ក្រូអាស៊ី

អត្ថបទនេះស្ដីអំពី ប្រទេស។ ចំពោះការប្រើប្រាស់ផ្សេងៗ សូមមើល ក្រូអាត (អសង្ស័យកម្ម)។

សាធារណរដ្ឋក្រូអាស៊ី

Republika Hrvatska (ក្រូអាត)
ទង់ជាតិ វរលញ្ឆករ
ភ្លេងជាតិ Lijepa naša domovino ("មាតុភូមយើងដ៏ស្រស់បំព្រង")
ទីតាំងប្រទេសក្រូអាស៊ី (ក្រហម) នៅទ្វីបអឺរ៉ុប
រដ្ឋធានី និង ទីក្រុងធំបំផុត	សាក្រិប 45°48′47″N 15°58′39″E
ភាសាផ្លូវការ	ក្រូអាត
ប្រព័ន្ធសំណេរ	ឡាតាំង
ក្រុមជនជាតិ (ឆ្នាំ ២០២១)	៩១.៦% ក្រូអាត ៣.២% ស៊ែប៊ី ៥.២% ជនជាតិផ្សេងៗទៀត
សាសនា (ឆ្នាំ ២០២១)	៨៧.៤% គ្រិស្តសាសនា ៧៩.០% កាតូលិក ៣.៣% អូស្សូដក់ ៥.១% និកាយគ្រិស្តផ្សេងទៀត ៦.៤% គ្មានជំនឿសាសនា ២.៣% សាសនាផ្សេងៗទៀត ៣.៩% មិនប្រកាស/មិនឱ្យចម្លើយ
រដ្ឋសមាជិក	សហភាពអឺរ៉ុប
រដ្ឋាភិបាល	ឯកត្តរដ្ឋ សាធារណរដ្ឋសភានិយម
- ប្រធានាធិបតី	ហ្សូរ៉ាន មីឡាណូវីជ
- នាយករដ្ឋមន្ត្រី	អានដ្រេ ផ្លេនកូវីជ
- ប្រធានរដ្ឋសភា	ហ្គ័រដឹន យ៉ានដ្រូកូវីជ
នីតិបញ្ញត្តិ	រដ្ឋសភា
ប្រវត្តិសាស្ត្រ
- ពញាក្សត្រ	សតវត្សរ៍ទី៧
- ព្រះរាជាណាចក្រ	៩២៥
- ឯកត្តសហភាពជាមួយហុងគ្រី	១១០២
- ចុះចូលជាមួយរាជាធិបតេយ្យហាបស្បួក	១​ មករា ១៥២៧
- ផ្ដាច់ចេញពីអូទ្រីស-ហុងគ្រី	២៩ តុលា ១៩១៨
- ស្ថាបនកម្មយូហ្គោស្លាវី	៤​ ធ្នូ ១៩១៨
- សាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមក្រូអាស៊ីក្នុងយូហ្គោស្លាវី	៩ ឧសភា ១៩៤៤
- ប្រកាស​ឯករាជ្យ	២៥ មិថុនា ១៩៩១
ក្រឡាផ្ទៃ
- ផ្ទៃសរុប	៥៦,៥៦១ គ.ម២   (ទី១២៤)
- ផ្ទៃទឹក (%)	១.‌០៩
ប្រជាជន
- ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២៣)	៣,៨៦១,៩៦៧ (ទី១២៨)
- ជំរឿន (ឆ្នាំ ២០២១)	៣,៨៧១,៨៣៣
- ដង់ស៊ីតេ	​​៦៨.៤ នាក់/គ.ម២   (ទី១៥២)
GDP (PPP)	ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២៥)
- សរុប	១៩៨.៣១ ពាន់លានដុល្លារ (ទី៧៩)
- ក្នុងម្នាក់	៥១,៤៥០ ដុល្លារ (ទី៣៩)
GDP (ចារឹក)	ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២៥)
- សរុប	១០៣.៩០ ពាន់លានដុល្លារ (ទី៧៤)
- ក្នុងម្នាក់	២៦,៩៦០ ដុល្លារ (ទី៤៧)
ជីនី (២០២៣)	២៩.៧ ទាប
HDI (២០២៣)	០.៨៨៩ ខ្ពស់ណាស់ · ទី៤១
រូបិយវត្ថុ	អឺរ៉ូ (€) (EUR)
ល្វែងម៉ោង	UTC+១ (CET)
- រដូវក្តៅ (DST)	UTC+២ (CEST)
កូដហៅទូរស័ព្ទ	+៣៨៥
កូដ ISO 3166	HR
ដែនកម្រិតខ្ពស់	.hr .eu

ក្រូអាស៊ី ដោយមានឈ្មោះជាផ្លូវការថា សាធារណរដ្ឋក្រូអាស៊ី គឺជាប្រទេសមួយស្ថិតនៅអឺរ៉ុបកណ្ដាល និងអាគ្នេយ៍ ត្រង់តំបន់ឆ្នេរនៃសមុទ្រអាឌ្រីយ៉ាទិក។ ប្រទេសក្រូអាស៊ីមានព្រំដែនជាប់នឹងប្រទេសសស្លូវេនីនៅភាគពាយព្យ ប្រទេសហុងគ្រីនៅភាគឦសាន ស៊ែប៊ីនៅភាគខាងកើត បូស្នី-អ៊ែរសេកូវីននិងម៉ុងតេណេគ្រោនៅភាគអាគ្នេយ៍ ហើយមានព្រំដែនសមុទ្រជាប់ប្រទេសអ៊ីតាលីនៅភាគខាងលិច។ រដ្ឋធានី និងទីក្រុងធំបំផុតនៃប្រទេសនេះគឺទីក្រុងសាក្រិប ហើយក៏ជាតំបន់រដ្ឋបាលមួយផងដែរបូករួមជាមួយរដ្ឋបាលស្រុកចំនួនម្ភៃផ្សេងទៀតនៅក្នុងប្រទេស។ តំបន់ទីប្រជុំជនសំខាន់ៗដទៃទៀតរួមមាន សាផ្លីត រីអេកា និងអូស៊ីយ៉េក។ ប្រទេសនេះមានក្រឡាផ្ទៃសរុប ៥៦,៥៩៤ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ និងមានប្រជាជនរស់នៅជិត ៣.៩ លាននាក់។

ជនជាតិក្រូអាតបានចូលមកដល់ទឹកដីនៃប្រទេសក្រូអាស៊ីបច្ចុប្បន្នដំបូងនៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី៦ ដែលកាលនុះត្រូវបានគេនិយមស្គាល់ថាអ៊ីល្លីរី។ នៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី៧ ក្រុមជនជាតិក្រូអាតបានរៀបចំបែងចែកទឹកដីនោះទៅជារដ្ឋនគរតូចៗចំនួនពីរ។ រដ្ឋក្រូអាស៊ីត្រូវបានអន្តរជាតិទទួលស្គាល់ជារដ្ឋឯករាជ្យដំបូងនៅថ្ងៃទី៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ៨៧៩ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះពញាក្សត្រប្រានីមៀរ។ ព្រះបាទតូមីស្លាវបានក្លាយជាស្ដេចក្រូអាស៊ីដំបូងគេបង្អស់នៅក្នុងឆ្នាំ៩២៥ ដោយនាំឱ្យនគរព្រះអង្គវិវត្តទៅជាព្រះរាជាណាចក្រមួយ។ នៅកំឡុងពេលដែលរាជវង្សទ្រឺពីមីរ៉ូវីចបានដាច់ពូជពង្សបង្កឱ្យកើតជាវិបត្តិស្នងរាជសម្បត្តិធ្ងន់ធ្ងរ ព្រះរាជនគរក្រូអាស៊ីក៏បានចុះចូលក្នុងឯកត្តសហភាពជាមួយនឹងប្រទេសហុងគ្រីនៅក្នុងឆ្នាំ១១០២។ នៅឆ្នាំ១៥២៧ ដោយត្រូវប្រឈមនឹងយុទ្ធនាការសញ្ជ័យដោយពួកអូតូម៉ង់ រដ្ឋសភាក្រូអាស៊ីក៏បានជ្រើសរើសតែងតាំងព្រះបាទហ្វែឌីណង់ទី ១ នៃអូទ្រីសជាព្រះរាជានៃប្រទេសក្រូអាស៊ី។ ក្រោយទទួលបានឯករាជ្យពីចក្រភពហាបស្បួក រដ្ឋស្លូវេន ក្រូអាត និងស៊ែបក៏ត្រូវបានប្រកាសឡើងនៅទីក្រុងសាក្រិបនៅខែតុលា ឆ្នាំ១៩១៨ មុនពេលត្រូវបានបង្រួមចូលទៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រយូហ្គោស្លាវីនៅខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩១៨។ បន្ទាប់ពីការឈ្លានពានដោយមហាអំណាចអ័ក្សលើយូហ្គោស្លាវីនៅក្នុងខែមេសា ឆ្នាំ១៩៤១ រដ្ឋក្រូអាស៊ីស្ទើរទាំងមូលត្រូវបានពួកណាស៊ីកាន់កាប់ជារដ្ឋអាយ៉ងក្រោមឈ្មោះថារដ្ឋឯករាជ្យក្រូអាស៊ី។ ដំណាលគ្នានោះ ចលនាតស៊ូប្រឆាំងនឹងណាស៊ីក៏បានលេចឡើងរហូតដល់បានបង្កើតចេញជារដ្ឋមួយទៀតហៅសាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមក្រូអាស៊ី ហើយក្រោយសង្គ្រាមបានបញ្ចប់ រដ្ឋមួយនេះក៏ក្លាយជាសមាជិកស្ថាបនិក និងសាធារណរដ្ឋស្វយ័តមួយនៅក្នុងសាធារណរដ្ឋសហព័ន្ធសង្គមនិយមយូហ្គោស្លាវីថ្មី។ នៅថ្ងៃទី២៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៩១ ក្រូអាស៊ីក៏បានប្រកាសឯករាជ្យ ហើយត្រូវចំណាយពេលបួនឆ្នាំក្នុងសង្គ្រាមដណ្ដើមឯករាជ្យទម្រាំបានឯករាជ្យពេញលេញរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន។

ប្រទេសក្រូអាស៊ីគឺជាសាធារណរដ្ឋដែលប្រកាន់ប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យអាស្រ័យសភា។ បច្ចុប្បន្ន ក្រូអាស៊ីជាសមាជិកនៃសហភាពអឺរ៉ុប ហ្សូនអឺរ៉ូ តំបន់ស្សិនគែន ណាតូ អង្គការសហប្រជាជាតិ ក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុប អង្គការសន្តិសុខ និងសហប្រតិបត្តិការនៅអឺរ៉ុប អង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក ហើយជាសមាជិកស្ថាបនិកនៃសហភាពសម្រាប់មេឌីទែរ៉ាណេ និងកំពុងស្ថិតតក្នុងដំណើរការចូលជាសមាជិកនៃអង្គការ​សម្រាប់​ការ​អភិវឌ្ឍ និង​សហប្រតិបត្តិការ​សេដ្ឋកិច្ច។ ក្នុងនាមជាប្រទេសចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងកិច្ចការរក្សាសន្តិភាពរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ប្រទេសក្រូអាស៊ីបានចូលរួមចំណែកបញ្ជូនចំនួនទ័ពជាច្រើននាក់ដល់កងកម្លាំងជំនួយសន្តិសុខអន្តរជាតិ ហើយត្រូវបានជ្រើសតាំងឱ្យបំពេញអាសនៈមិនអចិន្ត្រៃយ៍នៅក្នុងក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិក្នុងអាណត្តិឆ្នាំ២០០៨–២០០៩ ជាលើកដំបូង។

ក្រូអាស៊ីជាប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍មួយដែលមានសេដ្ឋកិច្ចជឿនលឿន និងមានប្រាក់ចំណូលខ្ពស់។ វិស័យសេវាកម្ម ឧស្សាហកម្ម និងកសិកម្ម គឺជាកម្លាំងចលករដ៏សំខាន់ដល់សេដ្ឋកិច្ចក្រូអាស៊ី។ វិស័យទេសចរណ៍គឺជាប្រភពចំណូលដ៏សំខាន់សម្រាប់ប្រទេសនេះ ដោយគិតត្រឹមឆ្នាំ២០១៩ ក្រូអាស៊ីបានទទួលភ្ញៀវទេសចរជិត ២០ លាននាក់។ ចាប់តាំងពីទសវត្សរ៍ឆ្នាំ២០០០ រដ្ឋាភិបាលក្រូអាស៊ីបានចូលរួមវិនិយោគយ៉ាងសកម្មទៅលើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ជាពិសេសផ្លូវដឹកជញ្ជូន និងគ្រឿងបរិក្ខារនានាតាមបណ្តោយច្រកផ្លូវអឺរ៉ុបរួម។ ប្រទេសក្រូអាស៊ីផងដែរក៏បានតាំងខ្លួនជាប្រទេសនាំមុខគេនៅក្នុងវិស័យថាមពលក្នុងតំបន់នៃដើមទសវត្សរ៍ឆ្នាំ២០២០ ហើយកំពុងរួមចំណែកដល់ការធ្វើពិពិធកម្មនៃការផ្គត់ផ្គង់ថាមពលរបស់អឺរ៉ុបតាមរយៈស្ថានីយនាំចូលឧស្ម័នធម្មជាតិរាវអណ្តែតទឹករបស់ខ្លួននៅក្បែរកោះក្រឺក ហៅ អិលអិនជី ហឺរវ៉ាតស្កា (LNG Hrvatska)។ នៅក្នុងប្រទេសក្រូអាស៊ី រដ្ឋជាអ្នកផ្តល់សន្តិសុខសង្គម តំហែទាំសុខភាពសកល និងការអប់រំបឋមសិក្សានិងមធ្យមសិក្សាដោយឥតគិតថ្លៃសិក្សាដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ហើយមិនតែប៉ុណ្ណោះ រដ្ឋក៏ថែមទាំងបានគាំទ្រទៀតផងដល់វិស័យវប្បធម៌តាមរយៈស្ថាប័នសាធារណៈ និងការវិនិយោគរបស់ក្រុមហ៊ុនផ្សេងៗក្នុងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនិងការបោះពុម្ពផ្សាយជាដើម។