Ветрына
Гарадскі пасёлак
Ветрына .jpg?lang=be) Ад былой сінагогі застаўся толькі фундамент
  Ветрына  Ветрына
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ветрына[3] — гарадскі пасёлак у Полацкім раёне Віцебскай вобласці, на аўтадарозе Полацк — Вільнюс. За 23 кіламетры ад Полацка. Чыгуначная станцыя на лініі Полацк—Маладзечна. Насельніцтва — 1 634 чал. (2025)[4].
Назва
[правіць | правіць зыходнік]Тыпалагічная паралель — прускі тапонім Wetir-kaymen (цяпер у "прускай" частцы Польшчы, у паваенны час пераназвана ў Wiatrowiec), ад прускага witra "вецер", kaimis "вёска". Дакладнейшы пераклад тапоніма быў бы "Ветравічы".[крыніца не паказана 102 дні]
Гісторыя
[правіць | правіць зыходнік]Упершыню Ветрына згадваецца ў сярэдзіне XVI ст. як мястэчка ў складзе Полацкага ваяводства.
У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай у 1793 годзе Ветрына апынулася ў складзе Расійскай імперыі, дзе стала цэнтрам воласці Лепельскага павета. У пачатку XX ст. воласці налічвала 93 вёскі і 74 фальваркі.
1 студзеня 1919 года згодна з пастановай I з’езда КП(б) Беларусі Ветрына ўвайшло ў склад Беларускай ССР, аднак 16 студзеня Масква адабрала мястэчка разам з іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад РСФСР. У 1924 годзе Ветрына вярнулі ў склад БССР, дзе яно у 1924—1931 і 1935—1960 гадах было цэнтрам раёна (у 1931—1935 гадах у складзе Полацкага раёна).
У Другую сусветную вайну з 11 ліпеня 1941 да 29 чэрвеня 1944 мястэчка акупіравана гітлераўскімі захопнікамі, якія загубілі ў Ветрыне і ваколіцах 1384 жыхароў.
21 студзеня 1958 Ветрына атрымала афіцыйны статус гарадскога пасёлка[5]. З 1960 года зноў у Полацкім раёне.
11 ліпеня 2004 годзе ў Ветрыне ўрачыста асвяцілі новы касцёл пад тытулам блаславёнага Юрыя Матулевіча[6]. 9 снежня 2004 адбылося зацверджанне герба: «у блакітным полі іспанскага шчыта залаты млын»[7].
Насельніцтва
[правіць | правіць зыходнік]- XX стагоддзе: 1993 — 2,2 тыс. чал.[8]; 1999 — 3031 чал.
- XXI стагоддзе: 2006 — 2,7 тыс. чал.; 2008 — 2,6 тыс. чал.; 1 студзеня 2009 — 2,5 тыс. чал.; 2009 — 2725 чал.[9] (перапіс); 2016 — 2 220 чал.[10]; 2017 — 2 134 чал.[11]; 2025 — 1 634 чал.[4].
Эканоміка
[правіць | правіць зыходнік]- філіял швейнай фабрыкі «Віцябчанка»
- участак Лепельскага дрэваапрацоўчага аб’яднання
Інфраструктура
[правіць | правіць зыходнік]У Ветрыне працуюць прафесійна-тэхнічнае вучылішча механізацыі сельскай гаспадаркі, сярэдняя школа і школа мастацтваў, дашкольная ўстанова, бальніца, дом культуры, 3 бібліятэкі, аптэка.
Славутасці
[правіць | правіць зыходнік]
Каля Ветрына размяшчаецца гарадзішча Глінскі замак, за возерам Гарадзёнак — старажытныя курганы.
- Касцёл блас. Юрыя Матулевіча (2001—2004)
- Сраценская царква (сяр. XX ст.)
- Брацкая магіла савецкіх воінаў і партызан
- Ваенныя абарончыя ўмацаванні (доты).
Вядомыя асобы
[правіць | правіць зыходнік]- Аляксандр Васілевіч Круцікаў (нар. 1960) — беларускі трэнер.
Страчаная спадчына
[правіць | правіць зыходнік]- Уніяцкая царква Св. Міхала Арханёла (пабудавана ў 1728, зруйнавана пасля 1924 года)
- Праваслаўная царква Успення Прасв. Багародзіцы (пабудавана ў 1811, знішчана пасля 1911 года).
Гл. таксама
[правіць | правіць зыходнік]Зноскі
[правіць | правіць зыходнік]- ↑ а б http://analytics.nca.by/res/docs/Ветрино_2012-2019.pdf
- ↑ Численность населения на 1 января 2025 г. и среднегодовая численность населения за 2024 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа — Белстат, 2025.
- ↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Віцебская вобласць: нарматыўны даведнік / У. М. Генкін, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2009. — 668 с. ISBN 978-985-458-192-7 (DJVU).
- ↑ а б Национальный статистический комитет Республики Беларусь. Численность населения на 1 января 2025 г. и среднегодовая численность населения за 2024 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа (руск.). belstat.gov.by (3 верасня 2025).
- ↑ Указ Президиума Верховного Совета БССР от 21 января 1958 г. «О преобразовании деревни Ветрино Ветринского района Витебской области в городской поселок»
- ↑ Кансекрацыя святыні ў Ветрына на Catholic.by
- ↑ Указ Президента Республики Беларусь № 60 «Об учреждении официальных геральдических символов административно-территориальных единиц Витебской области»
- ↑ Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 2: Беліцк — Гімн / Рэдкал.: Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 1994. — 537 с. — 20 000 экз. — ISBN 5-85700-142-0. С. 257.
- ↑ Перепись населения — 2009. Витебская область (руск.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
- ↑ Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2016 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2015 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (30 сакавіка 2016). Праверана 3 красавіка 2017.
- ↑ Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2017 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2016 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (29 сакавіка 2017). Праверана 3 красавіка 2017.
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 2: Беліцк — Гімн / Рэдкал.: Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 1994. — 537 с. — 20 000 экз. — ISBN 5-85700-142-0.
- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.4: Варанецкі — Гальфстрым / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш — Мінск: БелЭн, 1997. — Т. 4. — 478 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0090-0. // С.131
- Самахвалаў Д. Апісанне феадальнага маёнтка Ветрына XVI ст. на Полаччыне Архівавана 9 кастрычніка 2008. // Лаппо И. Полоцкая ревизия 1552 года. — М., 1905. С. 138—139.
- Ірына Жарнасек. Святло вечнага агеньчыка // «Ave Maria» № 3 (131), 2006.
- Ірэна Задарожная. «Не спі, абудзіся…» // «Ave Maria» № 3 (143), 2007.
- Аляксандр Пукшанскі. Кожнай бы вёсцы свайго Карасёва… // «Звязда», 13 сакавіка 2007. С. 3.
- Wietryno // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom XIII: Warmbrun — Worowo (польск.). — Warszawa, 1893. S. 430.
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Ветрына- Ветрына на сайце Глобус Беларусі (руск.)
| |||||||||||||
| |||||||||||||
