พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระเทเวศร์วัชรินทร์

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระเทเวศร์วัชรินทร์
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้น 2 พระองค์เจ้าชั้นเอก
ประสูติ	15 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2349
สิ้นพระชนม์	20 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2420 (71 ปี)
พระบุตร	25 องค์
ราชสกุล	วัชรีวงศ์
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย
พระมารดา	เจ้าจอมมารดาน้อยระนาด ในรัชกาลที่ 2

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระเทเวศร์วัชรินทร์ (15 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2349 – 20 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2420) มีพระนามเดิมว่า พระองค์เจ้าชายกลาง เป็นพระราชโอรสพระองค์ที่ 44 ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาน้อยระนาด เมื่อวันเสาร์ เดือน 3 แรม 12 ค่ำ ปีฉลู สัปตศก จ.ศ. 1167 ตรงกับวันที่ 15 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2348 (แบบสากลคือ พ.ศ. 2349) พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ สถาปนาขึ้นเป็น “กรมหลวงเทเวศร์วัชรินทร์” ต่อมาพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ เลื่อนขึ้นเป็น “กรมพระเทเวศร์วัชรินทร์“ ทรงกำกับกรมช่างทองมาตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 3 ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 5 ทรงกำกับศาลฎีกา ทรงดำรงตำแหน่งเป็นองค์กุลเชษฐ์แห่งพระบรมวงศานุวงศ์ สิ้นพระชนม์เมื่อวันอังคาร เดือน 4 ขึ้น 8 ค่ำ ปีชวด อัฐศก จ.ศ. 1238 ตรงกับวันที่ 20 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2419 (แบบสากลคือ พ.ศ. 2420) สิริพระชันษา 71 ปี

พระโอรสธิดา

พระองค์เป็นต้นราชสกุล วัชรีวงศ์ มีพระโอรสและพระธิดา ดังนี้

1. หม่อมเจ้าหญิงนารี (ประสูติ พ.ศ. 2369 พระราชทานเพลิง ณ วัดจักรวรรดิราชาวาส เมื่อวันที่ 20 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2448)
2. หม่อมเจ้าหญิงไม (ประสูติ พ.ศ. 2380 พระราชทานเพลิง ณ วัดสระเกศ เมื่อวันที่ 8 สิงหาคม พ.ศ. 2430
3. หม่อมเจ้ากุสุเมศ (พ.ศ. 2381 – 20 พฤศจิกายน พ.ศ. 2418)
4. หม่อมเจ้าหญิงละไม (พ.ศ. 2381 – 3 พฤษภาคม พ.ศ. 2454)
5. หม่อมเจ้าหญิงละมุน (ประสูติ พ.ศ. 2383 พระราชทานเพลิง ณ วัดสระเกศ เมื่อวันที่ 8 สิงหาคม พ.ศ. 2430)
6. หม่อมเจ้าหญิงละมุล มีพระนามลำลองว่าท่านหญิงเต่า (พ.ศ. 2384 – 25 เมษายน พ.ศ. 2452)
7. หม่อมเจ้าหญิงอึ่ง
8. หม่อมเจ้าหญิงประจง
9. หม่อมเจ้าขาว ได้รับสถาปนาขึ้นเป็นพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวัชรีวงศ์ (พ.ศ. 2387 – 26 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2444)
10. หม่อมเจ้าหญิงพริ้ง (พ.ศ. 2391 – 23 มีนาคม พ.ศ. 2448)
11. หม่อมเจ้าหญิงพลบ (พ.ศ. 2393 – 15 มกราคม พ.ศ. 2441)
12. หม่อมเจ้าหญิงโถมนา วัชรีวงศ์ หม่อมแย้มเป็นมารดา มีพระนามลำลองว่าท่านหญิงเลื่อน เนื่องจากประสูติเมื่อครั้งที่พระบิดาได้รับเลื่อนพระอิสริยยศ (ประสูติ พ.ศ. 2395 พระราชทานเพลิง พ.ศ. 2494) เป็นพระชายาในพระเจ้าราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นจรัสพรปฏิภาณ
13. หม่อมเจ้าชวลิต (ประสูติ พ.ศ. 2397)
14. หม่อมเจ้าหญิงไม่ปรากฏพระนาม (ประสูติ 24 ธันวาคม พ.ศ. 2401)
15. หม่อมเจ้าวิทยา หม่อมแย้มเป็นมารดา มีพระนามลำลองว่าท่านชายกู๋ (24 พฤศจิกายน พ.ศ. 2402 – 22 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2469) เสกสมรสกับหม่อมเจ้าหญิงมารศรี พระธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนวรจักรธรานุภาพ และยังมีหม่อมอีก 2 คน คือ หม่อมชุ่มและหม่อมทิม มีโอรสธิดา คือ
    1. หม่อมราชวงศ์หญิงลูกจันทร์
    2. หม่อมราชวงศ์หญิงพุ่ม
    3. หม่อมราชวงศ์อนุวิทย์ สมรสกับหม่อมราชวงศ์หญิงพูนเรืองศรี (ราชสกุลเดิม จรูญโรจน์) มีบุตรธิดา คือ
       1. หม่อมหลวงวิษณุ
       2. หม่อมหลวงกฤติกา
       3. หม่อมหลวงสุชาวดี
       4. หม่อมหลวงศุลีรัชต์
    4. หม่อมราชวงศ์วิทยานนท์ สมรสกับหม่อมราชวงศ์หญิงมณีปฏิภาณ (ราชสกุลเดิม จรูญโรจน์) มีบุตรธิดา คือ
       1. หม่อมหลวงวิมจิราวุฒิ
       2. หม่อมหลวงวิวัฒน์
       3. หม่อมหลวงวรนุช
       4. หม่อมหลวงวรเทพ
       5. หม่อมหลวงวรพงษ์
       6. หม่อมหลวงวรเดช
       7. หม่อมหลวงวรวุฒิ
       8. หม่อมหลวงพีรพันธุ์
       9. หม่อมหลวงมานิตย์
       10. หม่อมหลวงมนัส
16. หม่อมเจ้าชายไม่ปรากฏพระนาม (ประสูติ พ.ศ. 2402 พระราชทานเพลิง พ.ศ. 2403)
17. หม่อมเจ้าหญิงลม้าย (พ.ศ. 2407 – 29 มิถุนายน พ.ศ. 2439) มีหม่อมตลับเป็นมารดา เป็นพระชายาในพระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสนั่น
18. หม่อมเจ้าหญิงไม่ปรากฏพระนาม (ประสูติ พ.ศ. 2407 พระราชทานเพลิง ณ วัดสระเกศ พ.ศ. 2408)
19. หม่อมเจ้าพนม (พระราชทานเพลิง ณ วัดสระเกศ พ.ศ. 2410)
20. หม่อมเจ้าสวัสดิ (พระราชทานเพลิง ณ วัดสระเกศ เมื่อวันที่ 8 สิงหาคม พ.ศ. 2430)
21. หม่อมเจ้าหญิงละออ (สิ้นชีพิตักษัย พ.ศ. 2430)
22. หม่อมเจ้าหลง (19 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2414 – 23 ธันวาคม พ.ศ. 2468)
23. หม่อมเจ้าหญิงปริก
24. หม่อมเจ้าเพชร
25. หม่อมเจ้าบุษเมศ

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

ธรรมเนียมพระยศของ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระเทเวศร์วัชรินทร์
การทูล	ใต้ฝ่าพระบาท
การแทนตน	ข้าพระพุทธเจ้า
การขานรับ	พ่ะย่ะค่ะ/เพคะ

• พ.ศ. ไม่ปรากฏ – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นโบราณมงคลนพรัตนราชวราภรณ์ (น.ร.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. 2416 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 1 ปฐมจุลจอมเกล้า (ป.จ.) (ฝ่ายหน้า)

อ้างอิง

ก่อนหน้า		พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระเทเวศร์วัชรินทร์		ถัดไป
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าปุก		กุลเชษฐ์ในราชวงศ์จักรี (11 สิงหาคม พ.ศ. 2416 – 20 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2420)		สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์