Перайсці да зместу

Раўбічы

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Не блытаць з Аколіцай (Аколіцай Халяўшчынай, Халяўшчынай) — вёскай, на тэрыторыі якой стаіць касцёл і якая месціцца каля спартыўнага комплекса «Раўбічы», праз што часта ўзнікае блытаніна наконт прыналежнасці тэрыторыі.
Вёска
Раўбічы
Краіна
Вобласць
Раён
Сельсавет
Каардынаты
Насельніцтва
  • ▲551 чал. (2019)
Часавы пояс
Тэлефонны код
+375 17
Паштовыя індэксы
223054
Аўтамабільны код
5
Раўбічы (Беларусь)
Раўбічы
Раўбічы
Раўбічы (Мінская вобласць)
Раўбічы
Раўбічы

Ра́ўбічы[1] (трансліт.: Raŭbičy, руск.: Раубичи[2]) — вёска ў Мінскім раёне Мінскай вобласці. Уваходзіць у склад Астрашыцкагарадоцкага сельсавета. Размешчана за 17 км на паўночны ўсход ад Мінска на беразе Дубраўскага вадасховішча на рацэ Усяжа, на шашы H9059.

Назва

[правіць | правіць зыходнік]

Пры першым згадванні 1597 года назва старабеларускай мовай фігуруе як «Ровбичи»[3], што адпавядае народнаму вымаўленню «Роўбічы». Назва адыменнага (антрапанімічнага) паходжання.

Балцка-літоўскае мужчынскае імя «Роўб» вядомае з Перапісу войска Вялікага Княства Літоўскага 1528 года, дзе засведчаны ваўкавыскі баярын «Ровбъ Остеиковичъ»[4]. Балцкае і імя яго бацькі *Остейко (< *Asteika), у ім пашыральнік -eik- пашырае старабалцкі корань Ast-, семантыка якога такая ж, як і ў больш папулярнага But- («быць, жыць»)[5]. Таго ж кораня імя Осцік (< Astikas / Asteika) у сына кернаўскага баярына Сірпуця і бацькі Радзівіла, пачынальніка роду Радзівілаў[6].

Ад імя «Роўб» ёсць шэраг назваў на правым, «літоўскім» беразе Нёмана: Раўбоўшчына ля Шчучына, Роўбы паміж Шчучынам і Лідай, Роўбавічы каля Іўя. Далей у «літоўскі» бок на поўнач ад Нёмана — Роўбішкі каля Эйшышак. Таго ж паходжання тапонімы і на поўдні і ўсходзе ад ядравай старалітоўскай тэрыторыі. На поўдні — Роўбіцк ля Пружанаў і Роўбаўшчына паміж запрыпяцкімі Оўручам і Чарнобылем. На ўсходзе — Роўбы ля Ушачаў і Роўбічы ля Лагойска.

Размеркаванне гэтых тапонімаў (асабліва аддаленых ад ядравай старалітоўскай тэрыторыі) дазваляе датаваць іх першай паловай XV стагоддзя, калі на поўдні і ўсходзе рассялялася (надзялялася землямі) літоўскае баярства з мэтай умацавання вялікалітоўскай дзяржавы[7][8]. «Роўбавы» вёскі маглі належаць аднаму і таму ж Роўбу, які жыў прыблізна за стагоддзе да ваўкавыскага Роўба Асцейкавіча[крыніца?].

Сучасны літоўскі антрапонім Rauba ставяць у адзін шэраг з Riauba, звязваючы іх з літоўскім riauba «крыкун», riaubti «крычаць, рыкаць». Ад індаеўрапейскага кораня *reu- «рыкаць, хрыпець»[9].

Гісторыя

[правіць | правіць зыходнік]

У 1597 годзе сяло маёнтка Прылепы, уласнасць праваслаўнай царквы ў Менскім ваяводстве Вялікага Княства Літоўскага[3].

Пасля другога падзелу Рэчы Паспалітай у 1793 годзе ў складзе Расійскай імперыі, у Мінскім павеце Мінскай губерні. У 1800 годзе — вёска, уласнасць падпалкоўніка Ф. Гарадзецкага. У 1858 годзе ўласнасць Ігнацыя Кучынскага і К. Равенскай, у Мінскім павеце. Вёска адносілася да каталіцкай парафіі Халяўшчына[10].

Пасля 1861 года ў Астрашыцка-Гарадоцкай воласці Мінскага павета, былі аднайменныя фальварак і вёска (14 двароў)[11]. У 1876 годзе ўладальнікам фальварка Раўбічы быў дваранін каталік Восіп (Юзаф) Ігнатаў Кучынскі, меў 250 дзесяцін зямлі, уладанне паводле купчых крэпасцяў ад 1846 і 1847 гадоў, гаспадарку вёў арандатар, карчма давала даход 60 рублёў у год[12]. У 1888 годзе ўладальнікам фальварка Раўбічы быў праваслаўны дваранін Леанід Аляксандраў Ульянаў, меў 296 дзесяцін[13].

Паводле перапісу 1897 года ў вёсцы было распаўсюджана бондарства. 4 чэрвеня 1906 года адбыліся сутыкненні вяскоўцаў з паліцыяй пры спробе сагнаць жывёлу са спрэчных пашаў. У 1913 годзе ўладальнікам маёнтка быў дваранін Іван Іванавіч[14] Собек (Сабек[15]), меў 294 дзесяціны зямлі[16].

З канца лютага 1918 года тэрыторыя акупаваная войскамі Германскай імперыі. 25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай абвешчана часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. У снежні 1918 года занята Чырвонай Арміяй, з 1 студзеня 1919 года ў адпаведнасці з пастановай І з’езда КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад Савецкай Беларусі, з 27 лютага 1919 года — у ЛітБел ССР. У час польска-савецкай вайны ў жніўні 1919 — ліпені 1920 гадоў пад акупацыяй Польшчы (Мінская акруга ГУУЗ).

З 31 ліпеня 1920 года ў Беларускай ССР. З 1918 года працавала пачатковая школа, у якой на 1924 год было 68 вучняў. З 20 жніўня 1924 года вёска ў Астрашыцка-Гарадоцкім сельсавеце Астрашыцка-Гарадоцкага раёна Менскай акругі (да 26 ліпеня 1930 года). З 18 студзеня 1931 года ў Лагойскім раёне. З 26 траўня 1935 года ў Менскім раёне. З 20 лютага 1938 года ў Менскай вобласці.

У 1930-я гады праведзена прымусовая[17] калектывізацыя, створаны калгас «Новы шлях». У 1930 годзе быў рэпрэсаваны ўладальнік фальварка Раўбічы Іван Іванавіч Собек (Сабек), асуджаны «тройкай» НКУС да высылкі як «стваральнік антысавецкай арганізацыі» і «агент польскай разведкі»[18].

У Другую сусветную вайну з канца чэрвеня 1941 года да пачатку ліпеня 1944 года пад акупацыяй Германіі. Акупацыйныя войскі спалілі двор, забілі 4 жыхароў.

У 2010 годзе былі базавая школа, крама.

Насельніцтва

[правіць | правіць зыходнік]
  • 1800 год — 13 двароў, 94 жыхары
  • 1897 год — 32 двары, 235 жыхароў
  • 1908 год — вёска, 32 двары, 223 жыхары; маёнтак, 1 двор, 35 жыхароў[19]
  • 1917 год — вёска, 34 двары, 244 жыхары; маёнтак, 1 двор, 15 жыхароў (усе беларусы)[20]
  • 1926 год — вёска, 42 двары, 237 жыхароў; фальварак, 4 двары, 17 жыхароў
  • 1941 год — 48 двароў, 165 жыхароў
  • 1997 год — 73 двары, 131 жыхар
  • 1999 год — 187 жыхароў
  • 2001 год — 75 двароў, 180 жыхароў[21]
  • 2009 год — 218 жыхароў
  • 2019 год — 551 жыхар[22]

Славутасці

[правіць | правіць зыходнік]

Крыніцы

[правіць | правіць зыходнік]
  1. ↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с. ISBN 985-458-054-7. (DJVU)
  2. ↑ Архіўная копія(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 1 верасня 2023. Праверана 1 верасня 2023.
  3. ↑ а б Вялікі гістарычны атлас Беларусі : у 4 т. / Дзяржаўны камітэт па маёмасці Рэспублікі Беларусь, Рэспубліканскае унітарнае прадпрыемства «Белкартаграфія»; рэдкалегія: В. Л. Насевіч (галоўны рэдактар) [і інш.]. — Мінск: Белкартаграфія. — Т. 1 / [рэд. Л.У. Шклярэвіч]. — 244, [3] с., іл. с. — ISBN 978-985-508-060-3. С. 231.
  4. ↑ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Мінск, 2003. C. 98.
  5. ↑ В. Н. Топоров. Прусский язык. A-D. Москва, 1975. С. 134—135.
  6. ↑ R. Petrauskas. Galia ir tradicija: Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės giminių istorijos. Vilnius, 2016. С. 211—226.
  7. ↑ Адкуль Раўбічы // Arche. № 1. 2022. С. 54—56.
  8. ↑ Адкуль Бешанковічы // Arche. № 2. 2021. С. 50—53.
  9. ↑ J. Pokorny. Indogermanisches etymologisches Wörterbuch. Bern / München 1959 / 1969. C. 867—868.
  10. ↑ SgKP 1888, s. 647.
  11. ↑ Европейская Россия (Шуберт) 1:126K v.2 - Астрашыцка-Гарадоцкі сельскі савет, Мінскі раён, Мінская вобласць. retromap.ru. Праверана 10 кастрычніка 2025.
  12. ↑ Списокъ Землевладѣльцевъ Минской Губерніи за 1876 годъ 1877, с. 83.
  13. ↑ Списокъ Землевладѣльцевъ Минской Губерніи за 1888 год 1889, с. 58.
  14. ↑ Собек Иван Иванович. necropol-belarus.by. Праверана 10 кастрычніка 2025.
  15. ↑ Мартыралёг “Свабоды”: Іван Сабек . Радыё Свабода (5 снежня 2007). Праверана 10 кастрычніка 2025.
  16. ↑ Nad Świsłoczą 1914, s. 81.
  17. ↑ Чырвоная Беларусь 1930, с. 3.
  18. ↑ Сабек Іван Іванавіч (1870) . Адкрыты спіс. Праверана 10 кастрычніка 2025.
  19. ↑ Ярмоловичъ В. 1909, с. 167.
  20. ↑ Список населенных мест Б.С.С.Р. (б. Минской губернии) 1924, с. 145.
  21. ↑ БелЭн 2001.
  22. ↑ Belarus. pop-stat.mashke.org. Праверана 10 кастрычніка 2025.

Літаратура

[правіць | правіць зыходнік]

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Раўбічы&oldid=5043728"