ศ. 2517 77 ปี 5 เดือน 19 วัน หม่อมหลวงปอง (ราชสกุลเดิม มาลากุล)

หม่อมศิริเลิศ (สกุลเดิม วสันตสิงห์)

29
หม่อมเจ้าทัตศะศิธร		 ญ. หม่อมจันทร์ 28 กันยายน พ.ศ. 2440 2 กันยายน พ.ศ. 2443 2 ปี 11 เดือน 5 วัน
30
หม่อมเจ้านิกรเทวัญ เทวกุล

(ท่านชายโอ่ง)

 ช. หม่อมพุก 16 มกราคม พ.ศ. 2441[10] 3 สิงหาคม พ.ศ. 2519 78 ปี 6 เดือน 18 วัน หม่อมเจ้าสมทรง (ราชสกุลเดิม เกษมศรี)
31
หม่อมเจ้าอนันตนรชัย เทวกุล

(ท่านชายเติม)

 ช. หม่อมใหญ่ เทวกุล ณ อยุธยา 11 มีนาคม พ.ศ. 2442[10] 29 พฤษภาคม พ.ศ. 2511 69 ปี 2 เดือน 18 วัน หม่อมเจ้าอัปภัศราภา (ราชสกุลเดิม ดิศกุล)
32
หม่อมเจ้านิต		 ช. หม่อมปุ่น 25 พฤษภาคม พ.ศ. 2442 27 มีนาคม พ.ศ. 2446 3 ปี 10 เดือน 2 วัน
33
หม่อมเจ้าวิไลกัญญา ภาณุพันธุ์

(ท่านหญิงอั้น)

 ญ. หม่อมพุก 1 มกราคม พ.ศ. 2443[10] 30 มิถุนายน พ.ศ. 2509 66 ปี 5 เดือน 29 วัน พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นภาณุพงศ์พิริยเดช
34
หม่อมเจ้าสุชาดามณี เทวกุล

(ท่านหญิงเป้า)

 ญ. หม่อมจันทร์ 13 มกราคม พ.ศ. 2443[10] 12 มกราคม พ.ศ. 2498 54 ปี 11 เดือน 30 วัน หม่อมเจ้าพงศ์ทินเทพ เทวกุล
35
หม่อมเจ้าสมรศรีโสภา เทวกุล

(ท่านหญิงออ)

 ญ. หม่อมพุก 19 เมษายน พ.ศ. 2444[10] 5 มิถุนายน พ.ศ. 2539 95 ปี 1 เดือน 17 วัน
36
หม่อมเจ้า		 หม่อมปุ่น 26 กันยายน พ.ศ. 2444 23 มกราคม พ.ศ. 2445 3 เดือน 28 วัน
37
หม่อมเจ้า		 ช. หม่อมพุก 10 มิถุนายน พ.ศ. 2445 18 มิถุนายน พ.ศ. 2445 8 วัน
38
หม่อมเจ้าอาทิตย์อุทัย เทวกุล		 ช. หม่อมพุก 27 กันยายน พ.ศ. 2446[10] 1 ตุลาคม พ.ศ. 2487 41 ปี 4 วัน หม่อมมณี (สกุลเดิม ภมรสุต)

หม่อมประสงค์ (สกุลเดิม เพชรรัตน์)

39
หม่อมเจ้าเจริญวัยวัฒนา		 หม่อมปุ่น 25 กรกฎาคม พ.ศ. 2447 24 กันยายน พ.ศ. 2448 1 ปี 1 เดือน 30 วัน
40
หม่อมเจ้าวงศานุวัตร เทวกุล		 ช. หม่อมจันทร์ 17 กันยายน พ.ศ. 2447[10] 3 เมษายน พ.ศ. 2534 86 ปี 6 เดือน 17 วัน หม่อมเจ้ากมลปราโมทย์ (ราชสกุลเดิม กิติยากร)
41
หม่อมเจ้าพวงรัตนประไพ ชุมพล		 ญ. หม่อมพุก 19 ตุลาคม พ.ศ. 2447[10] 18 พฤศจิกายน พ.ศ. 2542 95 ปี 30 วัน หม่อมเจ้าอุปลีสาณ ชุมพล
42
หม่อมเจ้าแขไขจรัส เกษมศรี		 ญ. หม่อมพุก 10 ธันวาคม พ.ศ. 2448[10] 21 มีนาคม พ.ศ. 2539 90 ปี 3 เดือน 11 วัน หม่อมเจ้าสโมสรเกษม เกษมศรี
43
หม่อมเจ้าอัศนีฟ่องฟ้า เทวกุล

(ท่านชายอ้วน)

 ช. หม่อมพุก 19 เมษายน พ.ศ. 2450[10] 17 สิงหาคม พ.ศ. 2520 70 ปี 3 เดือน 29 วัน หม่อมเฉลย (สกุลเดิม คุณชวลี)
44
หม่อมเจ้าแหว่ง		 ช. หม่อมปุ่น 19 พฤษภาคม พ.ศ. 2450 29 พฤศจิกายน พ.ศ. 2450 6 เดือน 10 วัน
45
หม่อมเจ้าประภาภรณี

(ท่านหญิงอ่อน)

 ญ. หม่อมพุก 25 มิถุนายน พ.ศ. 2451 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2453 2 ปี 4 เดือน 17 วัน
46
หม่อมเจ้าโชติสีกฤติกา เทวกุล

(ท่านชายแดง)

 ช. หม่อมจันทร์ 22 เมษายน พ.ศ. 2452[10] 21 กรกฎาคม พ.ศ. 2524 72 ปี 2 เดือน 29 วัน หม่อมสมบูรณ์ (สกุลเดิม บุรณะศิริ)

หม่อมเมียวออง (สกุลเดิม ปั๊ก)

47
หม่อมเจ้าจิราโรหิณี		 ญ. หม่อมพุก 19 กรกฎาคม พ.ศ. 2452 27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2453 1 ปี 4 เดือน 8 วัน
48
หม่อมเจ้าทับ		 ช. ไม่มีข้อมูล ไม่มีข้อมูล ก่อน 3 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468[10] ไม่มีข้อมูล

พระเกียรติยศ

[แก้]

พระอิสริยยศ

[แก้]
ธรรมเนียมพระยศของ
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ
กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ
ตราประจำพระอิสริยยศ
ธงประจำพระอิสริยยศ
ตราประจำพระองค์
การทูลใต้ฝ่าพระบาท
การแทนตนข้าพระพุทธเจ้า
การขานรับพ่ะย่ะค่ะ/เพคะ
  • 27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2401 - 1 ตุลาคม พ.ศ. 2411 : พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าเทวัญอุไทยวงศ์
  • 1 ตุลาคม พ.ศ. 2411 - 23 พฤษภาคม พ.ศ. 2424 : พระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์เจ้าเทวัญอุไทยวงศ์
  • 23 พฤษภาคม พ.ศ. 2424 - 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2429 : พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นเทวะวงศ์วโรประการ
  • 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2429 - 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2454 : พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหลวงเทวะวงศ์วโรประการ[11]
  • 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2454 - 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2459 : พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระเทวะวงศ์วโรปการ ขัตติยพิศาลสุรบดี ศรีพัชรินทรภราดร สโมสรอเนกศาสตร์วิบูลย์ เกียรติจำรุญไพรัชการ ศุภสมาจารสารสมบัติ มัทวเมตตาธยาศรัย ศรีรัตนตรัยคุณานุสรสุนทรธรรมบพิตร[12]
  • 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2459 - 28 มิถุนายน พ.ศ. 2466 : สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ ขัตติยพิศาลสุรบดี บรมราชินีศรีพัชรินทรภราดร สโมสรอเนกนิติปรีชา มหาสุมันตยานุวัตรวิบุลย์ ไพรัชราชกิจจาดุลสุนทรปฏิภาณ นิรุกติญาณวิทยาคณนาทิศาสตร์ โหรกลานุวาทนานาปกรณ์ เกียรติกำจรจิรกาล บริบูรณคุณสารสมบัติ สุจริตสมาจารวัตร มัทวเมตตาชวาธยาศรัย ศรีรัตนตรัยสรณธาดา กัลยาณธรรมิกนาถบพิตร[13]

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

[แก้]

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ ทรงได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ทั้งสยามและต่างประเทศ ดังนี้[14]

เครื่องราชอิสริยาภรณ์สยาม

[แก้]

ต่างประเทศ

[แก้]

สถานที่อันเนื่องด้วยพระนาม

[แก้]

พระสมัญญานาม

[แก้]
  • พระบิดาแห่งการทูตไทย[42]
  • องค์บิดาแห่งการต่างประเทศของไทย[43]

พระยศ

[แก้]
มหาอำมาตย์เอกนายก นายพลเอก นายกองตรี
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโปการ
รับใช้กองทัพบกสหราชอาณาจักร
กองทัพบกสยาม
กองเสือป่า
ชั้นยศ พลเอก
(สหราชอาณาจักร)
พลเอก
นายกองตรี
(สยาม)

พระยศทหาร

[แก้]
  • นายพลเอก

พระยศพลเรือน

[แก้]
  • มหาอำมาตย์นายก[44]
  • มหาอำมาตย์เอก[45]

พระยศเสือป่า

[แก้]
  • นายหมู่ใหญ่[46]
  • นายกองตรี[47]

พงศาวลี

[แก้]

อ้างอิง

[แก้]
  1. ↑ ประกาศแต่งตั้งเสนาบดีกระทรวงต่างประเทศ
  2. ↑ ประวัติกระทรวงการต่างประเทศ
  3. ↑ ดำรงตำแหน่งนายกสภาการคลัง
  4. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ข่าวตั้งปริวีเคาน์ซิลเลอร์, เล่ม 4, หน้า 45
  5. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, สัญญาบัตรปริวีเคาน์ซิลเลอร์, เล่ม 4, หน้า 47-48
  6. ↑ แต่งตั้งให้เป็นสมุหมนตรี
  7. ↑ กรมพระยาเทววะวงศ์วโรปการ
  8. ↑ ผู้ดูแลพระนครเมื่อทรงไม่ประทับ
  9. ↑ ลำดับราชสกุล เทวกุล รวมทั้งราชสกุลและสกุลอื่น ๆ ที่เกี่ยวเนื่อง
  10. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 นราธิปประพันธ์พงศ์, กรมพระ, 2404-2474, ผู้รวบรวม. บาญชีมหามกุฏราชสันตติวงศ์ พุทธศก 2468 พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ ทรงรวบรวม. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร, พ.ศ. 2468. 167 หน้า.
  11. ↑ พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหลวงเทวะวงศ์วโรประการ
  12. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,ประกาศ เลื่อนแลตั้งกรมแลตั้งเจ้าพระยา เก็บถาวร 2011-11-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน เล่ม 30 หน้า 1728 11 พฤศจิกายน 2454
  13. ↑ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ
  14. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ข่าวสิ้นพระชนม์, เล่ม 40, ตอน ง, 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2466, หน้า 979
  15. ↑ ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จฯ กรมพระยา, ตำนานเครื่องราชอิศริยาภรณ์สยาม, พระนคร, โสภณพิพรรฒธนากร, 2468
  16. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, บัญชีพระราชทานตราเครื่องราชอิสริยยศ, เล่ม ๓ ตอนที่ ๔๖ หน้า ๓๘๕, ๑๕ มีนาคม ๑๒๔๘
  17. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ฝ่ายหน้า และ ฝ่ายใน, เล่ม ๑๗ ตอนที่ ๓๕ หน้า ๕๐๑, ๒๕ พฤศจิกายน ๑๑๙
  18. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยยศต่างกรม, เล่ม ๓๓ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๑๘๘, ๑๙ พฤศจิกายน ๒๔๕๙
  19. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานปฐมจุลจอมเกล้าวิเศษดาราประดับเพ็ชร์, เล่ม ๓๕ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๒๖๗, ๑๕ ธันวาคม ๒๔๖๑
  20. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๒๘ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๑๑๖๖, ๓ กันยายน ๑๓๐
  21. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๒๘ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๑๗๙๑, ๑๒ พฤศจิกายน ๑๓๐
  22. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๓๕ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๘๔๘, ๑๙ มกราคม ๒๔๖๑
  23. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานตราวชิรมาลา, เล่ม ๒๘ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๖๖๕, ๒ กรกฎาคม ๑๓๐
  24. 1 2 ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๑๐ ตอนที่ ๓๗ หน้า ๔๐๗, ๑๐ ธันวาคม ๑๑๒
  25. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญดุษฎีมาลา, เล่ม ๗ ตอนที่ ๔๔ หน้า ๓๙๒, ๒๕ มกราคม ๑๐๙
  26. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญจักรพรรดิมาลา, เล่ม ๒๖ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๑๕๙๗, ๒๔ ตุลาคม ๑๒๘
  27. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ ๔, เล่ม ๒๑ ตอนที่ ๓๒ หน้า ๕๖๕, ๖ พฤศจิกายน ๑๒๓
  28. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลปัจจุบันฝ่ายหน้า, เล่ม ๒๕ ตอนที่ ๓๕ หน้า ๑๐๑๒, ๒๙ พฤศจิกายน ๑๒๗
  29. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์, เล่ม ๒๗ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๔๑๐, ๑๑ มกราคม ๑๒๙
  30. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญราชินี, เล่ม ๑๕ ตอนที่ ๒๖ หน้า ๒๘๓, ๒๕ กันยายน ๑๑๗
  31. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระบรมราชานุญาตเครื่องราชอิสริยาภรณ์รุสเซีย, เล่ม ๘ ตอนที่ ๔๖ หน้า ๔๑๔, ๗ กุมภาพันธ์ ๑๑๐
  32. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระบรมราชานุญาตเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม ๒๓ ตอนที่ ๒ หน้า ๔๐, ๘ เมษายน ๑๒๕
  33. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระราชานุญาตให้ประดับเครื่องอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม ๒๔ ตอนที่ ๓๓ หน้า ๘๑๖, ๑๗ พฤศจิกายน ๑๒๖
  34. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระบรมราชานุญาตประดับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม ๒๖ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๑๕๙๖, ๒๔ ตุลาคม ๑๒๘
  35. 1 2 ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระบรมราชานุญาตตราต่างประเทศ, เล่ม ๔ ตอนที่ ๓๑ หน้า ๒๔๘, ๑๕ พฤศจิกายน ๑๒๔๙
  36. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระบรมราชานุญาตเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม ๙ ตอนที่ ๕ หน้า ๑๒, ๑ พฤษภาคม ๑๑๑
  37. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระบรมราชานุญาตประดับตราต่างประเทศ, เล่ม ๓๗ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๔๑๓๒, ๒๐ มีนาคม ๒๔๖๓
  38. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระบรมราชานุญาตประดับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม ๓๐ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๑๒๗๘, ๒๑ กันยายน ๒๔๕๖
  39. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม ๑๙ ตอนที่ ๑๖ หน้า ๓๑๖, ๒๐ กรกฎาคม ๑๒๑
  40. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระบรมราชานุญาตเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม ๑๐ ตอนที่ ๔๐ หน้า ๔๔๐, ๓๑ ธันวาคม ๑๑๒
  41. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระบรมราชานุญาตเครื่องราชอิสริยาภรณ์เฮนรีดีไลออนกรุงบรันสวิก, เล่ม ๒๗ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๔, ๑๐ เมษายน ๑๒๙
  42. ↑ พระบิดาแห่งการทูตไทย
  43. ↑ องค์บิดาแห่งการต่างประเทศของไทย
  44. ↑ พระราชทานยศ
  45. ↑ พระราชทานยศ
  46. ↑ ประกาศแต่งตั้งนายหมู่ใหญ่
  47. ↑ "ประกาศแต่งตั้งนายกองตรี" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2021-06-24. สืบค้นเมื่อ 2021-06-24.
  • Jeffy Finestone. 2542. สมุดพระรูป พระราชโอรส พระราชธิดา พระราชนัดดาใน พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว. ปรียนันทนา รังสิต,ม.ร.ว. โลมาโฮลดิ้ง

ดูเพิ่ม

[แก้]
ก่อนหน้า สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ ถัดไป
เจ้าพระยาภาณุวงศ์มหาโกษาธิบดี เสนาบดีกระทรวงการต่างประเทศ
(12 มิถุนายน พ.ศ. 2428 - 24 มิถุนายน พ.ศ. 2466)		 พระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นเทววงศ์วโรทัย
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ_กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ&oldid=12547065"