Перайсці да зместу

Вярэя

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Горад
Вярэя
руск.: Верея
55°20′ пн. ш. 36°11′ у. д.HGЯO
Краіна  Расія
Суб’ект федэрацыі Маскоўская вобласць
Муніцыпальны раён Нара-Фамінскі раён[d]
Гісторыя і геаграфія
Заснаваны 1371
Плошча 5 км²
Вышыня цэнтра 190 м
Часавы пояс UTC+4
Насельніцтва
Насельніцтва ▼ 4732 чалавек (2010)
Лічбавыя ідэнтыфікатары
Тэлефонны код +7 49634
Паштовы індэкс 143330
Аўтамабільны код 50, 90, 150, 190
Код АКАТП 46450511000
Паказаць/схаваць карты
Вярэя (Расія)
Вярэя
Вярэя
Вярэя (Маскоўская вобласць)
Вярэя
Вярэя

Верэя — горад раённага падпарадкавання ў Нара-Фамінскім раёне Маскоўскай вобласці Расіі. Горад размешчаны на правым беразе ракі Пратва́[1] (басейн Акі), за 111 км на паўднёвы захад ад Масквы, за 27 км да поўдня ад чыгуначнай станцыі Дорахава і за 22 км на поўдзень ад чыгуначнай станцыі Мажайск.

Назва

[правіць | правіць зыходнік]

Назва паселішча ад назвы аднайменнай ракі Вярэя, на якой паселішча паўстала. Рачная назва Вярэя балцкага паходжання[2].

З шэрагу рачных назваў з коранем Var- : Ver- : Vir-, ад індаеўрапейскага *ṷer- «вада; дождж; рака»[3]. Ад гэтага кораня літоўскае virti «булькацець; варыцца ад награвання», versmė «крыніца», virulys «вір».

Гідранімічныя аналагі сярод літоўскіх водных назваў — Varė, Varius, Varena, Var-upė (: Var-), Verys, Vereta, Ver-upė (: Ver-), Virinta, Virėkšta (: Vir-)[4]. Зусім блізкія да вярэйскай назвы і рачныя назвы Вярэйка (< *Ver-ej-) на Верхнім Падонні і Павоччы[5], той жа корань у назве дзесенскай ракі Вярэслінка (Ver-, -sl-)[6].

Такія назвы, як Вярэя, маглі з большай ахвотай надавацца рэкам з мноствам крыніцаў.

У назве Вярэя балцкі гідранімічны пашыральнік -ej-, як у падняпроўскіх балцкіх гідронімах *Vedēja, *Rupēja[7], літоўскіх Asveja, Roveja[8], у водных назвах Асвея, Мярэя. Блізкія пашыральнікі -ij-, -uj- у водных назвах тыпу Ілія, Бабруя. Пашыральнік -ej- выкарыстоўваецца ў літоўскім слова- і назваўтварэнні (tekėti «цячы» — tekėja «цячэнне»)[9].

Вярэя ў складзе шэрагу гарадоў з назвамі балцкага гідранімічнага паходжання, што дугой атачаюць Маскву з заходняга боку (Валакаламск, Руза, Мажайск, Нара-Фамінск, Серпухаў)[10].

Насельніцтва

[правіць | правіць зыходнік]
Год Колькасць
1856 5 300 [11]
1859 5 400 [11]
1897 3 700 [11]
1913 4 300 [11]
1926 3 400 [11]
1939 4 856 [12]
1959 6 413 [13]
1970 6 197 [14]
Год Колькасць
1979 6 015 [15]
1989 5 606 [16]
1992 5 500 [11]
2000 5 200 [11]
2001 5 100 [11]
2002 4 957 [17]
2003 5 000 [11]
2005 4 900 [11]
Год Колькасць
2006 4 900 [18]
2009 4 758 [19]
2010 5 368 [20]
2011 5 400 [11]
2012 5 342 [21]
2013 5 315 [22]
2014 5 297 [23]
2015 5 282 [24]
Год Колькасць
2016 5 215 [25]
2017 5 123 [26]
2018 5 090 [27]
2019 5 045 [28]
2020 5 088 [29]
2021 4 906 [30]
2023 4 937 [31]
2024 4 910 [32]

Эканоміка

[правіць | правіць зыходнік]

У горадзе — швейная фабрыка (цяпер не працуе), Верэйскі механічны завод (ВЭЗ), філіял маскоўскага ФГУП НВП «Торый», прадпрыемствы па перапрацоўцы сельскагаспадарчай прадукцыі, ФГУП «Мослес» (галаўная арганізацыя).

Вядомыя асобы

[правіць | правіць зыходнік]

Крыніцы

[правіць | правіць зыходнік]
  1. ↑ Географический энциклопедический словарь: Географические названия / Гл. ред А. Ф. Трёшников; Ред. кол.: Э. Б. Алаев, П. М. Алампиев, А. Г. Воронов и др.. — М.: Сов. энциклопедия, 1983. — С. 346. — 538 с. (руск.)
  2. ↑ В. Н. Топоров. Древняя Москва в балтийской перспективе // Балто-славянские исследования. 1981. Москва, 1982. С. 36.
  3. ↑ H. Krahe. Unsere ältesten Flussnamen. Wiesbaden, 1964. C. 38—40.
  4. ↑ Vanagas A. Lietuvių hidronimų etimologinis žodynas. — Vilnius: Mokslas, 1981. — С. 362—363, 373, 387.
  5. ↑ В. Н. Топоров. Балтийские следы на Верхнем Дону // Балто-славянские исследования. 1988—1996. Москва, 1997. С. 320.
  6. ↑ П. Л. Маштаков. Список рек днепровского бассейна. С.-Петербург, 1913. С. 197.
  7. ↑ В. Н. Топоров, О. Н. Трубачев. Лингвистический анализ гидронимов Верхнего Поднепровья. Москва, 1962. С. 165, 178, 195, 206.
  8. ↑ A. Vanagas. Lietuvių hidronimų etimologinis žodynas. — Vilnius, 1981. — С. 49, 280.
  9. ↑ P. Skardžius. Rinktiniai raštai. T. 1. Vilnius, 1996. C. 84.
  10. ↑ В. Н. Топоров. Древняя Москва в балтийской перспективе // Балто-славянские исследования. 1981. Москва, 1982. С. 35—36.
  11. ↑ а б в г д е ё ж з і к http://www.MojGorod.ru/moskovsk_obl/vereja/index.html
  12. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_pop_39_3.php
  13. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus59_reg2.php — Демоскоп Weekly.
  14. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus70_reg2.php — Демоскоп Weekly.
  15. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus79_reg2.php — Демоскоп Weekly.
  16. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus89_reg2.php
  17. ↑ http://www.perepis2002.ru/ct/doc/1_TOM_01_04.xls
  18. ↑ http://msu-mo.ru/userdata/docs/abc_np_03_08_06.zip
  19. ↑ http://www.gks.ru/bgd/regl/B09_109/IssWWW.exe/Stg/d01/tabl-21-09.xls
  20. ↑ http://www.gks.ru/free_doc/new_site/perepis2010/croc/Documents/Vol1/pub-01-11.xlsx — Росстат.
  21. ↑ http://www.gks.ru/free_doc/doc_2012/bul_dr/mun_obr2012.rar
  22. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. Таблица 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов — Росстат, 2013. — 528 с.
  23. ↑ http://www.gks.ru/free_doc/doc_2014/bul_dr/mun_obr2014.rar
  24. ↑ http://www.gks.ru/free_doc/doc_2015/bul_dr/mun_obr2015.rar
  25. ↑ http://www.gks.ru/free_doc/doc_2016/bul_dr/mun_obr2016.rar — 2018.
  26. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года — М.: Росстат, 2017.
  27. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года — М.: Росстат, 2018.
  28. ↑ http://www.gks.ru/free_doc/doc_2019/bul_dr/mun_obr2019.rar
  29. ↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/CcG8qBhP/mun_obr2020.rar
  30. ↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx
  31. ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2023 года — Росстат, 2023.
  32. ↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/Сhisl_MO_01-01-2024.xlsx — Росстат, 2024.

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Вярэя&oldid=5023682"